Η Bianca Perea, μια 32χρονη γυναίκα από το Μάντσεστερ που διαγνώστηκε με προχωρημένο καρκίνο του παχέος εντέρου το 2021, παραμένει χωρίς ενδείξεις ενεργής νόσου, αφότου υποβλήθηκε σε μεταμόσχευση ήπατος το καλοκαίρι του 2024. Σύμφωνα με τον Justin Stebbing, Καθηγητή Βιοϊατρικών Επιστημών στο Πανεπιστήμιο Anglia Ruskin, πρόκειται για την πρώτη μεταμόσχευση ήπατος στο Ηνωμένο Βασίλειο (ΗΒ) για τέτοια περίπτωση.
Γράφοντας στο The Conversation για το περιστατικό, σημειώνει: «αν και η μεταμόσχευση είναι πιο συνηθισμένη στη θεραπεία πρωτοπαθών ηπατικών καρκίνων, η περίπτωση της Perea προστίθεται σε ένα αυξανόμενο σώμα ερευνών που δείχνουν ότι η διαδικασία μπορεί να ωφελήσει ασθενείς με προχωρημένο καρκίνο του παχέος εντέρου». Εντούτοις, πέρα από τις ελπίδες τους για νέα θεραπευτικά μονοπάτια στον προχωρημένο καρκίνο του παχέος εντέρου, ο καθηγητής παραθέτει και προβληματισμούς σχετικά με το ιατρικό επίτευγμα, αξιολογώντας συνολικά την περίπτωση της 32χρονης και τον αντίκτυπό της για ασθενείς όπως η ίδια.
H Bianca Perea (Photo: Phil Tragen/The Christie NHS Foundation Trust/PA)
Ελπίδα για θεραπεία σε προχωρημένο στάδιο
Η Perea διαγνώστηκε τον Νοέμβριο του 2021 με καρκίνο παχέος εντέρου σταδίου 4, η κακοήθεια, δηλαδή, είχε εξαπλωθεί σε όλα τα τμήματα του ήπατός της. «Παρά τα δυσοίωνα προγνωστικά, ανταποκρίθηκε πολύ καλά στις φαρμακευτικές θεραπείες· η νόσος όμως παρέμενε στο ήπαρ» αναφέρει ο Stebbing, εξηγώντας πως μόνο η μεταμόσχευση μπορούσε να την εξαλείψει, όπως και έγινε το καλοκαίρι του 2024.
Ο καρκίνος του παχέος εντέρου είναι ο τέταρτος συχνότερος καρκίνος στη Βρετανία, αντιπροσωπεύοντας το 11% των νέων περιπτώσεων καρκίνου. Η τυπική προσέγγιση περιλαμβάνει συνδυασμό χειρουργικής επέμβασης, χημειοθεραπείας ή ακτινοθεραπείας, ανάλογα με το στάδιο και τη θέση του όγκου. Ωστόσο, σε προχωρημένα στάδια, όταν ο καρκίνος έχει περάσει στο ήπαρ, η θεραπεία είναι περίπλοκη και περιορισμένη.
Αν και τα αντικαρκινικά φάρμακα και η χειρουργική επέμβαση είναι συχνά αποτελεσματικά, η ασθένεια υποτροπιάζει. «Μερικές φορές, η νόσος εντοπίζεται σε περιοχές του ήπατος πολύ επικίνδυνες για χειρουργική αφαίρεση ή έχει εξαπλωθεί σημαντικά, καθιστώντας αδύνατη την αφαίρεση όλων των όγκων χωρίς να καταστραφεί πολύς υγιής ηπατικός ιστός. Σε τέτοιες περιπτώσεις, η αντιμετώπιση περνά από τη θεραπεία στη διαχείριση των συμπτωμάτων και την παράταση της επιβίωσης του ατόμου» αναφέρει ο Stebbing, εξηγώντας γιατί σε τέτοια περιστατικά η μεταμόσχευση ήπατος θα μπορούσε να δώσει λύση.
Με την πλήρη αντικατάσταση του ήπατος, αφαιρούνται όλα τα καρκινικά κύτταρα από το όργανο και, παράλληλα, η ανοσολογική απόκριση που προκαλεί το μόσχευμα μπορεί να συμβάλει στην εξάλειψη εναπομείναντος καρκίνου. Ο τελευταίος αυτός μηχανισμός, εξηγεί ο καθηγητής, παραμένει υπό διερεύνηση.
Τα ποσοστά επιβίωσης
Η επιτυχία της Perea οφείλεται σε έναν συνδυασμό θεραπειών, όπως στοχευμένη φαρμακευτική αγωγή, χημειοθεραπεία και χειρουργική αφαίρεση του πρωτοπαθούς όγκου στο έντερο. Ωστόσο, θα πρέπει να παρακολουθείται στενά για τυχόν υποτροπή, καθώς «είναι πάντα πιθανό να έχουν μείνει πίσω μικροσκοπικά καρκινικά κύτταρα που δεν μπορούμε να δούμε. Ασθενείς όπως η Perea θα χρειαστούν φάρμακα ανοσοκαταστολής εφ’ όρου ζωής για να διασφαλίσουν ότι ο οργανισμός τους δε θα απορρίψει το μόσχευμα».
Η βιβλιογραφία δείχνει ότι η μεταμόσχευση ήπατος, συνδυαστικά με χημειοθεραπεία, βελτιώνει σημαντικά τα ποσοστά πενταετούς επιβίωσης ασθενών με καρκίνο του παχέος εντέρου. Μελέτη από τη Νορβηγία ανέφερε ποσοστά 60%-83% πενταετούς επιβίωσης σε ασθενείς με μεταμόσχευση για προχωρημένο καρκίνο του παχέος εντέρου με ηπατική μετάσταση. Παρόμοια μελέτη στις ΗΠΑ, έδειξε ότι το 91% των ασθενών με μεταμόσχευση επέζησαν τρία χρόνια μετά την επέμβαση, συγκριτικά με το 73% όσων έλαβαν μόνο τις συνήθεις θεραπείες.
Ανάγκη για περαιτέρω διερεύνηση
Η περίπτωση της Perea όπως και ως άνω μελέτες υπογραμμίζουν τη σημασία μιας πολυδιάστατης προσέγγισης. Οι περισσότεροι ασθενείς έλαβαν και άλλες αντικαρκινικές θεραπείες πριν και μετά τη μεταμόσχευση. Εντούτοις, παρατηρεί ο Stebbing, η μέθοδος είναι πιθανώς κατάλληλη για μικρό μόνο ποσοστό ασθενών, περίπου 2% όσων έχουν καρκίνο του παχέος εντέρου με μετάσταση στο ήπαρ. Έτσι, είναι απαραίτητα αυστηρά κριτήρια επιλογής για τη διασφάλιση των καλύτερων δυνατών αποτελεσμάτων.
Είναι, επίσης, σημαντικό να συλλεχθούν περισσότερα δεδομένα για τη μακροπρόθεσμη επιβίωση και την ποιότητα ζωής των ασθενών, ενώ περαιτέρω κλινικές δοκιμές θα πρέπει να επιβεβαιώσουν τα πλεονεκτήματα της μεταμόσχευσης. Τέλος, ένα ακόμα ζήτημα είναι οι ηθικές προεκτάσεις της χρήσης ηπατικών μοσχευμάτων για ασθενείς με καρκίνο, δεδομένης της έλλειψης δωρητών.
Στην κατακλείδα του άρθρου του, ο καθηγητής αναφέρει:
«Με πενταετή επιβίωση μόλις 50% για όλα τα στάδια καρκίνου του παχέος εντέρου στο Ηνωμένο Βασίλειο, η ανάγκη για πιο αποτελεσματικές θεραπείες είναι επιτακτική. Η μεταμόσχευση ήπατος μπορεί να αποτελέσει μια πολλά υποσχόμενη επιλογή. Η επιτυχία της Bianca Perea αποτελεί σημαντικό ορόσημο, που πιθανώς θα πυροδοτήσει περαιτέρω έρευνα ώστε η μέθοδος να καθιερωθεί ως στρατηγική θεραπείας για ασθενείς που μπορούν να επωφεληθούν».
Καρκίνος παχέος εντέρου: Το αναλγητικό – σύμμαχος στη μείωση του κινδύνου εμφάνισης της νόσου
Καρκίνος Παχέος Εντέρου: Αυξάνονται τα κρούσματα στους κάτω των 50 – Τρία ανησυχητικά συμπτώματα
Καρκίνος Παχέος Εντέρου: Εγκρίθηκε νέο τεστ αίματος που τον ανιχνεύει με ακρίβεια έως 83%
