*Γράφουν οι Ανδρέας Μελιδώνης, Διευθυντής Διαβητολογικού Κέντρου και Κάρολος Παπαλαζάρου, Κλινικός Διατροφολόγος – Διαιτολόγος, στο Metropolitan Hospital αμφότεροι.
Από αριστερά: Ανδρέας Μελιδώνης, Κάρολος Παπαλαζάρου
Είναι πλέον αναμφισβήτητο επιστημονικά και τεκμηριωμένο βιβλιογραφικά ότι το γήρας και ιδιαίτερα η καρδιαγγειακή γήρανση προκύπτει ως αποτέλεσμα μιας πολύπλοκης αλληλεπίδρασης γενετικών παραγόντων και καταβολών και τροποποιήσιμων επιγενετικών παραγόντων, όπως ο τρόπος ζωής, η φυσική δραστηριότητα, οι έξεις και οι συνήθειες των ατόμων, οι κοινωνικές συναναστροφές και οι περιβαλλοντικές επιδράσεις. Προτάσεις και στρατηγικές πρόληψης και αντιμετώπισης αυτού του φαινομένου της γήρανσης έχουν κατά καιρούς δημοσιοποιηθεί, όπως οι 10 στρατηγικές πρόληψης και υποστήριξης της καρδιάς και της μεταβολικής υγείας που πρόσφατα επέλεξε και προτείνει το Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης:
- Μειώστε την περίμετρο της μέσης και αυξήστε τη μυϊκή σας μάζα
Η προτεραιότητα της βέλτιστης σύστασης σώματος έναντι του απλού ελέγχου του σωματικού βάρους είναι ζωτικής σημασίας για την καρδιαγγειακή υγεία.
Έτσι λάβετε μέτρα για να μειώσετε την περίμετρο της μέση σας με σωματική άσκηση και μέτριο περιορισμό των θερμίδων, διασφαλίζοντας ότι καταναλώνετε όλα τα απαραίτητα θρεπτικά συστατικά. Στόχος, η περίμετρος μέσης να μην υπερβαίνει τα 102cm για τους άνδρες και τα 88cm για τις γυναίκες, γιατί η υπέρβαση αυτών των ορίων σημαίνει ότι έχετε πολύ πιθανόν μεταβολικό σύνδρομο που είναι μια ιδιαίτερα επικίνδυνη για την καρδιαγγειακή υγεία κατάσταση.
Επίσης αυξήστε ή διατηρήστε τη σκελετική μυϊκή μάζα σας, ακολουθώντας σωματική άσκηση με αντιστάσεις.
- Ακολουθήστε Μεσογειακή Διατροφή
Η βελτιστοποίηση της ποιότητας της διατροφής με παράλληλη μείωση των «κενών» θερμίδων είναι το κλειδί για τη μεταβολική υγεία.
Ένα πλάνο διατροφής πλούσιο σε φυτικές ίνες, ψάρια και γαλακτοκομικά προϊόντα χαμηλών λιπαρών όπως είναι η Μεσογειακή Διατροφή αποτελεί την καλύτερη επιλογή. Επιλέξτε να καταναλώνετε μια μεγάλη ποικιλία από λαχανικά, δημητριακά ολικής αλέσεως, όσπρια, ξηρούς καρπούς και φρούτα. Αποφύγετε τους επεξεργασμένους υδατάνθρακες.
Επιλέξτε πηγές πρωτεΐνης όπως ψάρια, θαλασσινά και γαλακτοκομικά με χαμηλά λιπαρά και αβγά καθώς και άπαχα κομμάτια πουλερικών και κόκκινου κρέατος σε περιστασιακή βάση, ενώ αποφύγετε τελείως το επεξεργασμένο κρέας.
Αποφύγετε τα εξαιρετικά επεξεργασμένα τρόφιμα και ποτά, πλούσια σε «κενές» θερμίδες, σάκχαρα και ανθυγιεινά λίπη. Χρησιμοποιήστε το έξτρα παρθένο ελαιόλαδο ως κυρία πηγή λίπους, ενώ απέχετε από ζωικά λίπη (βούτυρο, κρέμα γάλακτος), τροπικά έλαια (καρύδα, φοίνικας) και μερικώς υδρογονωμένα λίπη.
- Ακολουθήστε διαλειμματική νηστεία
Εάν είστε υπέρβαροι μια επιλογή που θα μπορούσατε να ακολουθήσετε είναι να προσπαθήσετε να καταναλώνετε όλα τα γεύματα σας σε ένα παράθυρο 8–10 ωρών μέσα στην ημέρα καθώς η συγκεκριμένη τακτική φαίνεται σε μελέτες ότι προωθεί την γρήγορη απώλεια βάρους.
Μεγαλύτερο διάστημα ωρών νηστείας μάλλον πρέπει να αποφεύγεται γιατί πιθανόν να συνδέεται με αυξημένο κίνδυνο καρδιαγγειακών επιπλοκών.
- Να είστε σωματικά δραστήριοι καθημερινά
Η τακτική σωματική άσκηση είναι ζωτικής σημασίας για την καρδιαγγειακή υγεία καθώς οδηγεί σε μείωση του σπλαχνικού λίπος αλλά και βελτίωση του μεταβολισμού της γλυκόζης, της ευαισθησίας στην ινσουλίνη, της αρτηριακής πίεσης και του λιπιδαιμικού προφίλ.
Αφιερώστε τουλάχιστον 30–60 λεπτά καθημερινή σωματική άσκηση, που θα περιλαμβάνει αερόβια άσκηση, ασκήσεις ενδυνάμωσης, ευλυγισίας και ισορροπίας.
Ελαχιστοποιήστε τον χρόνο που περνάτε καθιστοί μέσα στην ημέρα και μετακινηθείτε όσο το δυνατόν συχνότερα επιλέγοντας ευχάριστες δραστηριότητες στην καθημερινότητά σας.
- Αποφύγετε ή περιορίστε την κατανάλωση αλκοόλ
Σε αντίθεση με την κοινή πεποίθηση, ότι μια μέτρια κατανάλωση αλκοόλης μπορεί να έχει ευεργετικές ιδιότητες για την καρδιαγγειακή υγεία φαίνεται, σύμφωνα με μελέτες, τελικά ότι το αλκοόλ αυξάνει τον κίνδυνο υπερτασικής καρδιακής νόσου, μυοκαρδιοπάθειας, κολπικής μαρμαρυγής, και εγκεφαλικού. Έτσι η αποφυγή ή ο περιορισμός του αλκοόλ αποτελεί παράγοντα μείωσης κινδύνου εμφάνισης καρκίνου, κολπικής μαρμαρυγής και άλλων καρδιακών παθήσεων.
- Μην καπνίζετε
Μην χρησιμοποιείτε οποιαδήποτε μορφή καπνού, συμπεριλαμβανομένων των ηλεκτρονικών τσιγάρων και του ατμίσματος.
Όλες οι μορφές χρήσης καπνού καθώς και το παθητικό κάπνισμα, βλάπτουν σημαντικά την καρδιαγγειακή υγεία προκαλώντας φλεγμονή, ενδοθηλιακή δυσλειτουργία, προθρομβωτική κατάσταση και ενεργοποίηση του συμπαθητικού νευρικού συστήματος. Αυτοί οι παράγοντες είναι καθοριστικοί για την παθογένεση της αθηροσκληρωτικής ισχαιμικής καρδιακής νόσου, του εγκεφαλικού επεισοδίου και της καρδιακής ανεπάρκειας.
- Δώστε προτεραιότητα στον ποιοτικό ύπνο
Η ανεπαρκής διάρκεια ύπνου αποτελεί παράγοντα κινδύνου για την εμφάνιση και την εξέλιξη της υπέρτασης, της κολπικής μαρμαρυγής, της ισχαιμικής καρδιακής νόσου και της άνοιας. Η κακή ποιότητα ύπνου συμβάλλει σε χρόνιες φλεγμονές, αντίσταση στην ινσουλίνη, αυξημένο οξειδωτικό στρες και διαταραχές σε διάφορους ορμονικούς παράγοντες, συμπεριλαμβανομένης της λεπτίνης και της γκρελίνης.
Προσδιορίστε μια ώρα ύπνου σχετικά νωρίς ώστε να κοιμάστε μεταξύ 7 και 9 ωρών.
Καθιερώστε ένα σταθερό πρόγραμμα ύπνου, δημιουργώντας ένα περιβάλλον φιλικό προς τον ύπνο και απενεργοποιήστε τις ηλεκτρονικές συσκευές τουλάχιστον 30 λεπτά πριν τον ύπνο.
- Εξασκείστε και προστατέψτε το μυαλό σας
Το χρόνιο ψυχικό στρες και τα επίμονα αρνητικά συναισθήματα μπορούν να επηρεάσουν σημαντικά την καρδιαγγειακή υγεία, ανεξάρτητα από τους κλασικούς παράγοντες κινδύνου.
Εξασκηθείτε στη μείωση του στρες μέσω τακτικών όπως αυτή του διαλογισμού ή της αργής βαθιάς αναπνοής. Διεγείρετε το μυαλό σας καθημερινά με δραστηριότητες όπως η εκμάθηση νέων δεξιοτήτων ή η ενασχόληση με καλλιτεχνικές αναζητήσεις για τη βελτίωση της γνωστικής λειτουργίας και της υγείας του εγκεφάλου.
Υιοθετήστε μια δια βίου νοοτροπία αυτογνωσίας και προσωπικής ανάπτυξης, αναζητώντας νέες γνώσεις, εμπειρίες και προοπτικές για πνευματική ζωτικότητα.
- Καλλιεργήστε τη φιλία, τον αλτρουισμό και τη συμπόνια
Οι ισχυροί κοινωνικοί και οικογενειακοί δεσμοί είναι απαραίτητοι για τη συναισθηματική και ψυχική ευημερία. Αντίθετα, η έλλειψη κοινωνικής και συναισθηματικής υποστήριξης, η μοναξιά, η απελπισία και η κατάθλιψη αυξάνουν σημαντικά τον κίνδυνο καρδιαγγειακών παθήσεων και γνωστικής έκπτωσης.
Καλλιεργήστε βαθιές σχέσεις με την οικογένεια και τους φίλους μέσω της ενσυναίσθησης, της επικοινωνίας και της συγχώρεσης.
- Ελαχιστοποιήστε την έκθεση σας στη ρύπανση και συνδεθείτε με τη φύση
Η ατμοσφαιρική ρύπανση, ακόμη και σε χαμηλά επίπεδα λεπτών σωματιδίων συνδέεται με αυξημένη θνησιμότητα από καρδιαγγειακά, αναπνευστικά και καρκίνο.
Μειώστε την έκθεση στη ρύπανση, συμπεριλαμβανομένου του μολυσμένου αέρα, του νερού και του θορύβου.
Βρεθείτε στη φύση όσο πιο συχνά γίνεται. Η άσκηση σε μη μολυσμένα περιβάλλοντα, ιδιαίτερα σε πάρκα και δασώδεις περιοχές, προσφέρει καρδιοπροστατευτικά και ψυχολογικά οφέλη.
Συμπερασματικά καταλήγουμε ότι κάνοντας συνειδητές επιλογές σχετικά με τη διατροφή, την άσκηση, την ψυχική ευεξία και την περιβαλλοντική συνείδηση, μπορούμε να προάγουμε την καρδιομεταβολική μας υγεία και να μετριάσουμε την τροχιά γήρανσης του καρδιαγγειακού μας συστήματος.
Ας δώσουμε προτεραιότητα σε συμπεριφορές και δράσεις που υποστηρίζουν και ευοδώνουν την υγεία μας και αποτρέπουν σχετικά την αναπόδραστη δράση του χρόνου.
Γιατί όπως και ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας έχει ορίσει, η υγεία είναι μια κατάσταση πλήρους σωματικής, νοητικής και κοινωνικής ευεξίας και όχι απλώς η απουσία νόσου ή αναπηρίας.
Η Ελληνίδα καρδιολόγος που ζει με βηματοδότη από τα 15 της, σώζει παιδικές καρδιές
