Ρευματικές Νόσοι: Νέες θεραπείες επιτυγχάνουν ύφεση των συμπτωμάτων

Εμπλουτίζεται με σταθερό ρυθμό η θεραπευτική φαρέτρα για τις ρευματικές ασθένειες. Χάρη στη συνεχή επιστημονική πρόοδο, μια σειρά από φλεγμονώδεις ρευματικές παθήσεις που αφήνουν έντονο το αποτύπωμά τους στην ποιότητα ζωής των ασθενών, όπως η Ρευματοειδής Αρθρίτιδα, η Ψωριασική Αρθρίτιδα, η Αξονική Σπονδυλοαρθρίτιδα,  μπορούν πλέον να εισέλθουν σε νέο θεραπευτικό πεδίο, στοχεύοντας αλλά και κατακτώντας την ύφεση, το μείζον ζητούμενο για τη ρευματολογία στη διαχείριση των ασθενών.

Δεδομένα μακράς χρονικής διάρκειας που αφορούν το προφίλ αποτελεσματικότητας και ασφάλειας του upadacitinib, ενός φαρμάκου που χορηγείται σε αρκετές ρευματικές παθήσεις, παρουσιάστηκαν στο ετήσιο Ευρωπαϊκό Συνέδριο Ρευματολογίας, που πραγματοποιήθηκε την περασμένη εβδομάδα στην Ιταλία.

«Οι ρευματικές παθήσεις, όπως η ρευματοειδής αρθρίτιδα, η ψωριασική αρθρίτιδα και η αγκυλοποιητική σπονδυλίτιδα, μπορεί να έχουν διά βίου επιπτώσεις και να επηρεάσουν βαθιά την ποιότητα ζωής του ασθενή», δήλωσε ο Roy Fleischmann, M.D., ερευνητής της μελέτης SELECT-COMPARE και κλινικός καθηγητής ιατρικής στο Ιατρικό Κέντρο Southwestern του Πανεπιστημίου του Τέξας, συνδιευθυντής του Κέντρου Κλινικών Ερευνών Metroplex.

Σημειωτέον στο Ευρωπαϊκό Συνέδριο Ρευματολογίας παρουσιάστηκαν δεδομένα για το upadacitinib από τις μελέτες SELECT-COMPARE, SELECT- PsA 1 και SELECT-AXIS 2, με εύρος χρόνου έως και πέντε έτη. Τα μακροχρόνια δεδομένα περιλαμβάνουν περισσότερα από 20 κλινικά καταληκτικά σημεία καθώς και δεδομένα ασφάλειας από περίπου 2.450 ασθενείς, που αντιστοιχούν σε σχεδόν 6.700 έτη ασθενών στη ρευματοειδή αρθρίτιδα, την ψωριασική αρθρίτιδα και την αγκυλοποιητική σπονδυλίτιδα.

Οι πολλαπλές ενδείξεις που επιβεβαιώνουν το προφίλ ασφαλείας  του upadacitinib

Ειδικότερα, στο συνέδριο παρουσιάστηκαν στοιχεία που καταδεικνύουν τα εξής:

-Μακροχρόνια ασφάλεια και αποτελεσματικότητα του upadacitinib σε ασθενείς με ρευματοειδή αρθρίτιδα (αποτελέσματα 5 ετών).

-Μακροχρόνια αποτελεσματικότητα και ασφάλεια του upadacitinib σε ασθενείς με ψωριασική αρθρίτιδα (αποτελέσματα 3 ετών).

-Αποτελεσματικότητα και ασφάλεια του upadacitinib σε ασθενείς με ενεργή αγκυλοποιητική σπονδυλίτιδα.

Το upadacitinib, που ανακαλύφθηκε και αναπτύχθηκε από τους επιστήμονες της AbbVie, είναι ένας εκλεκτικός και αναστρέψιμος αναστολέας JAK (κινάση Janus) ο οποίος μελετάται σε αρκετές φλεγμονώδεις νόσους ανοσολογικής αρχής. Το upadacitinib αναστέλλει ειδικά τη σηματοδότηση από τις JAK1 ή JAK1/3 με λειτουργική εκλεκτικότητα έναντι των υποδοχέων της κυτοκίνης οι οποίοι δρουν κατά ζεύγη της JAK2. Πλέον έχει  7 ενδείξεις  (Ρευματοειδή Αρθρίτιδα, Ψωριασική Αρθρίτιδα, Αξονική Σπονδυλοαρθρίτιδα (αγκυλοποιητική σπονδυλίτιδα και μη ακτινολογικά επιβεβαιωμένη αξονική σπονδυλαρθρίτιδα), Ατοπική Δερματίτιδα, Ελκώδη Κολίτιδα, Νόσος του Crohn) και άλλες πολλές να μελετώνται όπως ο συστηματικός ερυθηματώδης λύκος, η γυροειδής αλωπεκία κ.λπ.

«Τα νέα αποτελέσματα από τα προγράμματα κλινικών μελετών SELECT συνεχίζουν να ενισχύουν το εύρος των στοιχείων που είναι διαθέσιμα για το προφίλ αποτελεσματικότητας και ασφάλειας του upadacitinib σε αρκετές ρευματικές παθήσεις», δήλωσε η Mudra Kapoor, αντιπρόεδρος παγκόσμιων ιατρικών υποθέσεων στον τομέα ανοσολογίας της AbbVie, φαρμακευτικής εταιρίας με αδιαμφισβητητη ηγετική θέση στο πεδίο της ρευματολογίας.

Η μελέτη για τους ασθενείς με ρευματοειδή αρθρίτιδα

Δεδομένα πέντε ετών στο πλαίσιο της συνεχιζόμενης μακροχρόνιας επέκτασης (LTE) της μελέτης SELECT-COMPARE κατέδειξαν την ασφάλεια και την αποτελεσματικότητα του upadacitinib και του adalimumab σε ενήλικες ασθενείς με μέτρια έως σοβαρή ρευματοειδή αρθρίτιδα οι οποίοι εμφάνισαν ανεπαρκή ανταπόκριση στη μεθοτρεξάτη. Ειδικότερα, οι ασθενείς που λάμβαναν βασική θεραπεία με μεθοτρεξάτη τυχαιοποιήθηκαν για να λάβουν θεραπεία με upadacitinib 15 mg άπαξ ημερησίως, adalimumab 40 mg κάθε δεύτερη εβδομάδα ή εικονικό φάρμακο και οι ασθενείς που ολοκλήρωσαν τη διπλά τυφλή περίοδο διάρκειας 48 εβδομάδων είχαν τη δυνατότητα να συνεχίσουν λαμβάνοντας ανοικτή θεραπεία με upadacitinib ή adalimumab στη μακροχρόνια επέκταση (LTE) της μελέτης για διάστημα έως και 10 ετών.

Τα καταληκτικά σημεία αποτελεσματικότητας περιλάμβαναν τα εξής: χαμηλή ενεργότητα της νόσου σύμφωνα με τον CDAI (Δείκτης Κλινικής Ενεργότητας της Νόσου), ύφεση σύμφωνα με τον CDAI και βαθμολογία ενεργότητας της νόσου με βάση 28 αρθρώσεις και τα επίπεδα C-αντιδρώσας πρωτεΐνης (DAS28[CRP]) ≤ 3,2 (χαμηλή ενεργότητα της νόσου) και 2,6 (κλινική ύφεση) στα πέντε έτη και ακτινολογικά δεδομένα την 192η εβδομάδα. Τα ποσοστά των σχετιζόμενων με τη θεραπεία ανεπιθύμητων ενεργειών (TEAEs) και των ανεπιθύμητων ενεργειών ειδικού ενδιαφέροντος υπολογίστηκαν ανά 100 έτη ασθενών για μια περίοδο πέντε ετών για όλους τους ασθενείς που λάμβαναν θεραπεία με upadacitinib ή adalimumab.

Κατά την περίοδο πέντε ετών, 1.417 ασθενείς εκτέθηκαν στο upadacitinib (4.497 έτη ασθενών) και 579 ασθενείς στο adalimumab (1.472 έτη ασθενών). Τα αποτελέσματα της μελέτης υποστηρίζουν το προφίλ μακροχρόνιας αποτελεσματικότητας και ασφάλειας του upadacitinib στον μελετώμενο πληθυσμό ασθενών.

Η μελέτη για τους ασθενείς με ψωριασική αρθρίτιδα

Στο Συνέδριο παρουσιάστηκαν τα αποτελέσματα της μελέτης Φάσης 3 SELECT-PsA 1 διάρκειας τριών χρόνων για το upadacitinib σε ασθενείς με ψωριασική αρθρίτιδα που είχαν εμφανίσει ανεπαρκή ανταπόκριση ή δυσανεξία σε ένα ή περισσότερα μη βιολογικά τροποποιητικά της νόσου αντιρευματικά φάρμακα (DMARDs).

Οι ασθενείς τυχαιοποιήθηκαν για να λάβουν upadacitinib 15 mg ή 30 mg άπαξ ημερησίως, HUMIRA 40 mg κάθε δεύτερη εβδομάδα ή εικονικό φάρμακο. Τα καταληκτικά σημεία αποτελεσματικότητας συμπεριλάμβαναν τα κριτήρια του Αμερικανικού Κολλεγίου Ρευματολογίας, δηλαδή ελάχιστη ενεργότητα της νόσου, Δείκτη Έκτασης και Σοβαρότητας της Ψωρίασης, υποχώρηση ενθεσίτιδας, υποχώρηση δακτυλίτιδας, Ερωτηματολόγιο Εκτίμησης Υγείας – Δείκτης Αναπηρίας (HAQ-DI), πόνο, Δείκτη Ενεργότητας Νόσου Αγκυλοποιητικής Σπονδυλίτιδας Bath και τροποποιημένη συνολική βαθμολογία Sharp/van der Heijde (mTSS). Αξιολογήθηκαν μέχρι την 152η εβδομάδα και τα δεδομένα ασφάλειας μέχρι τις 13 Ιουνίου 2022 (1.694,7 έτη ασθενών έκθεσης). Τα αποτελέσματα της μελέτης υποστηρίζουν το προφίλ αποτελεσματικότητας και ασφάλειας του upadacitinib στον μελετώμενο πληθυσμό ασθενών για διάστημα τριών ετών.

Η μελέτη σε ασθενείς με ενεργή αγκυλοποιητική σπονδυλίτιδα

Η μελέτη Φάσης 3 POS1122 διεξήχθη σε ασθενείς οι οποίοι λάμβαναν upadacitinib καθ’ όλη τη διάρκεια της μελέτης, δηλαδή για ένα έτος, και σε εκείνους που μετέβησαν από εικονικό φάρμακο σε upadacitinib τη 14η εβδομάδα, από το πρόγραμμα Φάσης 3 SELECT-AXIS 2. Τα καταληκτικά σημεία αποτελεσματικότητας περιλάμβαναν ανταπόκριση 40% βάσει των κριτηρίων της Διεθνούς Εταιρείας Αξιολόγησης της Σπονδυλοαρθρίτιδας (ASAS40), μερική ύφεση βάσει ASAS, Βαθμολογία Ενεργότητας Νόσου Αγκυλοποιητικής Σπονδυλίτιδας (ASDAS) με C-αντιδρώσα πρωτεΐνη, χαμηλή ενεργότητα της νόσου, μη ενεργή νόσος βάσει ASDAS και μεταβολή από την αρχική εκτίμηση στη βαθμολογία ASDAS και στη C-αντιδρώσα πρωτεΐνη υψηλής ευαισθησίας (hsCRP).

Η ασφάλεια αξιολογήθηκε μέχρι την αποκοπή δεδομένων στις 19 Μαΐου 2022, με βάση 534,4 έτη ασθενών έκθεσης στο upadacitinib και τα αποτελέσματα της μελέτης υποστηρίζουν το προφίλ αποτελεσματικότητας και ασφάλειας του upadacitinib σε ασθενείς με ενεργή αγκυλοποιητική σπονδυλίτιδα οι οποίοι εμφάνισαν ανεπαρκή ανταπόκριση ή δυσανεξία σε βιολογικά τροποποιητικά της νόσου αντιρευματικά φάρμακα (DMARDs).

Θετικά νέα για τους ασθενείς με Συστηματικό Ερυθηματώδη Λύκο

Σε σταθερή πορεία για μια ακόμη θεραπευτική ένδειξη φαίνεται ότι βρίσκεται το upadacitinib, για εκείνη που αφορά τη νόσο του Συστηματικού Ερυθηματώδη Λύκου (ΣΛΕ). Πρόκειται για ένα αυτοάνοσο νόσημα όπου το ανοσοποιητικό σύστημα επιτίθεται στους ιστούς του, προκαλώντας εκτεταμένη φλεγμονή και βλαβη. Στο ετήσιο  Ευρωπαϊκό Συνέδριο Ρευματολογίας, EULAR 2023 έγιέγιπροφορική παρουσίαση για τη μελέτη Φάσης 2 SLEek η οποία αξιολογεί το upadacitinib ως μονοθεραπεία αλλά και ως συνδυαστική θεραπεία (upadacitinib και elsubrutinib) σε ενήλικες με μέτριο έως σοβαρό ενεργό συστηματικό ερυθηματώδη λύκο (ΣΕΛ).

Σύμφωνα με την παρουσίαση, την 24η εβδομάδα το upadacitinib πέτυχε το πρωτεύον καταληκτικό σημείο που αφορά τον Δείκτη Ανταπόκρισης Συστηματικού Ερυθηματώδη Λύκου (SRI-4) και δόση στεροειδούς που ισούται ή είναι μικρότερη από 10 mg ισοδύναμου πρεδνιζόνης μία φορά την ημέρα σε ασθενείς με μέτριο έως σοβαρό ενεργό ΣΕΛ οι οποίοι λάμβαναν τυπικές θεραπείες για την αντιμετώπιση του λύκου.

Επίσης, το upadacitinib διατήρησε μεγαλύτερη βελτίωση στην ενεργότητα της νόσου ΣΕΛ την 48η εβδομάδα, όπως αυτή αξιολογείται με βάση την Αξιολόγηση Σύνθετου Σημείου του Λύκου της Ομάδας Εκτίμησης Λύκου των Βρετανικών Νήσων (BICLA), τον δείκτη ανταπόκρισης ΣΕΛ (SRI-4), τη χαμηλή ενεργότητα της νόσου (LLDAS) και τις εξάρσεις του λύκου σε σύγκριση με εικονικό φάρμακο.

«Οι θεραπευτικές επιλογές για τα άτομα που ζουν με ΣΛΕ είναι περιορισμένες, με αποτέλεσμα οι θεράποντες ιατροί να αντιμετωπίζουν προβλήματα με την αποτελεσματική επιβράδυνση της εξέλιξης της νόσου και τον περιορισμό της πιθανής βλάβης των οργάνων», δήλωσε ο Roopal Thakkar, M.D., ανώτερος αντιπρόεδρος του τμήματος ανάπτυξης και ρυθμιστικών υποθέσεων και επικεφαλής του ιατρικού τμήματος της AbbVie, τονίζοντας ότι το upadacitinib έχει ενταχθεί σε δύο μελέτες Φάσης 3 στο πλαίσιο του συνεχιζόμενου κλινικού προγράμματος της εταιρείας για τον ΣΕΛ.