Κανείς δε θα μπορούσε να αμφισβητήσει ότι η τέχνη δημιουργεί συναισθήματα. Παρακολουθούμε τακτικά κινηματογραφικά έργα και δεν ζούμε χωρίς μουσική. Άνθρωποι σε όλο τον κόσμο επισκέπτονται τα μουσεία και τους χώρους τέχνης, με στόχο να θαυμάσουν τη δημιουργικότητα που γεννά ο ανθρώπινος νους. Η τέχνη, σε όλες της τις εκφάνσεις, μας συντροφεύει, ανοίγοντας τη βεντάλια των συναισθημάτων. Η τέχνη συναρπάζει και συγκινεί.
Κι όμως, οι μηχανισμοί που εξηγούν πώς και γιατί συμβαίνει αυτό παραμένουν θολοί. Αυτά τα ερωτηματικά ήθελε να αποκρυσταλλώσει μια ερευνητική ομάδα από το Πανεπιστήμιο Turku της Φιλανδίας, η οποία διεξήγαγε μια μελέτη με στόχο να διαφωτίσει πώς η επαφή με την τέχνη επηρεάζει τα συναισθήματά μας. Τα συμπεράσματα δημοσιεύθηκαν στο Cognition & Emotion.
Στη μελέτη πήραν μέρος 1.186 συμμετέχοντες, ενώ οι μελετητές αξιοποίησαν προγενέστερη επιστημονική πληροφορία που ήταν διαθέσιμη στο διαδίκτυο, καθώς και αρχεία εργαστηριακής καταγραφής κίνησης ματιών, με στόχο την αποτύπωση των αντιδράσεων των ανθρώπων σε περισσότερα από 300 έργα τέχνης. Οι συμμετέχοντες κλήθηκαν, στη συνέχεια, να περιγράψουν τα συναισθήματα που τους δημιουργούσαν τα διαφορετικά έργα τέχνης.
«Η επίσκεψη σε έναν χώρο τέχνης και η επαφή με τα έργα ήταν ικανά να δημιουργήσουν πολλά διαφορετικά συναισθήματα στους ανθρώπους. Εντυπωσιακό εύρημα αποτελεί το ότι, παρά το γεγονός ότι πολλά έργα πραγματεύονταν θλιβερά ή ακόμη και τρομακτικά ζητήματα, τα συναισθήματα που βίωναν οι άνθρωποι ήταν κυρίως θετικά. Οι σωματικές εκφάνσεις που προέκυπταν από την επαφή με την τέχνη συνέβαλαν επίσης στη δημιουργία συναισθημάτων: Όσο πιο έντονη ήταν η σωματική απόκριση σε ένα έργο τέχνης, τόσο πιο ισχυρά ήταν και τα συναισθήματα που βίωνε ένα άτομο», αποκάλυψε ο καθηγητής Lauri Nummenmaa.
«Μελετώντας περαιτέρω τα στοιχεία των έργων τέχνης που εγείρουν συναισθήματα, διαπιστώθηκε ότι οι ανθρώπινες φιγούρες ήταν εκείνες που έδειχναν να ελκύουν περισσότερο το ενδιαφέρον των ανθρώπων. «Οι άνθρωποι έχουν την τάση να δείχνουν συμπόνια ο ένας στα συναισθήματα του άλλου και αυτός είναι πιθανώς ο λόγος που οι ανθρώπινες φιγούρες έδειξαν να τους ελκύουν περισσότερο. Η τέχνη έχει την ιδιότητα να καθρεφτίζει τα συναισθήματα που αποτυπώνονται στα έργα στον ψυχισμό των ανθρώπων», δήλωσε η Rita Hari από το Πανεπιστήμιο Aalto.
Μπορεί η τέχνη να λειτουργήσει ως ψυχοθεραπεία;
Το συναίσθημα έχει κεντρική θέση στην τέχνη και η επαφή με καλλιτεχνικά έργα ενεργοποιεί τις γνωστικές και συναισθηματικές λειτουργίες των ανθρώπων.
«Τα αποτελέσματά μας υποδηλώνουν ότι το σώμα διαδραματίζει σημαντικό ρόλο στην αισθητική εμπειρία. Οι σωματικές αντιδράσεις ελκύουν τους ανθρώπους προς την τέχνη: Τα έργα τέχνης προκαλούν συναισθήματα στο σώμα και η διέγερση των κέντρων ευχαρίστησης του σώματος πυροδοτεί θετικά συναισθήματα στον θεατή. Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο τα συναισθήματα και οι σωματικές αποκρίσεις που προκαλεί η τέχνη μπορούν να αξιοποιηθούν και ως μέθοδοι φροντίδας της ψυχικής υγείας», εξηγεί ο δρ. Nummenmaa.
Οι ερευνητές επισημαίνουν ότι απαιτείται περαιτέρω μελέτη πάνω στο ζήτημα, ωστόσο τα εν λόγω ευρήματα προσθέτουν εγκυρότητα στα ήδη διαθέσιμα επιστημονικά δεδομένα που υποστηρίζουν ότι η ενασχόληση με την τέχνη δεν είναι ασκεί απλώς μια θετικά επίδραση στους ανθρώπους, αλλά μπορεί να αποτελέσει και μια πιθανή θεραπευτική παρέμβαση για όσους το έχουν ανάγκη.
Διαβάστε ακόμη:
Το κόλπο των 3′ που μειώνει το άγχος και βελτιώνει τη διάθεση
Εικαστική Θεραπεία: Διώχνει φόβους και στρες και ενισχύει την αυτοεκτίμηση
Τέχνη: Θεραπεύει την ψυχή χωρίς φάρμακα
