Η αυτόλογη αποκατάσταση μαστού, δηλαδή η μεταφορά κρημνού από την κοιλιά, τη ράχη, ή τους μηρούς, στο θώρακα, καθώς και η μεταφορά υγειών λεμφαδένων, από την μηροβουβωνική χώρα στην μασχαλιαία περιοχή αποτελεί μια σύγχρονη μέθοδο της πλαστικής – επανορθωτικής χειρουργικής, η οποία προσφέρει τη δυνατότητα αποκατάστασης του μαστού σε γυναίκες που υποβλήθηκαν σε μαστεκτομή λόγω καρκίνου, αλλά και ταυτόχρονα αντιμετώπισης του λεμφοιδήματος που οφείλεται στην αφαίρεση λεμφαδένων ή στην ακτινοβόληση. Το αποτέλεσμα είναι φυσικό με λιγότερες επιπλοκές, ενδείκνυται για δύσκολες περιπτώσεις και ταυτόχρονα αντιμετωπίζεται οριστικά το δευτεροπαθές λεμφοίδημα.
Σε σχετική ομιλία της στο 8ο Επιστημονικό Συνέδριο Ιατρικού Τμήματος ΑΠΘ, η Ευτέρπη Δεμίρη, καθηγήτρια Πλαστικής Χειρουργικής στο ΑΠΘ, αναλυτικά δήλωσε: «Υπάρχουν πολλές και ποικίλες μέθοδοι που είναι διαθέσιμες για την αποκατάσταση του μαστού μετά την μαστεκτομή. Οι σύγχρονες όμως μέθοδοι είναι αυτές της αυτόλογης αποκατάστασης που όχι μόνο προσφέρουν φυσικό αποτέλεσμα αλλά συνοδεύονται με λιγότερες επιπλοκές και ενδείκνυνται σε πιο δύσκολες περιπτώσεις. Σε περίπτωση δε που υπάρχει και λεμφοίδημα στο σύστοιχο άνω άκρο, μπορούμε την μεταμόσχευση του ιστού για τον μαστό να την συνδυάσουμε με ελεύθερη μεταμόσχευση αγγειούμενων λεμφαδένων, προκειμένου να προσφέρουμε μια οριστική αντιμετώπιση του δευτεροπαθούς λεμφοιδήματος μετά από μαστεκτομή στις ασθενείς αυτές».
Ο στόχος αποκατάστασης του μαστού, μετά από μαστεκτομή σε γυναίκα, είναι η ανάπλαση ενός νέου μαστού ο οποίος κατά το δυνατόν να είναι συμμετρικός με τον άλλον. Η αποκατάσταση μπορεί να γίνει με αλλοπλαστικά υλικά (ενθέματα, ή διατατήρες), είτε με αυτόλογους ιστούς (κρημνούς/λίπος). Όπως ανέφερε η κ. Δεμίρη, οι πιο απλές μέθοδοι αποκατάστασης μαστού μετά από μαστεκτομή είναι με τη χρήση ενθεμάτων, ή διατατήρων, που τοποθετούνται κάτω από τον μείζονα θωρακικό. Ωστόσο, αυτές οι μέθοδοι, παρότι είναι απλές και χρησιμοποιούνται παγκοσμίως, απαιτούν ιδανικές συνθήκες για να έχουν όσο το δυνατόν καλό αποτέλεσμα και επιπλέον δεν μπορούν να εφαρμοστούν σε ακτινοβολημένες περιοχές. Συνήθως εφαρμόζονται στην άμεση αποκατάσταση του μαστού, το αποτέλεσμα είναι λιγότερο φυσικό και χρειάζεται παρέμβαση και στον άλλο μαστό ώστε να υπάρχει συμμετρία η οποία όμως δεν επιτυγχάνεται πάντα.
«Η χρήση των αυτόλογων ιστών τα τελευταία χρόνια γίνεται σε όλο και μεγαλύτερο αριθμώ ασθενών. Μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε ιστούς από τη ράχη, την κοιλιά, τον γλουτό, τους μηρούς και να τους μεταφέρουμε στην περιοχή του μαστού» ανέφερε η κ. Δεμίρη, εξηγώντας ότι μπορεί να μεταφερθεί έμμισχος κρημνός από ράχη διατηρώντας την αιμάτωσή του, ή να να αποκοπεί κρημνός από άλλες περιοχές (πχ την κοιλιά) και να γίνει επαναγγείωσή του με μικροχειρουργικές τεχνικές, βάσει των αποτελεσμάτων αγγειακής τομογραφίας. Η χρήση των ιστών από την κοιλιά αν και είναι μια πιο μεγάλη επέμβαση, σύμφωνα με την κ. Δεμίρη αποτελεί σήμερα τον «χρυσό κανόνα» γιατί δίνει φυσικό αποτέλεσμα και δεν χρειάζεται να γίνει παρέμβαση στον άλλον μαστό. «Κάτι πολύ καινούργιο είναι ότι χρησιμοποιούμε και νευρικές ραφές, παίρνουμε δηλαδή ένα νεύρο από την περιοχή της κοιλιάς και το συρράπτουμε σε αισθητικό νεύρο της περιοχής του θώρακα ώστε να υπάρχει αισθητικότητα στην περιοχή του μαστού» πρόσθεσε η κ. Δεμίρη.
«Η χρήση του πλατέος ραχιαίου μυός, ο οποίος χρησιμοποιείται ως έμμισχος, μπορεί να γίνει σε συνδυασμό με λιπομεταφορά. Αυξάνουμε τον όγκο του κρημνού παίρνοντας λίπος με λιπαναρρόφηση. Το λίπος στην πλαστική χειρουργική χρησιμοποιείται κατά κόρον γιατί ο λιπώδης ιστός έχει πάρα πολλές δυνατότητες. Μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε λίπος για να αυξήσουμε τον όγκο ενός κρημνού που δεν έχει πολύ όγκο. Ειδικά σε πολύ νεαρές γυναίκες που δεν έχουν γεννήσει και δεν έχουν περίσσεια ιστού στην κοιλιά μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε ιστό από τη ράχη και να χρησιμοποιήσουμε το λίπος το οποίο είναι ανεπιθύμητο προκειμένου να δώσουμε όγκο στην περιοχή του μαστού» συνέχισε η κ. Δεμίρη. Παράλληλα, σημείωσε ότι η θηλή δημιουργείται σε δεύτερο χρόνο με έναν τοπικό κρημνό και συνήθως γίνεται τατουάζ στην περιοχή.
Το νεότερο δεδομένο, σύμφωνα με την κ. Δεμίρη, είναι ότι συγχρόνως με την αποκατάσταση του μαστού μπορεί να αποκατασταθεί και το λεμφοίδημα το οποίο παρατηρείται μετά από τη θεραπεία καρκίνου του μαστού. Αυτό επιτυγχάνεται με την μεταφορά υγειών λεμφαδένων από την μηροβουβωνική περιοχή στην περιοχή της μασχάλης από όπου έχουν αφαιρεθεί οι λεμφαδένες, ή έχει ακτινοβοληθεί.
