Η Παγκόσμια Ημέρα Επιστήμης για την Ειρήνη και την Ανάπτυξη, μια πρωτοβουλία της UNESCO για την ανάδειξη της σημασίας της επιστήμης και των επιστημόνων για τις βιώσιμες κοινωνίες, καλεί κυβερνήσεις, οργανισμούς και απλούς πολίτες να αναλογιστούν τον ρόλο τους στην προσπάθεια για ένα καλύτερο μέλλον και ζητά από τους επιστήμονες συμβάλουν στην καλύτερη κατανόηση «του ξεχωριστού, εύθραυστου πλανήτη που αποκαλούμε σπίτι μας και στο να κάνουμε τις κοινωνίες μας πιο βιώσιμες» επισημαίνει ο Οργανισμός Ηνωμένων Εθνών (OHE) για την ημέρα που εορτάστηκε πρώτη φορά στις 10 Νοεμβρίου 2002.
Το φετινό θέμα «Οι νέοι στην πρώτη γραμμή» (Youth at the forefront) επικεντρώνεται στις νέες ηλικίες και ανθρώπους εκτός επιστημονικού κλάδου, ενθαρρύνοντάς τους να ανακαλύψουν και διευρύνουν τον ρόλο της επιστήμης στον ταχέως μεταβαλλόμενο ψηφιοποιημένο κόσμο, να ηγηθούν ακόμα καινοτόμων λύσεων σε προβλήματα όπως όπως η κλιματική αλλαγή, η εξάντληση των φυσικών πόρων και η μόλυνση του περιβάλλοντος, με στόχο ένα βιώσιμο μέλλον.
Αποκατάσταση της εμπιστοσύνης στην επιστήμη
Το 2024, η παγκόσμια προσπάθεια ευαισθητοποίησης πραγματοποιείται υπό την αιγίδα της Διεθνούς Δεκαετίας των Επιστημών για τη Βιώσιμη Ανάπτυξη (2024-2033). «Στον ταχέως μεταβαλλόμενο κόσμο μας, η υποστήριξη της επιστημονικής ανάπτυξης και η προώθηση της κατανόησης της επιστήμης αποτελούν επιτακτική ανάγκη και όχι απλή επιλογή» επισημαίνει ο ΟΗΕ.
«Ο πλανήτης μας οδεύει προς την υπερθέρμανση κατά περισσότερο από 1,5°C έως το 2100, τον στόχο που τέθηκε με τη Συμφωνία του Παρισιού το 2015. Οι διαταραχές που προκαλούνται από την αλλαγή του κλίματος προκαλούν ήδη καταστροφές, καθώς οι ξηρασίες, οι πλημμύρες, οι καταιγίδες, οι καύσωνες και άλλοι κίνδυνοι που σχετίζονται με τις καιρικές συνθήκες γίνονται συχνότεροι και σοβαρότεροι. Παρά το μέγεθος των προκλήσεων, το επιστημονικό έργο σε τομείς ζωτικής σημασίας για τη βιωσιμότητα παραμένει ελάχιστο» αναφέρει στη σελίδα του.
Από το σύνολο των επιστημονικών δημοσιεύσεων την περίοδο 2012-2019:
- 0,02% επικεντρώθηκε σε καλλιέργειες προετοιμασμένες για την κλιματική αλλαγή
- 0,01% επικεντρώθηκε σε τοπικές στρατηγικές για τη μείωση του κινδύνου καταστροφών που σχετίζονται με την κλιματική αλλαγή
- 0,03% επικεντρώθηκε σε οικολογικές εναλλακτικές για τα πλαστικά.
Με φόντο την εκλογή Trump
Το θέμα της ημέρας «κουμπώνει» με την εκλογή του Donald Trump στον προεδρικό θώκο των ΗΠΑ και τους επιστήμονες να διαβλέπουν οπισθοδρόμηση στο πεδίο της κλιματικής αλλαγής. Οι εκτιμήσεις αναλυτών δικαιολογούν τους φόβους ότι ο Ρεπουμπλικάνος πρόεδρος θα μπορούσε να τινάξει στον αέρα την παγκόσμια προσπάθεια διάσωσης του πλανήτη.
Σύμφωνα με τον Guardian, υπάρχει κίνδυνος για «αρκετά δισεκατομμύρια επιπλέον τόνων αερίων που παγιδεύουν τη θερμότητα στην ατμόσφαιρα» βάσει της ατζέντας του Trump, ο οποίος κατά την προεκλογική του εκστρατεία αποκάλεσε την κλιματική αλλαγή «μεγάλη κομπίνα», απέρριψε την αιολική ενέργεια και τα ηλεκτρικά αυτοκίνητα και υποσχέθηκε να «ξεσκίσει» τους περιβαλλοντικούς κανόνες και την «νέα πράσινη απάτη» του νόμου για τη μείωση του πληθωρισμού (Inflation Reduction Act), νομοσχέδιο ψηφίστηκε από τους Δημοκρατικούς για τη στήριξη έργων καθαρής ενέργειας.
Ο Michael Mann, ειδικός για την κλιματική αλλαγή στο Πανεπιστήμιο της Πενσυλβάνια, δήλωσε ότι οι ΗΠΑ υπό τη νέα προεδρία αποτελούν μια «δημοκρατία που απέτυχε» και ότι «αποτελούμε πλέον μια μεγάλη απειλή για τον πλανήτη».
«Το αποτέλεσμα των αμερικανικών εκλογών αποτελεί πλήγμα για την παγκόσμια δράση για το κλίμα, αλλά η συμφωνία του Παρισιού έχει αποδειχθεί ανθεκτική και είναι ισχυρότερη από τις πολιτικές οποιασδήποτε μεμονωμένης χώρας» δήλωσε η Laurence Tubiana, διευθύνων σύμβουλος του Ευρωπαϊκού Ιδρύματος για την Κλιματική Αλλαγή και εκ των αρχιτεκτόνων της συμφωνίας του Παρισιού. «Το πλαίσιο σήμερα είναι πολύ διαφορετικό από το 2016. Υπάρχει μια ισχυρή οικονομική δυναμική πίσω από την παγκόσμια μετάβαση, της οποίας οι ΗΠΑ ηγήθηκαν και κέρδισαν, αλλά τώρα κινδυνεύουν να τη χάσουν. Ο καταστροφικός απολογισμός των πρόσφατων τυφώνων ήταν μια ζοφερή υπενθύμιση ότι όλοι οι Αμερικανοί επηρεάζονται από την επιδείνωση της κλιματικής αλλαγής».
Η αντίδραση του ΟΗΕ
Υπήρχε μια αίσθηση «déjà vu και κάποια ανησυχία» σώμα των 193 μελών του ΟΗΕ, ανέφερε υψηλόβαθμος Ασιάτης διπλωμάτης για τα αποτελέσματα των εκλογών, σύμφωνα με ρεπορτάζ του Reuters. Ανάμεσα στις κυριότερες ανησυχίες των Ηνωμένων Εθνών είναι το ενδεχόμενο οι ΗΠΑ να περικόψουν τη χρηματοδότηση προς τον οργανισμό και να αποχωρήσουν από βασικούς πολυμερείς θεσμούς και συμφωνίες, όπως ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας (ΠΟΥ) και η Συμφωνία του Παρισιού για το κλίμα.
Οι ΗΠΑ αποτελούν βασικό χορηγό του ΟΗΕ -δεύτερη έρχεται η Κίνα- καλύπτοντας το 22% του βασικού προϋπολογισμού του και το 27% του προϋπολογισμού για τη διατήρηση της ειρήνης. «Η γραμματεία του ΟΗΕ γνώριζε ότι ήταν πιθανή η επιστροφή του Trump καθ’ όλη τη διάρκεια του έτους, και υπήρξε προσεκτικός σχεδιασμός παρασκηνιακά για να αντιμετωπιστούν πιθανές περικοπές στον προϋπολογισμό από τις ΗΠΑ» δήλωσε ο Richard Gowan, διευθυντής του ΟΗΕ στο International Crisis Group. «Έτσι, ο (Γενικός Γραμματέας του ΟΗΕ, Antonio) Guterres και η ομάδα του δεν είναι εντελώς απροετοίμαστοι, αλλά γνωρίζουν ότι το επόμενο έτος θα είναι εξαιρετικά δύσκολο», πρόσθεσε.
Κλιματική αλλαγή – Ελλάδα: Το αποτύπωμά της στην υγεία – Δύο νέες μελέτες
Μακροζωία: Η βιώσιμη διατροφή που μειώνει κατά 25% τον κίνδυνο θανάτου
Έμφραγμα, καρδιακή ανεπάρκεια, εγκεφαλικό: O ατμοσφαιρικός παράγοντας που αυξάνει τις νοσηλείες
