Τα στοιχεία για τον καρκίνο στην Ελλάδα δημοσιεύει η πρόσφατη έκθεση Country Cancer Profiles 2025 της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, με αφορμή την Παγκόσμια Ημέρα Κατά του Καρκίνου, αποτυπώποντας ένα παράδοξο φαινόμενο: Παρ’ ότι η χώρα καταγράφει λιγότερες νέες διαγνώσεις καρκίνου σε σχέση με τον μέσο όρο της Ευρωπαϊκής Ένωσης, η θνησιμότητα παραμένει αυξημένη, μετρώντας περισσότερους από 30.000 θανάτους ετησίως, αριθμός που αντιστοιχεί σε ποσοστό άνω του 20% των συνολικών θανάτων, ελαφρώς υψηλότερο από τον μέσο όρο της ΕΕ.
Ειδικότερα, το διάστημα 2011-2021, η Ελλάδα κατέγραψε χαμηλότερο αριθμό διαγνώσεων (529 περιπτώσεις ανά 100.000 κατοίκους), ωστόσο η μείωση της θνησιμότητας ήταν πολύ μικρότερη σε σύγκριση με άλλες χώρες της ΕΕ. Πιο συγκεκριμένα, το ποσοστό στους άνδρες μειώθηκε μόλις κατά 3,8% έναντι 16,1% στην υπόλοιπη Ευρώπη, ενώ για τις γυναίκες η μείωση ήταν μόλις 0,3%, τη στιγμή που ο μέσος όρος της ΕΕ άγγιζε το 8,5%.
Ένα σημαντικό στοιχείο είναι ότι μεγάλος αριθμός των θανάτων θα μπορούσε να έχει αποφευχθεί. Επιπλέον, οι εκτιμήσεις για το επόμενο διάστημα δείχνουν ότι τα κρούσματα καρκίνου στη χώρα μας θα αυξηθούν κατά 11% έως το 2040, ενώ στην ΕΕ η αύξηση αναμένεται να φτάσει το 18%. Την ίδια ώρα, τα εθνικά προφίλ όλων των κρατών μελών για τον καρκίνο δείχνουν ότι παραμένει βασικό πρόβλημα δημόσιας υγείας, υπογραμμίζοντας την ανάγκη άμεσων παρεμβάσεων στη δημόσια υγεία και την ογκολογική περίθαλψη.
Οι συχνότεροι τύποι καρκίνου στην Ελλάδα
Υψηλότερα στη χώρα μας φαίνεται να είναι τα περιστατικά καρκίνου του προστάτη (20%), του πνεύμονα (18%) και του παχέος εντέρου (12%) στους άνδρες, ενώ στις γυναίκες συχνότερα εμφανίζονται ο καρκίνος του μαστού (33%), του παχέος εντέρου (12%) και του πνεύμονα (8%).
Ο καρκίνος του πνεύμονα είναι ο πιο θανατηφόρος, ενώ ακολουθούν ο καρκίνος του παχέος εντέρου, του μαστού, της ουροδόχου κύστης και του προστάτη. Ο καρκίνος του πνεύμονα παραμένει η τρίτη κύρια αιτία θανάτου στη χώρα, μετά τις καρδιακές και εγκεφαλοαγγειακές παθήσεις, γεγονός που συνδέεται με το υψηλό ποσοστό καπνιστών. Το κάπνισμα, άλλωστε, αποτελεί έναν από τους κυρίαρχους παράγοντες που σχετίζονται με τον κίνδυνο καρκίνου (34,6%), ενώ συνήθεις ένοχοι θεωρούνται επίσης το αλκοόλ (5,5%), η παχυσαρκία (6,9%), η υπεριώδης ακτινοβολία (38,4%), καθώς και κίνδυνοι που σχετίζονται με την εργασία (4,2%). Παράλληλα, οι έντονες κοινωνικοοικονομικές ανισότητες επηρεάζουν σημαντικά την πρόσβαση των ασθενών στις υπηρεσίες υγειονομικής περίθαλψης.
Ζώντας με τον καρκίνο στην Ελλάδα
Σήμερα, περίπου μισό εκατομμύριο άνθρωποι ζουν με καρκίνο στην Ελλάδα. Ο αριθμός των ατόμων που βρίσκονται σε ενεργή θεραπεία ή έχουν ιστορικό καρκίνου αυξάνεται λόγω της γήρανσης του πληθυσμού και των βελτιωμένων ποσοστών επιβίωσης. Η χώρα μας έχει αναπτύξει εθνικά προγράμματα προσυμπτωματικού ελέγχου, όπως εκείνο για τον καρκίνο του μαστού (γυναίκες 45-74 ετών), του τραχήλου της μήτρας και του παχέος εντέρου. Ωστόσο, δεν υπάρχουν ακόμα ολοκληρωμένα στοιχεία για την αποτελεσματικότητα αυτών των πρωτοβουλιών. Παράλληλα, η πρόσβαση στην ογκολογική περίθαλψη εξακολουθεί να είναι περιορισμένη λόγω ελλείψεων σε ιατρικό προσωπικό, υψηλών οικονομικών επιβαρύνσεων και μεγάλων χρόνων αναμονής για θεραπείες όπως η ακτινοθεραπεία. Επιπλέον, σύμφωνα με την ΕΕ και τον ΟΟΣΑ, οι καρκινοπαθείς στην Ελλάδα αντιμετωπίζουν μεγάλες καθυστερήσεις στην πρόσβαση σε νέα αντικαρκινικά φάρμακα. Το 2021, ο διάμεσος χρόνος ένταξης ενός νέου φαρμάκου στον κατάλογο αποζημιούμενων θεραπειών έφτανε τους 28 μήνες, υπερδιπλάσιος από τον μέσο όρο των χωρών της ΕΕ. Παράλληλα, οι έλεγχοι βιοδεικτών, που είναι απαραίτητοι για θεραπείες ακριβείας, συχνά δεν αποζημιώνονται, οδηγώντας σε μη στοχευμένες θεραπείες με υψηλό κόστος.
Παγκόσμια ημέρα κατά του Καρκίνου: Η μάχη συνεχίζεται
Η 4η Φεβρουαρίου έχει οριστεί ως Παγκόσμια Ημέρα κατά του Καρκίνου, υπενθυμίζοντάς μας ότι η έγκαιρη διάγνωση, η πρόσβαση σε καινοτόμες θεραπείες και η ενίσχυση της πρόληψης είναι ζωτικής σημασίας για τη μείωση της θνησιμότητας από τη νόσο. Το 2019, η Ελλάδα κατέγραψε 31.000 θανάτους από καρκίνο, σύμφωνα με την ΕΕ και τον ΟΟΣΑ.
Η Πολιτεία εφαρμόζει προγράμματα πρόληψης μέσω του προγράμματος Δοξιάδη και του εθνικού σχεδίου «ΠΡΟΛΑΜΒΑΝΩ», που περιλαμβάνει δωρεάν προσυμπτωματικούς ελέγχους. Παράλληλα, η αποζημίωση περισσότερων βιοδεικτών για τον καρκίνο αναμένεται να υλοποιηθεί σύντομα, σύμφωνα με τις ανακοινώσεις του Υπουργείου Υγείας.
Ωστόσο, οι ελλείψεις του δημόσιου συστήματος υγείας, όπως η απουσία εθνικής στρατηγικής για τον καρκίνο, η ελλιπής εξειδίκευση του υγειονομικού προσωπικού, καθώς και οι μεγάλοι χρόνοι αναμονής, που συχνά ωθούν πολλούς ασθενείς στον ιδιωτικό τομέα, αυξάνοντας τα οικονομικά τους βάρη, παραμένουν ένα σημαντικό πρόβλημα για την αποτελεσματική φροντίδα του καρκίνου στη χώρα.
Η έκθεση επισημαίνει ότι οι θάνατοι από καρκίνο μπορούν να μειωθούν μέσω έγκαιρων παρεμβάσεων δημόσιας υγείας, καλύτερης πρόσβασης στις υπηρεσίες περίθαλψης και αυστηρότερων πολιτικών ελέγχου του καπνίσματος. Οι αποτελεσματικές στρατηγικές πρόληψης, η διασφάλιση της έγκαιρης διάγνωσης και η βελτίωση της ογκολογικής περίθαλψης μπορούν να μειώσουν σημαντικά τη θνησιμότητα και να βελτιώσουν τη ζωή των ασθενών με καρκίνο στην Ελλάδα.
Ειρήνη Αγαπηδάκη: Δωρεάν Προληπτικές Εξετάσεις για όλους για πρώτη φορά στη χώρα μας
