*Γράφει ο Ιωάννης Παπακωνσταντίνου, Παιδοψυχίατρος και Διευθυντής του Ιδρύματος Προστασίας Παιδιών και Νέων με Αναπτυξιακές Διαταραχές «Η Θεοτόκος»
Πολλές φορές όταν ακούμε τον τίτλο ενός ιδρύματος δεν είμαστε σε θέση να αποσαφηνίσουμε ακριβώς όσα πραγματεύεται. Χρειάζεται να γίνει μια ενδελεχής μελέτη για αποκαλυφθούν τα πεδία δράσης του ιδρύματος καθώς και όσων εργάζονται σε αυτό. Η ανάλυση των δράσεων του ιδρύματος «Η Θεοτόκος», αρχικά βλέπουμε ότι παρέχει Υπηρεσίες Πρόγνωσης, Διάγνωσης, Θεραπείας και Αποκατάστασης σε άτομα με: Νοητικές Αναπτυξιακές Διαταραχές (Ν.Α.Δ.) και Διαταραχές του Αυτιστικού Φάσματος (Δ.Α.Δ.), οι οποίες εκτείνονται από την Πρώιμη Παιδική ηλικία έως την Ενήλικη ζωή.
Σκοπός των υπηρεσιών, είναι η κοινωνική ένταξη τόσο στον χώρο του σχολείου όσο και ευρύτερα στην κοινωνία και η ομαλή αλληλεπίδραση των ωφελούμενων με τους ανθρώπους του περιβάλλοντός τους. (όπως για παράδειγμα τα προγράμματα της πρώιμης παρέμβασης και την ένταξη των παιδιών στις δομές του Υπ. Παιδείας, την υποστηριζόμενη εργασία σε νέους ενήλικες κα).
Το ίδρυμα παρέχει πολύπλευρες υπηρεσίες διάγνωσης, αξιολόγησης καθώς και δημιουργίας ατομικών προγραμμάτων αποκατάστασης, υλοποίησης, παρακολούθησης και επίτευξης των στόχων, τα οποία απευθύνονται στον ανωτέρω πληθυσμό και γι’ αυτό το σκοπό.
Τα ειδικά χαρακτηριστικά που διαθέτουν τα κάνουν πρωτοπόρα και ανοίγουν νέους δρόμους στη διαχείριση τέτοιων περιστατικών. Η ομάδα των ανθρώπων που διαχειρίζονται τα διάφορα περιστατικά αποτελείται από ειδικούς σε διαφορετικά επιστημονικά πεδία, οι οποίοι καλούνται να εξετάζουν το αποτέλεσμα των εργασιών τους, να αξιολογούν τις εξέλιξη των ατόμων μαζί με τους ίδιους αλλά και τις οικογένειές τους. Σημαντική είναι και η συμβολή της ψηφιακής τεχνολογίας η οποία χρησιμοποιείται από τους ειδικούς του ιδρύματος ως εργαλείο αποκατάστασης και θεραπείας ενώ διερευνούν συνεχώς νέες μεθόδους θεραπείας μέσω καίριων συνεργειών με αντίστοιχους φορείς.
Για να αποκτήσουμε μια ολοκληρωμένη εικόνα των διαταραχών που διαχειρίζεται το ίδρυμα, μπορούμε να δούμε μερικά από τα πιο σημαντικά χαρακτηριστικά της κάθε διαταραχής.
Σε ότι αφορά τις διαταραχές του αυτιστικού φάσματος συνήθως εκδηλώνονται με διαταραχή στην επικοινωνία, έλλειψη δημιουργικότητας και φαντασίας στη σκέψη, έλλειψη συναισθηματικής ανταπόκρισης στις λεκτικές και μη λεκτικές εκδηλώσεις των άλλων, αδυναμία κοινωνικής χρήσης των γλωσσικών ικανοτήτων, μειωμένη ικανότητα προσποίησης και κοινωνικής μίμησης, ανεπαρκής συγχρονισμός και έλλειψη αμοιβαιότητας στη συναλλαγή μέσω του διαλόγου, ανεπαρκής γλωσσική εκφραστική ευελιξία, μειωμένη δυνατότητα χρήσης διακυμάνσεων ή έμφασης στα εκφραστικά μέσα, έλλειψη συνοδών κινήσεων για να τονιστεί ο προφορικός λόγος, περιορισμένη κοινωνική συναλλαγή (ανεπαρκής εκτίμηση κοινωνικο-συναισθηματικών ερεθισμάτων, ελάχιστη χρήση κοινωνικών σημάτων, ανεπαρκής ολοκλήρωση κοινωνικών, συναισθηματικών και επικοινωνιακών συμπεριφορών, έλλειψη κοινωνικο-συναισθηματικής αμοιβαιότητας), περιορισμένη και συχνά επαναλαμβανόμενη συμπεριφορά (τελετουργίες, στερεοτυπίες, άρνηση στις αλλαγές, υπερευαισθησία σε αισθητηριακά ερεθίσματα, εμμονική σκέψη και ψυχαναγκασμοί).
Στη περίπτωση της Νοητικής Αναπτυξιακής, παρατηρούνται συχνά: Ελλείματα στη λογική σκέψη, δυσκολίες στην επίλυση προβλημάτων. αδυναμία στην εκπόνηση σχεδιασμού, έλλειμα στην αφηρημένη σκέψη, δυσκολία στην κατανόηση σύνθετων ιδεών, έλλειμα στη λογική κρίση, δυσκολίες στην ακαδημαϊκή μάθηση, δυσκολίες στη μάθηση μέσω της εμπειρίας, αδυναμία στην κατανόηση κοινωνικών συνθηκών.
Οι ανωτέρω αναπτυξιακές διαταραχές, εκτός από τα «πυρηνικά» χαρακτηριστικά τους, συχνά συνυπάρχουν με άλλα προβλήματα ψυχικής και σωματικής υγείας.
Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας (Π.Ο.Υ.) προσεγγίζει την αναπηρία και τις χρόνιες παθήσεις ως απόρροια τόσο βιοϊατρικών, όσο και κοινωνικών συντελεστών. Το βιοψυχοκοινωνικό μοντέλο αναγνωρίζει ένα ευρύ φάσμα παραγόντων που επηρεάζουν την υγεία και εν δυνάμει να οδηγούν σε μορφές αναπηρίας. Η σημασία της Διεθνούς Ταξινόμησης της Λειτουργικότητας, Αναπηρίας και Υγείας (I.C.F.), έγκειται στο γεγονός ότι η υγεία δεν ορίζεται ως η πλήρης απουσία ασθένειας, αλλά ως μία κατάσταση καλής σωματικής, ψυχικής και κοινωνικής ευεξίας.
Το Ίδρυμά υιοθέτησε την προσέγγιση του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας (Π.Ο.Υ.) για την ολιστική αντιμετώπιση της ασθένειας, τη χρόνια πάθηση και την αναπηρία. Θέτει ως πρωταρχικό στόχο την καθολική εφαρμογή της αποκατάστασης, τόσο στο ίδιο το άτομο, όσο και στο στενό και ευρύτερο περιβάλλον του. Οι υπηρεσίες προσαρμόζονται στο κάθε άτομο εξατομικευμένα και επικεντρώνονται στην κατά το δυνατόν μεγαλύτερη αποτελεσματικότητα και αποδοτικότητα. Χαρακτηρίζονται από τη συνοχή, τη διαφάνεια και τη συμμετοχή. Κύριο στόχο αποτελεί η σφαιρική βελτίωση της ποιότητας ζωής.
Τα άτομα με Νοητικές Αναπτυξιακές Διαταραχές (Ν.Α.Δ.) και Διαταραχές του Αυτιστικού Φάσματος (Δ.Α.Δ.), όπως και οι υπόλοιποι με χρόνιες παθήσεις ή αναπηρίες, θα πρέπει να υποστηρίζονται εφ΄όρου ζωής, μέσω υπηρεσιών οι οποίες είναι ευέλικτες ανάλογα με τη βαρύτητα της διαταραχής, την ηλικία και τη γενική κατάσταση της υγείας τους ενώ το περιβάλλον ζωής τους (οικογενειακό, κοινωνικό, θεσμικό, τεχνολογικό κ.ά.) θα πρέπει να διευκολύνει ενεργά τη βελτίωση της λειτουργικότητας τους και να μειώνει τα εμπόδια που πολύ συχνά προκαλεί.
Αυτισμός: Το σημείο του προσώπου που αποκαλύπτει νωρίς τη διαταραχή
Σύντροφος ψυχρός ή με αυτισμό; Πως θα καταλάβετε τη διαφορά – Τι να κάνετε
