*Γράφει η Λαμπρίνα Μπαρμπετάκη, Πρόεδρος και Διευθύνουσα Σύμβουλος της AbbVie για Ελλάδα, Κύπρο και Μάλτα
Λίγες ημέρες πριν από τη διεξαγωγή των εκλογών για το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο είναι κρίσιμο να επανέλθουν στον εθνικό διάλογο τα Ευρωπαϊκά θέματα και οι προτεραιότητες, καθώς η Ευρωπαϊκή Ένωση (ΕΕ) βρίσκεται σε ένα κρίσιμο σταυροδρόμι. Ειδικά στον τομέα της Υγείας, θα πρέπει να διερωτηθούμε:
- Πόσο έτοιμοι θα είμαστε ως Ευρώπη σε μια επόμενη υγειονομική κρίση;
- Με ποιο τρόπο θα εξασφαλίσουμε αποτελεσματικά συστήματα υγείας, που θα καλύπτουν τις πραγματικές ανάγκες των ασθενών και γενικότερα καλύτερη υγεία στους πολίτες στην Ευρώπη;
- Πώς θα καταστήσουμε ευρέως διαθέσιμες τις καλύτερες δυνατές θεραπείες στα κράτη μέλη και πώς θα καλύψουμε τις χρηματοδοτικές ανάγκες των συστημάτων υγείας;
- Πώς θα παραμείνει η Ευρώπη ένας ελκυστικός και ανταγωνιστικός προορισμός επενδύσεων σε έρευνα και ανάπτυξη;
Σήμερα, η συνεργασία των κρατών μελών και των θεσμικών οργάνων της ΕΕ για την οικοδόμηση μιας ισχυρής «Ευρωπαϊκής Ένωσης Υγείας» είναι, ήδη, σημαντική. Στο επίκεντρο των πρωτοβουλιών και δράσεων βρίσκεται η προστασία της υγείας των Ευρωπαίων πολιτών, η βελτίωση της ανθεκτικότητας των ευρωπαϊκών συστημάτων υγείας, η στρατηγική αυτονομία της ΕΕ και η διασφάλιση ότι η ΕΕ και τα κράτη μέλη της είναι επαρκώς προετοιμασμένα να αντιμετωπίσουν κοινές προκλήσεις στο μέλλον.
Ποιες, όμως, από τις Ευρωπαϊκές πρωτοβουλίες θα συνεχίσουν να αποτελούν αδιαμφισβήτητη προτεραιότητα και μετά τις ευρωεκλογές και κατόπιν μετά τη νέα σύνθεση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής;
Ως βασικές προκλήσεις της επόμενης ημέρας μπορεί κάποιος να ξεχωρίσει τα εξής:
- Η αποτελεσματική ανταπόκριση της ΕΕ σε υγειονομικές κρίσεις και ο αναβαθμισμένος ρόλος της Ευρωπαϊκής Αρχής Ετοιμότητας και Αντιμετώπισης Καταστάσεων Έκτακτης Υγειονομικής Ανάγκης (HERA) και του Ευρωπαϊκού Κέντρου Πρόληψης και Ελέγχου Νόσων.
- Η μεγιστοποίηση του δυναμικού των ευκαιριών ψηφιακής υγείας, μέσω της δημιουργίας ενός ευρωπαϊκού χώρου δεδομένων για την υγεία, αλλά και οι σχετικές ευκαιρίες που διανοίγονται στα κράτη μέλη μέσω της αξιοποίησης των δεδομένων υγείας.
- Η συνέχιση και ενίσχυση του ευρωπαϊκού σχεδίου για την καταπολέμηση του καρκίνου, για την πρόληψη του καρκίνου και τη διασφάλιση υψηλής ποιότητας ζωής για τους καρκινοπαθείς, τους επιζώντες του καρκίνου, τις οικογένειες και τους φροντιστές τους.
- H επαρκής χρηματοδότηση των συστημάτων υγείας για την κάλυψη των υπαρχουσών και των μελλοντικών αναγκών των ασθενών.
- Η ομαλή υλοποίηση των υπό χρηματοδότηση δράσεων του Ταμείου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας στον τομέα της Υγείας και η επέκταση του Ταμείου και μετά το 2025. Ας μην ξεχνάμε ότι, ήδη, η χώρα μας καλείται να υλοποιήσει δράσεις και έργα ύψους περίπου 1,5 δισεκατομμυρίων ευρώ για την Υγεία, στα οποία περιλαμβάνονται μεταξύ άλλων και μέτρα για τον περιορισμό των υποχρεωτικών επιστροφών (clawback), τον εξορθολογισμό του συστήματος υγείας, αλλά και την κινητροδότηση δράσεων για την υλοποίηση παραγωγικών επενδύσεων και επενδύσεων σε Έρευνα και Ανάπτυξη.
- Η ομαλή εφαρμογή του Ευρωπαϊκού Κανονισμού Αξιολόγησης Τεχνολογιών Υγείας (EU HTA) από το 2025 και η ουσιαστική αναβάθμιση των εθνικών αρχών του ΗΤΑ, ώστε να υπάρχει επιτάχυνση ένταξης των καινοτόμων θεραπειών στο σύστημα υγείας.
- Η περαιτέρω ανάπτυξη των κλινικών μελετών στα κράτη μέλη και η διατήρηση της ΕΕ ως ενός ελκυστικού προορισμού για επενδύσεις σε έρευνα και ανάπτυξη.
- Η προώθηση της προσβασιμότητας και της διαθεσιμότητας των φαρμάκων μέσω της φαρμακευτικής στρατηγικής της ΕΕ. Έχει, ήδη, ανοίξει η θεσμική συζήτηση για τη σχετική νομοθετική πρόταση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, τη νέα οδηγία και τον νέο κανονισμό, που αναθεωρούν και αντικαθιστούν την ισχύουσα γενική φαρμακευτική νομοθεσία.
Ειδικά για τη νέα ευρωπαϊκή φαρμακευτική νομοθεσία θα πρέπει να τονιστεί ότι αυτή αποτελεί μια μοναδική ευκαιρία για τη γενιά μας, ώστε η Ευρώπη να ανακτήσει το «χαμένο έδαφος» στο παγκόσμιο ανταγωνιστικό περιβάλλον έναντι άλλων περιοχών του κόσμου, αλλά και να δημιουργήσει εκ νέου ένα άκρως ελκυστικό περιβάλλον για τη φαρμακευτική καινοτομία. Ο στόχος των Ευρωπαϊκών θεσμών και της βιομηχανίας είναι κοινός: Η ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας της ΕΕ στις βιοεπιστήμες, η ταχύτερη πρόσβαση των ασθενών και η διαθεσιμότητα των φαρμάκων, καθώς και η δημιουργία των κατάλληλων κανονιστικών πλαισίων και κινήτρων, που θα διευκολύνουν την ανακάλυψη και την ανάπτυξη της επόμενης γενιάς καινοτόμων θεραπειών και εμβολίων στην Ευρώπη.
Ωστόσο, υπογραμμίζουμε ότι η νομοθετική πρόταση για τη μείωση της περιόδου προστασίας του οικοσυστήματος της πατέντας ή την προσθήκη περιοριστικών όρων όσον αφορά στην πνευματική ιδιοκτησία δεν πρόκειται να φέρουν τα επιδιωκόμενα αποτελέσματα. Επίσης, η διασύνδεση των κινήτρων προς τη βιομηχανία με την υποχρέωση αποζημίωσης των νέων φαρμάκων εντός δύο ετών σε όλα τα κράτη μέλη, -πέραν του ανέφικτου χαρακτήρα του μέτρου- δε θα έχει κανένα θετικό αποτέλεσμα, καθώς αυτό αποτελεί αποκλειστική αρμοδιότητα των χωρών και όχι της βιομηχανίας.
Η λανθασμένη κατεύθυνση αυτών των δύο μέτρων είναι κάτι που έχει ήδη αναγνωρίσει το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο στα τέλη Μαρτίου 2024, υπερψηφίζοντας την τροποποίηση των συγκεκριμένων άρθρων. Αντίστοιχα γενναία είναι και η στάση της Ελληνικής κυβέρνησης, η οποία προασπίζεται την αποσύνδεση της επέκτασης του χρόνου προστασίας του οικοσυστήματος της πατέντας με την υποχρέωση αποζημίωσης των νέων φαρμάκων εντός δύο ετών στα 27 κράτη μέλη, ενώ σωστά υποστηρίζει και τη διατήρηση του υπάρχοντος πλαισίου προστασίας της Πνευματικής Ιδιοκτησίας στα οκτώ έτη. Το ίδιο ξεκάθαρη πιστεύουμε ότι θα πρέπει να είναι η στάση της Ελληνικής κυβέρνησης και στο θέμα της κινητροδότησης των φαρμακευτικών επιχειρήσεων με βάση έναν ευρύτερο ορισμό της «Ακάλυπτης Ιατρικής Ανάγκης». Υποστηρίζουμε ότι ο προτεινόμενος περιοριστικός ορισμός θα πρέπει να διευρυνθεί, ώστε να μην καλύπτει μόνο απειλητικές για τη ζωή ασθένειες, αλλά και χρόνιες παθήσεις όπου υπάρχει σημαντική ακάλυπτη θεραπευτική ανάγκη και αποδεδειγμένα προσφέρεται σημαντική βελτίωση των κλινικών αποτελεσμάτων και της ποιότητας ζωής των ασθενών. Στόχος της θεραπευτικής καινοτομίας δεν είναι να δίνουμε στους ασθενείς μόνο παράταση χρόνου ζωής, αλλά και ποιοτική ζωή στα χρόνια.
Από τα παραπάνω γίνεται σαφές ότι οι προκλήσεις της επόμενης ημέρας για την Ευρωπαϊκή Ένωση στον τομέα της Υγείας είναι πολλές, εξαιρετικά σημαντικές και μας αφορούν όλους. Ταυτόχρονα, συνιστούν όμως και ευκαιρίες που θα μας βοηθήσουν στην οικοδόμηση μιας ισχυρότερης Ευρώπης Υγείας με υγιέστερους πολίτες. Σε κάθε περίπτωση, η καινοτόμος φαρμακευτική βιομηχανία θέλει να συνεχίσει να «ψηφίζει» Ευρώπη, να επενδύει, να αναπτύσσεται και πάντοτε να συνεργάζεται παραγωγικά με τις κυβερνήσεις και τις εθνικές αρχές, ώστε να διαθέτει όσο το δυνατόν πιο γρήγορα και απρόσκοπτα τις καινοτόμες θεραπευτικές λύσεις που προσφέρει σε όλους τους ασθενείς σε όλη την ΕΕ, από την Πορτογαλία έως την Πολωνία, από την Ιρλανδία έως την Ελλάδα.
Φαρμακευτική καινοτομία: Χρειάζονται γενναία μέτρα για την ενίσχυσή της στην Ελλάδα
Η αναδυόμενη θέση της Ελλάδας στο πλάνο της παγκόσμιας φαρμακοβιομηχανίας
AbbVie – Ρέτσα: Ανάγκη επιτάχυνσης της πρόσβασης των ασθενών στη φαρμακευτική καινοτομία
