Καίριας σημασίας στην πρόβλεψη και ενδεχομένως πρόληψη μίας νέας ιογενούς πανδημίας θα μπορούσε να αποδειχθεί η επιστημονική έρευνα γύρω από τη μοριακή βιολογία και οικολογία των νυχτερίδων, ένα από τα πλέον ποικιλόμορφα θηλαστικά στον κόσμο που μπορεί να συνδέεται με την παρούσα πανδημία του SARS-CoV-2. Και πιθανότατα θα συνδέεται και με την επόμενη, εκτός εάν οι ερευνητές μπορέσουν να μάθουν γρήγορα περισσότερα για τους χιλιάδες ιούς που «συνοδεύουν» τις νυχτερίδες.
Υπάρχουν ήδη στοιχεία που συνδέουν διαφορετικά είδη νυχτερίδων με τις εξάρσεις του SARS, MERS, ορισμένους ιούς του Έμπολα, καθώς και τους ιούς Marbug, Hendra, Sosuga και Nipah. Όμως πέραν αυτής της σύνδεσης, ελάχιστα άλλα στοιχεία είναι γνωστά, γεγονός το οποίο επισημαίνει με άρθρο του στο Nature Reviews Microbiology ο Michael Letko, επίκουρος καθηγητής Μοριακής Βιολογίας στο Πολιτειακό Πανεπιστήμιο της Ουάσιγκτον καλώντας σε περαιτέρω έρευνα για τις νυχτερίδες ως «όπλο» απέναντι στον κίνδυνο νέων πανδημιών.
«Όσο περισσότερο έχουν ψάξει οι επιστήμονες, τόσο περισσότερο έχουν διαπιστώσει ότι πολλά από αυτά τα αναδυόμενα παθογόνα, σε ένα ή κάποιο άλλο σημείο, προήλθαν από νυχτερίδες» αναφέρει ο Michael Letko, συμπληρώνοντας πως αν και με την πάροδο του χρόνου οι επιστήμονες έχουν συλλέξει αρκετές πληροφορίες σχετικά με ορισμένα είδη νυχτερίδων (αριθμούν πάνω από 14.000) και ορισμένους από τους ιούς που μεταφέρουν, εξακολουθούν να υπάρχουν τεράστια κενά.
Και αυτά τα κενά στην επιστημονική γνώση είναι επικίνδυνα όπως καταδεικνύει η τρέχουσα πανδημία. Οι νυχτερίδες βρίσκονται σχεδόν παντού όπου έχουν «κοιτάξει» οι επιστήμονες και καθώς επεκτείνεται η καταπάτηση του βιοτόπου τους από τον άνθρωπο, η ιογενής λοίμωξη είναι σχεδόν αναπόφευκτη, επισημαίνει ο Letko. Κατά τον ίδιο, συνεπώς, δεν αποτελεί έκπληξη η πανδημία του SARS-CoV-2.
Στο άρθρο που συνυπογράφει με σειρά συναδέλφων του, περιλαμβανομένης της επίκουρης καθηγήτριας Stephanie Seifert του Πολιτειακού Πανεπιστημίου της Ουάσιγκτον και του Vincent Munste του Rocky Mountain Laboratories, ο καθηγητής Letko παραθέτει τρόπους για να ελαχιστοποιηθούν οι πιθανότητες μίας νέας πανδημίας μέσω της ενίσχυσης της έρευνας για τις νυχτερίδες τόσο σε μοριακό επίπεδο, όσο και ευρύτερα σε μακρο-επίπεδο που αφορά στο περιβάλλον.
Αν και έχουν ιχνηλατηθεί πολλά παθογόνα, οι καθηγητές επισημαίνουν πως τώρα η προσοχή πρέπει να στραφεί πέραν της ταυτοποίησής τους στην χρήση της τελευταίας γενιάς γενετικής τεχνολογίας για να κατανοηθεί καλύτερα ο τρόπος μετάδοσης των ιών. Επισημαίνουν πως η γνώση αυτή μπορεί να ενισχύσει τη δυνατότητα ταχείας ανάπτυξης φαρμάκων μετά την ανακάλυψη ενός παθογόνου ή ακόμη καλύτερα στη δημιουργία εμβολίων για την «οχύρωση» των ανθρώπων απέναντι σε ολόκληρες ομάδες ιών προτού αυτοί εμφανιστούν.
Πράγματι, σχετική προκαταρκτική έρευνα που είχε διενεργηθεί υπό τον καθηγητή Letko βρήκε πεδίο εφαρμογής μετά το ξέσπασμα του SARS-COV-2 και ήταν από τις πρώτες μελέτες που παρείχαν ικανά εργαστηριακά δεδομένα σχετικά με τον ιό «οπλίζοντας» τους ερευνητές με πληροφορίες και εργαλεία ώστε να μπορέσουν να καθορίσουν ποια από τα υπάρχοντα φάρμακα ενδέχεται να δράσουν αποτελεσματικά κατά του ιού, να αρχίσουν να αναπτύσσουν νέα αλλά και να δοκιμάσουν διάφορες πτυχές της αποτελεσματικότητας ενός εμβολίου κατά του COVID-19.
Αλλά και εκτός του εργαστηρίου, ο καθηγητής θεωρεί πως λύσεις μπορεί να προσφέρει και η καλύτερη κατανόηση της οικολογίας των νυχτερίδων μαζί με στοχευμένες παρεμβάσεις που θα μπορούσαν να έχουν και σχετικά εύκολη εφαρμογή. Ένα σχετικό παράδειγμα που επικαλούνται οι ερευνητές είναι η προσπάθεια εμβολιασμού αλόγων στην Αυστραλία για να μπει φρένο στον ιό Hendra που εξαπλώθηκε από φρουτοφάγες νυχτερίδες σε άλογα και ενδεχομένως εν συνεχεία στον άνθρωπο.
«Καμιά φορά δεν χρειάζεσαι εμβόλια ή φάρμακα. Απλά μία αλλαγή στη συμπεριφορά που συμβάλει στη μετρίαση και μείωση της επαφής μεταξύ ανθρώπων και ζώων» υπογραμμίζει εν κατακλείδι, προσθέτοντας πως αυτά είναι μερικά από τα ήδη των παρεμβάσεων που μπορούν να βρεθούν στην επιστημονική φαρέτρα από τη στιγμή που θα αρχίσει να γίνεται κατανοητό ποια είναι πραγματικά η δράση των ιών αυτών.
