«Αν υπάρχει πιθανότητα τα παιδιά σου και τα εγγόνια σου να πεθάνουν από κάτι, θα πεθάνουν από τραύμα. Δεν θα πεθάνουν ούτε από ιλαρά ούτε από εγκεφαλίτιδα ούτε από κάτι παρόμοιο». Τη δήλωση αυτή έκανε ο Γεώργιος Βέλμαχος, καθηγητής χειρουργικής του Χάρβαρντ και διευθυντής του κέντρου τραύματος της Βοστώνης, κατά τη διάρκεια συνέντευξης Τύπου, που δόθηκε στο πλαίσιο του Εθνικού συνέδριου τραύματος που πραγματοποιείται στο Μέγαρο Μουσικής Θεσσαλονίκης.
«Το τραύμα είναι επιδημία. Ουσιαστικά είναι μία ασθένεια, γιατί σκοτώνει το πιο δυναμικό και νεαρό μέρος του πληθυσμού σε επιδημικές διαστάσεις. Στην Ελλάδα και τον υπόλοιπο κόσμο είτε σε αναπτυγμένες χώρες είτε αναπτυσσόμενες, το τραύμα είναι η πρώτη αιτία θανάτου σε ηλικίες ενός έως 45 ετών. Αυτό σημαίνει ότι οι άνθρωποι που δουλεύουν, που ονειρεύονται, που μπορούν να παράγουν, είναι αυτοί που έχουν τη μεγαλύτερη πιθανότητα να πεθάνουν από τραύμα. Σύμφωνα με τα στοιχεία του ΠΟΥ, το τραύμα σκοτώνει περισσότερους ανθρώπους παγκοσμίως από όσους σκοτώνουν μαζί οι τρεις μεγάλες μολυσματικές ασθένειες στον πλανήτη, δηλαδή φυματίωση, ελονοσία και AIDS», τόνισε ο καθηγητής και πρόσθεσε ότι «είναι μάστιγα όχι μόνο γιατί σκοτώνει, αλλά γιατί αφήνει ανάπηρους, πολλές φορές με μόνιμες αναπηρίες, σε πολλαπλάσιο αριθμό από αυτούς που σκοτώνει. Είναι ένα πρόβλημα κοινωνικό, ειδικά για την Ελλάδα που δεν δικαιούται να χάνει νέους ανθρώπους, κυρίως εξ αιτίας της υπογεννητικότητας».
Κέντρα τραύματος: το αντίδοτο της πιο θανατηφόρου σύγχρονης επιδημίας
Η Ελλάδα σε όλες τις μετρήσεις είναι εξαιρετικά χαμηλά στην αντιμετώπιση και τη διάσωση των τραυματιών σε σύγκριση με τις άλλες ευρωπαϊκές χώρες και απέχει πολύ και από την Αμερική που διαθέτει το καλύτερο σύστημα τραύματος παγκοσμίως.
«Αυτό συμβαίνει γιατί δεν υπάρχει κανένα σύστημα τραύματος σε προνοσοκομειακό, διανοσοκομειακό και μετανοσοκομειακό επίπεδο. Επίσης δεν υπάρχει τομέας εκπαίδευσης στη χειρουργική τραύματος όπως στην Αμερική και στις άλλες ανεπτυγμένες χώρες της δύσης. Ο νόμος για τη δημιουργία κέντρων τραύματος που ψηφίστηκε πρόσφατα αποτελεί τον ακρογωνιαίο λίθο για να φτιάξουμε το σύστημα. Χωρίς αυτόν χτίζαμε σπίτια στην άμμο. Η προσπάθεια αυτή έχει διάρκεια ζωής περί τα είκοσι χρόνια. Ο υπουργός Άμυνας θα φέρει στρατιωτικό νόμο για τη δημιουργία του πρώτου κέντρου τραύματος στο 401 στρατιωτικό νοσοκομείο γιατί είναι θέμα εθνικής ασφάλειας», δήλωσε ο κύριος Βέλμαχος.
Παράλληλα ανέφερε ότι «στο τραύμα είναι δεκάδες οι ειδικότητες που εμπλέκονται. Για παράδειγμα ένας άνθρωπος που χτύπησε με το μηχανάκι έχει σπασμένα κόκκαλα, άρα χρειάζεται ορθοπεδικό, έχουν σκιστεί ο σπλήνας και το ήπαρ του, άρα χρειάζεται γενικό χειρουργό, έχει κάκωση στα νεφρά, άρα χρειάζεται ουρολόγο, έχει κάκωση στον εγκέφαλο, άρα χρειάζεται νευροχειρουργό και νευρολόγο, χρειάζεται εντατική παρακολούθηση, άρα ενατικολόγο. Στο τραύμα εμπλέκονται οι πάντες. Χρειάζονται μεγάλα συστήματα που δεν αφορούν μόνο το σύστημα τραύματος, αλλά και τη διακίνηση των ασθενοφόρων, την αγορά ελικοπτέρων, τη δημιουργία μετατραυματικών κέντρων αποκατάστασης. Χρειάζονται πολλά πράγματα σε επίπεδο νομοθεσίας, εκπαίδευσης και κοινωνικής συνείδησης ώστε να σταματήσουν οι τραυματίες να πεθαίνουν».
Το οικονομικό αποτύπωμα
Σύμφωνα με τον κύριο Βέλμαχο, το τραύμα είναι ένα κλειστό οικονομικό κύκλωμα. Αυτός που τραυματίστηκε με το μηχανάκι και θα μείνει παράλυτος εξ αιτίας της κακής θεραπείας, θα επιβαρύνει το κράτος οικονομικά εφ΄ όρου ζωής. Εάν όμως λάβει καλή θεραπεία θα γίνει παραγωγικός και γι αυτό χρειάζεται να επενδύσουμε στην αντιμετώπιση του τραύματος.
Ο κ. Γεώργιος Βέλμαχος
«Χαρακτηριστικό παράδειγμα η βομβιστική επίθεση στη Βοστώνη, τον Απρίλιο του 2013, όπου υπήρξαν 236 τραυματίες, εκ των οποίων πολλοί έχασαν τα πόδια τους. Πολλούς τους χειρουργήσαμε πάνω σε φορεία για να μην πεθάνουν. Έζησαν όλοι. Θάνατοι μηδέν. Είδα αυτούς τους ανθρώπους που ήταν διαλυμένοι, να γίνονται πάλι παραγωγικά μέλη της κοινωνίας. Όσα χρήματα δαπανήθηκαν για την αποκατάστασή τους επεστράφησαν, επειδή έγιναν και πάλι εργασιακά λειτουργικοί», ανέφερε.
Καθοριστικός ο χρόνος δράσης
Όπως θυμάται ο καθηγητής, πριν δύο χρόνια στην Πάρο ο ίδιος και η οικογένειά του έγιναν μάρτυρες ενός τροχαίου με μηχανάκι και σοβαρά τραυματίες δύο νέους 30 ετών. Το ασθενοφόρο έφτασε μετά από 40 λεπτά και διακομίσθηκαν στο Κέντρο Υγείας του νησιού. Εκεί οι δύο πολύ βαριά τραυματισμένοι παρέμεναν σε φορεία αβοήθητοι ανάμεσα σε άλλα σοβαρά περιστατικά. Ένας ηρωικός γενικός γιατρός και δύο ηρωικές νοσοκόμες έκαναν ό,τι μπορούσαν. Ο καθηγητής πήρε τηλέφωνο τους φίλους του στην Αθήνα για να μεταφερθούν οι δύο βαριά τραυματίες, γιατί θα πέθαιναν. Και εδώ αρχίζει η Οδύσσεια του πρωτοκόλλου.
Όπως προέβλεπε, έπρεπε να διακομισθούν στη Σύρο, όπου όμως δεν υπήρχαν ειδικοί γιατροί και θα χάνονταν 5-6 πολύτιμες ώρες. Επιπλέον προϋπόθεση, με βάση το πρωτόκολλο, ήταν να υπάρχει αξονική τομογραφία, η οποία έγινε σε ιδιωτικό αξονικό τομογράφο. Τελικά οι τραυματίες έφτασαν με ελικόπτερο στην Αθήνα περίπου 12 ώρες μετά το τροχαίο.
«Αυτό που στην Αμερική φτάνει σε μισή ώρα, εδώ φτάνει σε 12 ώρες. Οι νεαροί έζησαν από τύχη επειδή η γυναίκα μου κι εγώ βρεθήκαμε στο σημείο και δώσαμε πρώτες βοήθειες», τονίζει ο καθηγητής και αντιπαραβάλλει το παράδειγμα της Βοστώνης όπου «από τη στιγμή που γίνεται ο τραυματισμός, ο μέσος χρόνος άφιξης της βοήθειας είναι 6 λεπτά, 3-6 ο μέσος χρόνος δράσης στο σημείο του ατυχήματος και άλλα 6-11 λεπτά έως το πλησιέστερο κέντρο τραύματος. Σε λιγότερο από μισή ώρα έχεις φτάσει στο χώρο διάσωσης. Στην προνοσοκομειακή φροντίδα σημαντικό δεν είναι μόνον ο σύντομος χρόνος άφιξης, αλλά και όσοι παραλαμβάνουν τους τραυματίες να είναι εκπαιδευμένοι στο τραύμα. Ο άριστος εξοπλισμός στα ασθενοφόρα και ο πολύ πιο σύγχρονος στα ελικόπτερα αυξάνουν τις πιθανότητες επιβίωσης. Υπάρχει ένα δίκτυο τραύματος σε όλη τη χώρα με διαφορετικά επίπεδα. Κέντρα τραύματος επιπέδου 1 για τα πολύ βαριά περιστατικά, επιπέδου 2 για τα λιγότερο βαριά και επιπέδου 3 για τα ελαφρύτερα. Υπάρχει ένα δίκτυο που καλύπτει όλη την Αμερική και αφορά τους πάντες, ανεξαρτήτως αν έχουν ασφάλιση ή όχι. Ένας λόγος που αγαπάω αυτόν τον τομέα είναι ότι ο άνθρωπος που έρχεται στο κέντρο τραύματος δεν έχουμε ιδέα ποιος είναι. Μπορεί να είναι ο σεΐχης ή ένας άστεγος. Όλοι λαμβάνουν την ίδια φροντίδα».
Διαβάστε επίσης
Ο Έλληνας γιατρός που εκπαιδεύει χειρουργούς στην Αφρική μιλά στο ygeiamou
Στην Αθήνα άλλοι τέσσερις εγκαυματίες από τη Βόρεια Μακεδονία – 12 τραυματίες σε ελληνικά νοσοκομεία
Καινοτομία: Συνθετικά αιμοπετάλια σταματούν τη σοβαρή αιμορραγία
