Η απόπειρα δολοφονίας κατά του υποψήφιου προέδρου Ντόναλντ Τραμπ, κατά την προεκλογική ομιλία του στην Πενσυλβάνια, αποτελεί έναν ακόμη κρίκο στην ιστορία της πολιτικής βίας στις ΗΠΑ. Η σφαίρα πέρασε ξυστά από δίπλα του ενώ ένας θεατής έπεσε νεκρός από τους πυροβολισμούς.
Το συμβάν ανέδειξε «τον κίνδυνο που διατρέχουν όσοι αναζητούν ψήφους σε μια χώρα που προσφέρει στους πολίτες το συνταγματικά κατοχυρωμένο δικαίωμα στην οπλοκατοχή» και έπληξε την αμερικανική ψυχή, «δεδομένων των σχεδόν μυθικών διαστάσεων που αποκτούν οι πρόεδροι των ΗΠΑ και του ρόλου υπερδύναμης του έθνους», όπως υπογραμμίζει σε άρθρο του ο Καθηγητής Thomas Klassen από τη Σχολή Δημόσιας Πολιτικής και Διοίκησης του Πανεπιστημίου του York, στον Καναδά.
Το Κέντρο Καταπολέμησης της Τρομοκρατίας της Στρατιωτικής Ακαδημίας των ΗΠΑ, επιχειρώντας να ενισχύσει τη γνώση για τα αίτια και τις επιπτώσεις των πολιτικών δολοφονιών καθώς και το αποτύπωμά τους στην πολιτική και κοινωνική πραγματικότητα, ανασκόπησε στοιχεία για 758 επιθέσεις από όλο τον κόσμο, για το διάστημα 1946 – 2013, που συντέλεσαν στον θάνατο 954 ανθρώπων ανθρώπων. Τα αποτελέσματα έδειξαν ότι οι πολιτικές δολοφονίες εντείνουν τον κίνδυνο πολιτικού κατακερματισμού και υπονομεύουν τον δημοκρατικό του χαρακτήρα, με μειωμένη πολιτική συμμετοχή και ενίσχυση της εκτελεστικής εξουσίας.
Ειδικότερα για τις δολοφονίες αρχηγών κρατών, διαπιστώθηκε σύνδεσή τους με αύξηση της εγχώριας βίας και αστάθειας, ό,τι δηλαδή αναφέρουν οι εκτιμήσεις για τα μεθεόρτια του τελευταίου συμβάντος. Ο Ελληνοαμερικανός καθηγητής Πολιτικής Επιστήμης στο Πανεπιστημίου Northeastern, Κώστας Παναγόπουλος, επεσήμανε ότι η απόπειρα δολοφονίας υπενθυμίζει πως δεν υπάρχει χώρος για πολιτική βία στις ΗΠΑ, αλλά και πόσο βαθιές είναι οι κομματικές και ιδεολογικές διαιρέσεις στο έθνος.
Η επίθεση κατά του Τραμπ αναμένεται να επηρεάσει την κούρσα για την προεδρία όσο και ευρύτερα την πολιτική και κοινωνία. Εν προκειμένω, έχουν ξεκινήσει οι συζητήσεις για τη βία των όπλων και τη θέση που θα έχει εφεξής το ζήτημα της οπλοκατοχής στην ατζέντα του Ρεπουμπλικανού υποψηφίου. Μόλις τον περασμένο μήνα, ο Εκτελεστικός Διευθυντής της Υπηρεσίας Δημόσιας Υγείας των ΗΠΑ, Vivek Murthy, χαρακτήρισε τη ένοπλη βία στις ΗΠΑ ένα κρίσιμο ζήτημα δημόσιας υγείας, με βαθιές συνέπειες στους επιζώντες, τo κοινωνικό σύνολο και την ψυχική υγεία, το οποίο απαιτεί επείγουσα δράση. Η Αμερικανική Ιατρική Εταιρεία προειδοποιούσε από 2016. Μόνο το 2022, σύμφωνα με έκθεση του αμερικανικού Κέντρου Ελέγχου και Πρόληψης Νοσημάτων (CDC), περισσότεροι από 48.000 Αμερικανοί -ή 132 την ημέρα- έχασαν τη ζωή τους από πυροβολισμούς, στην πλειοψηφία του μαύροι, ηλικίας 15-34 ετών.
Εξ αφορμής του συμβάντος, το ygeiamou ανατρέχει σε προηγούμενες απόπειρες δολοφονιών κατά πολιτικών προσωπικοτήτων και στον τρόπο που επηρέασαν τη δημόσια υγεία.
Δολοφονία του Τζον Φιτζέραλντ Κένεντι (1963)
Στις 22 Νοεμβρίου 1963, ο τότε πρόεδρος των ΗΠΑ Τζον Φιτζέραλντ Κένεντι πέφτει νεκρός χτυπημένος από μία σφαίρα στο κεφάλι, στο Ντάλας του Τέξας. Πριν τον θάνατό του, ο Κένεντι είχε προτείνει τη θέσπιση πολιτικών δικαιωμάτων για το τέλος των διακρίσεων με βάση τη φυλή, τη θρησκεία, το φύλο ή την εθνική καταγωγή, ενώ τον Μάιο του 1962, μιλώντας για την ανάγκη ενός ομοσπονδιακού συστήματος, επεσήμαινε ότι «το γεγονός είναι ότι αυτό που συζητάμε να γίνει τώρα, οι περισσότερες χώρες της Ευρώπης το έκαναν εδώ και χρόνια. Οι Βρετανοί το έκαναν πριν από 30 χρόνια. Είμαστε πίσω από σχεδόν κάθε χώρα στην Ευρώπη, στο ζήτημα της ιατρικής περίθαλψης των πολιτών μας».
Σύμφωνα με πολιτικούς αναλυτές, η δολοφονία του υπήρξε καταλυτική για την ψήφιση του Νόμου περί Πολιτικών Δικαιωμάτων του 1964 (Civil Rights Act of 1964) και της κοινωνικής ασφάλισης υγείας για τους ηλικιωμένους και για άτομα με περιορισμένο εισόδημα (Medicare and Medicaid Act 1965).
Δολοφονία Μάρτιν Λούθερ Κινγκ (1968)
Απόπειρα δολοφονίας Ρόναλντ Ρήγκαν (1981)
Στις 30 Μαρτίου του 1981, ο Τζον Χίνκλεϊ θα επιχειρήσει να σκοτώσει τον Ρόναλντ Ρήγκαν, 69 μόλις ημέρες από την ανάληψη των προεδρικών καθηκόντων, για να εντυπωσιάσει την ηθοποιό Τζόντι Φόστερ. Εν προκειμένω, αν και έχει ενδιαφέρον η σταδιακή αλλαγή της στάσης του Ρήγκαν απέναντι στην οπλοκατοχή, ιδιαίτερα στις αρχές της δεκαετίας του 1990 και την προώθηση του νομοσχεδίου Brady -από τον James S. Brady, τον γραμματέα Τύπου του, ο οποίος επίσης δέχτηκε σφαίρα την ημέρα της επίθεσης με αποτέλεσμα να μείνει παράλυτος- αξίζει περισσότερης προσοχής το πώς άλλαξε τη στάση της πολιτείας και των ανθρώπων απέναντι στην ψυχική υγεία.
Η απόφαση μη ενοχής του Χινκλεϊ λόγω παραφροσύνης και ο εγκλεισμός του σε ψυχιατρικό ίδρυμα, προκάλεσαν δημόσια κατακραυγή για το πώς ενήργησε η δικαιοσύνη και οδήγησαν σε αλλαγές στο νομικό σύστημα, ιδιαίτερα όσον αφορά την τεκμηρίωση της ψυχικής νόσου. Τρία χρόνια μετά την αθώωση του Χίνκλεϊ, οι μισές πολιτείες αυστηροποίησαν το νομικό πλαίσιο, ενώ η Γιούτα, το Κάνσας, η Μοντάνα και το Αϊντάχο κατήργησαν εντελώς το δικαίωμα επίκλησης παράνοιας ως υπερασπιστικό μέσο (insanity defense).
Η απόπειρα και η μετέπειτα δίκη ανέδειξαν το στίγμα γύρω από την ψυχική ασθένεια. Υπήρξαν ανάμικτες αντιδράσεις από το κοινό, με κάποιους να υποστηρίζουν την καλύτερη φροντίδα στο πεδίο της ψυχικής υγείας και άλλους να αισθάνονται φόβο και σύγχυση σχετικά με τις ψυχικές νόσους.
Απόπειρα δολοφονίας Πάπα Ιωάννη Παύλου του Β’ (1981)
Το απόγευμα της 13ης Μαΐου 1981, στην πλατεία του Αγίου Πέτρου, ο Πάπας Ιωάννης Παύλος Β’ τραυματίζεται σοβαρά από τις σφαίρες του Μεχμέτ Αλί Αγκτσά. Τον Δεκέμβριο του 1983, ο Πάπας επισκέπτεται τον επίδοξο δολοφόνο του στη φυλακή και τον συγχωρεί δημόσια, περνώντας το βαθιά χριστιανικό μήνυμα της συγχώρεσης.
«Η πιθανή απολύτρωση από το αδιέξοδο του αμετάκλητου -από την κατάσταση όπου δεν μπορούμε να αναιρέσουμε ό,τι έχουμε πράξει, αν και δεν ξέραμε, ούτε και μπορούσαμε να ξέρουμε, τι πράτταμε- είναι η ικανότητα της συγχώρησης» ανέφερε η κορυφαία πολιτική θεωρητικός Χάνα Άρεντ στο βιβλίο της Η Ανθρώπινη Κατάσταση (μτφ. Γ. Λυκιαρδόπουλος, Σ. Ροζάνης, εκδ. γνώση), για την οποία ο Ιησούς «ανακάλυψε τον ρόλο της συγγνώμης στη σφαίρα των ανθρώπινων υποθέσεων». Στα εμποτισμένα με χριστιανικές αξίες κηρύγματά του, ο Μάρτιν Λούθερ Κινγκ επεσήμαινε την ανάγκη ανάπτυξης και διατήρησης της ικανότητας για συχγώρεση, διότι «εκείνος που στερείται τη δύναμη να συγχωρεί, στερείται τη δύναμη να αγαπά».
Έτσι, μολονότι η περίπτωση του Πάπα δεν αποτέλεσε όχημα για την προώθηση κοινωνικών και πολιτικών εξελίξεων, έδειξε ότι οι άνθρωποι μπορούν να λυτρωθούν και να οδηγηθούν προς το φως ή, κατά πιο ρεαλιστικές ερμηνείες, να ανταποκριθούν σε απάνθρωπες πράξεις με λογική, ανοχή, αξιοπρέπεια και πολιτισμένα. Σε αντίθεση με τη σκοτεινή πλευρά της θρησκευτικής πίστης, η κίνηση του Πάπα είχε αναδείξει την αξία μιας πράξης που, συν τοις άλλοις, ωφελεί πολλαπλά τη σωματική και ψυχική υγεία.
Διαβάστε επίσης:
Aυτοκτονίες: Πότε αυξάνεται ο κίνδυνος για τις γυναίκες – Ο ρόλος των ορμονών
Ένας στους δύο Έλληνες δεν είναι ικανοποιημένος από τις υπηρεσίες Υγείας – Έρευνα αποκαλύπτει
Επιθετικότητα: Πώς μπορεί ένα συμπλήρωμα διατροφής να καλμάρει τη βίαιη συμπεριφορά
