Η τεχνητή νοημοσύνη (AI) αναμένεται να διαδραματίσει ουσιαστικό ρόλο στην πρόγνωση και διάγνωση σοβαρών και συχνών ασθενειών, από τις καρδιαγγειακές παθήσεις έως τον καρκίνο. Πόσο έτοιμοι είναι όμως οι ασθενείς να εμπιστευτούν την υγεία τους στην AI;
Πρόσφατα ευρήματα, που δημοσιεύθηκαν στο Nature Medicine, δείχνουν ότι οι άνθρωποι προτιμούν ακόμα τον γιατρό με σάρκα και οστά για τις ιατρικές συμβουλές, ακόμα και αν είναι ίδιες με εκείνες της τεχνολογίας. Ερευνητές από το Πανεπιστήμιο του Βύρτσμπουργκ στη Γερμανία διεξήγαγαν δύο μεγάλες πειραματικές μελέτες για να εξετάσουν πώς οι άνθρωποι αντιλαμβάνονται τις ιατρικές συμβουλές από διαφορετικές πηγές: έναν γιατρό, ένα σύστημα AI ή έναν συνδυασμό των δύο. Τα αποτελέσματα φανέρωσαν μεγάλη προκατάληψη κατά της AI στην υγειονομική περίθαλψη, υπογραμμίζοντας πιθανά προβλήματα για την ενσωμάτωση τέτοιων τεχνολογιών στο μέλλον.
Πείραμα και αποτελέσματα
Οι ερευνητές παρουσίασαν στους συμμετέχοντες σενάρια ιατρικού περιεχομένου, όπως ερωτήσεις σχετικά με τη διακοπή του καπνίσματος ή την προετοιμασία για κολονοσκόπηση, και τους έδωσαν έπειτα τις ίδιες απαντήσεις, λέγοντάς τους πως προέρχονταν από τον γιατρό, το μοντέλο AI ή συνδυαστικά, ο γιατρός δηλαδή έλεγξε τις οδηγίες του συστήματος AI.
Οι συμμετέχοντες αξιολόγησαν τις συμβουλές από γιατρούς ως πιο αξιόπιστες και με περισσότερη ενσυναίσθηση σε σύγκριση με τις συμβουλές που προέρχονταν από το σύστημα AI, ακόμη και όταν τις είχε ελέγξει ανθρώπινο μάτι. Η προκατάληψη δεν αναίρεσε ούτε το κοινό περιεχόμενο των ιατρικών οδηγιών.
Παρά την πρόοδο στο πεδίο της τεχνητής νοημοσύνης, που μπορεί μερικές φορές να υπερκεράσει τους γιατρούς σε επίπεδο διάγνωσης, υπάρχει ακόμα μεγάλη απόσταση την κοινή αποδοχή. Για παράδειγμα, το γνωστό μοντέλο AI “GPT-4” έχει δείξει διαγνωστική ακρίβεια συγκρίσιμη με αυτή των ανθρώπων. Μελέτες έχουν επίσης βρει ότι οι γιατροί αξιολογούν τις απαντήσεις που παρέχονται από AI ως υψηλότερης ποιότητας και με περισσότερη ενσυναίσθηση από αυτές των συναδέλφων τους, όταν δεν γνωρίζουν ποιος τις έχει παράσχει.
Πιθανές εξηγήσεις
Πολλοί παράγοντες συμβάλλουν σε αυτήν την προκατάληψη. Ένας είναι η αντίληψη της AI ως κάτι εντελώς ξένο στην ανθρώπινη φύση και ιδιότητα, σε έναν τομέα όπου η ενσυναίσθηση και η προσωπική επαφή χαίρουν μεγάλης εκτίμησης. Οι ασθενείς μπορεί να αισθάνονται ότι η AI δεν μπορεί να κατανοήσει πλήρως το μοναδικό περικείμενό τους ή να παρέχει την συναισθηματική υποστήριξη που αναζητούν. Ένας άλλος παράγοντας είναι η «παράβλεψη της μοναδικότητας», οι ασθενείς δηλαδή αισθάνονται ότι τα συστήματα AI δεν μπορούν να λάβουν επαρκώς υπ’ όψιν τα μοναδικά, ατομικά χαρακτηριστικά τους, έστω και αν τα σύγχρονα μοντέλα AI επεξεργάζονται συχνά προσωπικές πληροφορίες.
Επιπτώσεις για την υγειονομική περίθαλψη
Η προκατάληψη κατά της τεχνητής νοημοσύνης (AI) στην υγειονομική περίθαλψη έχει σημαντικές επιπτώσεις. Παρά τις δυνατότητες των υπερσύγχρονων αυτών εργαλείων να βελτιώσουν την αποτελεσματικότητα και την ακρίβεια στην ιατρική, πολλοί ασθενείς διστάζουν να τα εμπιστευτούν, περιορίζοντας την ενσωμάτωση τέτοιων τεχνολογιών. Παρότι όμως οι συμμετέχοντες στις μελέτες έδειξαν μειωμένη εμπιστοσύνη στις παρεχόμενες από AI συμβουλές, υπήρξε ενδιαφέρον για τις ιατρικές πλατφόρμες που βασίζονται στην τεχνητή νοημοσύνη. Η αντιμετώπιση αυτού του κενού εμπιστοσύνης είναι κρίσιμη για την επιτυχημένη ενσωμάτωση της AI στην υγειονομική περίθαλψη.
Μελλοντικές έρευνες μπορούν να εστιάσουν στο πώς πρέπει να παρουσιάζεται η χρήση της τεχνητής νοημοσύνης στη λήψη ιατρικών αποφάσεων, με έμφαση στην ικανότητά της να επεξεργάζεται ατομικές πληροφορίες και στη διασφάλιση ανθρώπινης εποπτείας. Η διατήρηση της εμπιστοσύνης, της ενσυναίσθησης και της προσωπικής σύνδεσης παραμένει θεμελιώδης στη σχέση γιατρού-ασθενούς. Η πρόκληση είναι η αποτελεσματική ενσωμάτωση της AI με διατήρηση των ανθρώπινων ποιοτήτων στην ιατρική φροντίδα.
Αληθινός γιατρός ή Τεχνητή Nοημοσύνη: Ποιον θα εμπιστευόσασταν περισσότερο; Έρευνα αποκαλύπτει
Chat GPT: Πόσο καλός γιατρός είναι; Κάνει σωστές διαγνώσεις; Ένας επιστήμονας απαντά
