«Είμαστε έτοιμοι να εισέλθουμε σε μια περίοδο “επιστημονικής αναγέννησης”, όπου χάρη στις εξελίξεις στη βιολογία και ταυτόχρονα στην τεχνολογία, θα δούμε σημαντικές ιατρικές καινοτομίες τα επόμενα δέκα χρόνια». Η εκτίμηση του προέδρου της Διεθνούς Ομοσπονδίας Φαρμακευτικών Βιομηχανιών και Ενώσεων (IFPMA), επικεφαλής της Pfizer, Άλμπερτ Μπουρλά, έχει ειδικό βάρος σε ό,τι αφορά τη νέα εποχή που ανατέλλει και τον τρόπο που θα αλλάξει τη ζωή μας. Πολύ δε περισσότερο εάν υπολογιστεί ότι ειπώθηκε προ ολίγων ημερών στην καρδιά της Ελλάδας, στο Μέγαρο Μαξίμου, και ενώπιον δεκάδων εκπροσώπων των μεγαλύτερων φαρμακευτικών εταιριών παγκοσμίως καθώς και του Πρωθυπουργού, Κυριάκου Μητσοτάκη, μελών της κυβέρνησης και σημαντικών Ελλήνων επιστημόνων, όπως ο Πρόεδρος του Εθνικού Συμβουλίου Έρευνας, Τεχνολογίας και Καινοτομίας, καθηγητής Σπύρος Αρταβάνης-Τσάκωνας και ο Επικεφαλής της Συμβουλευτικής Επιτροπής Υψηλού Επιπέδου για την Τεχνητή Νοημοσύνη, καθηγητής ΜΙΤ, Κωνσταντίνος Δασκαλάκης.
Η καινοτομία και οι τρόποι με τους οποίους (πρέπει να) στηριχθεί και να «προσφερθεί» στη συνέχεια στους πολίτες, ενισχύοντας την υγεία τους και τη ζωή τους, αποτέλεσε το βασικό θέμα της Στρογγυλής Τράπεζας Διευθυντών Βιοφαρμακευτικών Επιχειρήσεων ((Biopharmaceutical CEO Roundtable, BCR) που πραγματοποίησε η IFPMA στην Αθήνα, την περασμένη εβδομάδα – θέμα που βρίσκεται σταθερά στην ατζέντα της. Η Στρογγυλή Τράπεζα είναι ένα φόρουμ πολιτικής που διοργανώνεται ανά έξι μήνες από την IFPMA, όπου οι επικεφαλής των εταιρειών-μελών της συζητούν σε κλειστές συναντήσεις. Ωστόσο, κατά τις συναντήσεις αυτές πραγματοποιούνται και υψηλού επιπέδου επαφές, με τους πρωθυπουργούς ή προέδρους των χωρών. Αυτός ο προγραμματισμός ακολουθήθηκε και στην Ελλάδα. Μάλιστα, εκτός από την επίσημη επίσκεψη των στελεχών του IFPMA στο Μέγαρο Μαξίμου και στον Πρωθυπουργό την περασμένη Τετάρτη, είχε προηγηθεί δείπνο με τον κ. Μητσοτάκη στο Μουσείο της Ακρόπολης.
Πέρυσι τον Απρίλιο η Στρογγυλή Τράπεζα της IFPMA είχε λάβει χώρα στο Τόκιο, στην Ιαπωνία. Από τον Ιούνιο του 2021, που η IFPMA επαναδραστηριοποιήθηκε, μετά την παύση που επέβαλλε η πανδημία, η Στρογγυλή Τράπεζα έχει πραγματοποιηθεί σε άλλες τέσσερις ευρωπαϊκές πρωτεύουσες (στις Βρυξέλλες, στο Λονδίνο, στο Βερολίνο και στη Μαδρίτη). Η πρόσφατη είχε ως θέμα συζήτησης «Παγκόσμιες προκλήσεις της πολιτικής για την Υγεία και την Καινοτομία» (“Global health and innovation policy challenges”). Τα επί μέρους θέματα ήταν οι μελλοντικές πανδημίες, οι τρόποι προστασίας των εθνικών συστημάτων υγείας, η μάχη κατά της μικροβιακής αντοχής, τα δεδομένα που φέρνει η Τεχνητή Νοημοσύνη, η πνευματική ιδιοκτησία (πατέντα των φαρμάκων), το σχετικό ρυθμιστικό πλαίσιο και η αναθεώρηση της ευρωπαϊκής φαρμακευτικής πολιτικής.
Το πρόσφορο ελληνικό έδαφος
Η ελίτ της παγκόσμιας φαρμακοβιομηχανίας διοργάνωσε στην Ελλάδα την τελευταία θεσμική συνάντησή της, βάζοντας τη χώρα στον νέο παγκόσμιο χάρτη που σχεδιάζει με κόμβους έρευνας, καινοτομίας και επενδύσεων.
«Ένας από τους λόγους για τους οποίους ερχόμαστε στην Ελλάδα είναι ότι υποστηρίζει σταθερά την καινοτομία. Σε ευρωπαϊκό επίπεδο, είναι μία από τις χώρες που θεωρούμε ότι παίρνει πολύ σαφείς θέσεις όσον αφορά σημαντικές πτυχές της προώθησης της καινοτομίας, όπως η πνευματική ιδιοκτησία και η πρόσβαση στα φάρμακα. Θέλουμε να στείλουμε ένα μήνυμα με την επίσκεψή μας εδώ, σε αυτή τη χώρα, πόσο ευχαριστημένοι είμαστε και πόσο θα θέλαμε να συνεργαστούμε μαζί σας» εξήγησε αναφορικά με την επιλογή της Αθήνας για τη διεξαγωγή του BCR ο Έλληνας πρόεδρος της IFPMA, κ. Μπουρλά, την περασμένη Τετάρτη, απευθυνόμενος στον κ. Μητσοτάκη.
Ως επικεφαλής της Pfizer o κ. Μπουρλά έχει ιδία εμπειρία για την έμπρακτη στήριξη της καινοτομίας. Η παγκόσμιας διάστασης επένδυση της Pfizer στη Θεσσαλονίκη – στην πόλη όπου ο κ. Μπουρλά μεγάλωσε και σπούδασε- με τη δημιουργία του Κέντρου Ψηφιακής Καινοτομίας (Centre Digital Innovation, CDI) που μετρά τέσσερα χρόνια λειτουργίας, αποτελεί το καλύτερο παράδειγμα για τις επενδύσεις που μπορεί να προσελκύσει η χώρα μας.
Η επένδυση σε δεδομένα Real World Evidence (RWD) μέσω της ενσωμάτωσης καινοτόμων πληροφοριακών συστημάτων και νέων ψηφιακών εργαλείων βρίσκεται ψηλά στην ατζέντα της κυβέρνησης. Άλλωστε, η Ελλάδα διαθέτει έναν σχετικά ευρύ μηχανισμό μέσω της ΗΔΙΚΑ και των πρωτοβουλιών των υπουργείων Ψηφιακής Διακυβέρνησης και Υγείας για τη συλλογή RWD. Έχει εμπεδωθεί πόσο κομβική είναι για την υγεία και για την οικονομία η δημιουργία ενός ολοκληρωμένου συνόλου δεδομένων για ασθενείς, νοσήματα, διαδικασίες, προϊόντα και υπηρεσίες. Το θέμα συζητήθηκε στο Μέγαρο Μαξίμου, με τον επικεφαλής της αμερικανικής MSD να υπεραμύνεται της υπεραξίας ενός τέτοιου Κέντρου αλλά και της προοπτικής που δημιουργεί για τη χώρα.
Η βιοτεχνολογία θεωρείται ένας άλλος σημαντικός τομέας της υγείας. Και δεν θα μπορούσε να μην συζητηθεί εκτενώς στην επίσημη συνάντηση των μελών του IFPMA με τον Πρωθυπουργό και τα μέλη της κυβέρνησης η ανάγκη για καινοτομία και για έρευνα, μέσα σε ένα περιβάλλον προκλήσεων, με τις ανάγκες των πληθυσμών να αυξάνονται και τις δαπάνες υγείας να συρρικνώνονται.
«Η Ελλάδα, έχοντας αντιμετωπίσει την πανδημία με επιτυχία και ανακτήσει το κύρος της διεθνώς, έχει θέσει τα θεμέλια, ώστε σήμερα να αποτελεί έναν ταχύτατα αναπτυσσόμενο επενδυτικό προορισμό στον τομέα της υγείας. Η Βιοτεχνολογία, η παραγωγή φαρμακευτικών προϊόντων, η ψηφιακή υγεία, οι κλινικές δοκιμές και οι βιοφαρμακευτικές υπηρεσίες είναι οι πέντε τομείς που παρουσιάζουν τις μεγαλύτερες αναπτυξιακές δυνατότητες. Δημιουργούμε τις προϋποθέσεις, ώστε η Ελλάδα να πρωταγωνιστήσει σε αυτούς τους τομείς» λέει στο ΘΕΜΑ, ο υποψήφιος ευρωβουλευτής με τη Νέα Δημοκρατία, σύμβουλος του Πρωθυπουργού σε θέματα υγείας, πρώην Αναπληρωτής Υπουργός Υγείας, Βασίλης Κοντοζαμάνης, ο οποίος έχει συμβάλει αφενός στη διαμόρφωση του ελκυστικού επιχειρηματικού και αναπτυξιακού τοπίου, αφετέρου στην παγίωση διαύλων επικοινωνίας και σχέσεων εμπιστοσύνης με τους θεσμικούς εκπροσώπους της παγκόσμιας φαρμακοβιομηχανίας.
Οι πατέντες και το χάσμα ΕΕ -ΗΠΑ
Η προστασία της πνευματικής ιδιοκτησίας που απασχολεί έντονα την παγκόσμια φαρμακοβιομηχανία σε ό,τι αφορά τις επενδύσεις και την έρευνα σε ευρωπαϊκό έδαφος, συζητήθηκε εκτενώς, μεταξύ του κ. Μπουρλά και του κ. Μητσοτάκη. Η επικείμενη αλλαγή της φαρμακευτικής νομοθεσίας της ΕΕ με νέο κανονισμό προβλέπει προστασία της πατέντας 6 χρόνια αντί για 8 που ισχύει σήμερα, με τον φαρμακευτικό κλάδο να το μεταφράζει σε μείωση των κινήτρων για την Έρευνα και Ανάπτυξη νέων καινοτόμων φαρμάκων.
«Πριν από 20 χρόνια, η διαφορά στις επενδύσεις μεταξύ ΗΠΑ και Ευρώπης ήταν περίπου 2 δισεκατομμύρια δολάρια, δηλαδή σε γενικές γραμμές ήταν στο ίδιο επίπεδο. Το 2023 πιθανότατα θα υπερβεί τα 50 δις. δολάρια υπέρ των ΗΠΑ. Αυτό είναι μια χαμένη ευκαιρία για την Ευρώπη», ανέφερε ο κ. Μπουρλά, σημειώνοντας πως «η Ευρωπαϊκή Επιτροπή έρχεται με σειρά προτάσεων στις οποίες είμαστε σαφώς αντίθετοι».
«Χάνουμε την ανταγωνιστικότητά μας στην Ευρώπη, αποτυγχάνουμε να προσελκύσουμε επενδύσεις αιχμής, υστερούμε σε κορυφαίους δείκτες καινοτομίας, σίγουρα σε σχέση με τις ΗΠΑ, και αυτό είναι κάτι που πρέπει να διορθωθεί» συμφώνησε ο Έλληνας πρωθυπουργός, διαβεβαιώνοντας πως «θα είναι στην κορυφή των προτεραιοτήτων μας για τον επόμενο ευρωπαϊκό εκλογικό κύκλο».
Το μείζον για τη φαρμακοβιομηχανία ζήτημα των υψηλών υποχρεωτικών επιστροφών (clawback) δεν θα μπορούσε να μην τεθεί στην επίσημη συνάντηση, με τον Πρωθυπουργό να το χαρακτηρίζει ως «τον ελέφαντα στο δωμάτιο» αλλά να παραδέχεται ότι αποτελεί πρόβλημα που πρέπει να αντιμετωπιστεί, και είναι προτεραιότητα για την κυβέρνηση. Από την πλευρά του, ο υπουργός Υγείας, Άδωνις Γεωργιάδης πρόταξε το επενδυτικό clawback που έχει ενισχύσει τις φαρμακοβιομηχανίες και το παράδειγμα της γερμανικής πολυεθνικής Boehrigner Ingelheim που εγκαινίασε πρόσφατα παραγωγική μονάδα στην Αττική.
Τα πρόσωπα
Οι CEO που επισκέφθηκαν την Ελλάδα στο πλαίσιο της θεσμικής τους συνάντησης, ήταν συνολικά 20. Εκτός από τον πρόεδρο της IFPMA, κ. Μπουρλά της Pfizer στην αποστολή συμμετείχαν 19 επικεφαλής κορυφαίων φαρμακευτικών εταιριών, οι περισσότερες εκ των οποίων έχουν γράψει τη δική τους ιστορία και στην Ελλάδα. Πρόκειται για τους εξής: Hubertus von Baumbach της Boehringer Ingelheim, Christopher Boerner της BMS, Elçin Barker Ergun της Menarini, Robert Davis της MSD, Joaquin Duato της Johnson & Johnson, Charl van Zyl της Lundbeck, Richard Francis της TEVA, Lars Fruergaard Jorgensen της Novo Nordisk, Carlos Gallardo της Almirall, Peter Guenter της Merck Group, Hervé Hoppenot της Incyte, Paul Hudson της Sanofi, Daniel O’day της Gilead, Stefan Oelrich της Bayer, Osamu Okuda της Chugai, Dave Ricks της Eli Lilly, Hiroaki Ueno της Mitsubishi Tanabe, Christopher Viehbacher της Biogen, Christophe Weber της Takeda. Στην Αθήνα βρίσκονταν επίσης κατά τις τρεις ημέρες της θεσμικής συνάντησης της IFPMA οι πρόεδροι και τα στελέχη ενώσεων του κλάδου Thomas Cueni (IFPMA), David Reddy (IFPMA), Kenshi Kinoshita (JPMA), Nathalie Moll (EFPIA) και Steve Ubl της (PHRMA). Ενώ από τον Σύνδεσμο Φαρμακευτικών Επιχειρήσεων Ελλάδας (ΣΦΕΕ) στις συναντήσεις με τον Πρωθυπουργό συμμετείχαν ο πρόεδρος, Ολύμπιος Παπαδημητρίου και ο γενικός διευθυντής, Μιχάλης Χειμώνας.
Από την πλευρά της κυβέρνησης, συμμετείχαν οκτώ υπουργοί, ο επικεφαλής του Οικονομικού Γραφείου του Πρωθυπουργού, Αλέξης Πατέλης, ο Ειδικός Γραμματέας Μακροπρόθεσμου Σχεδιασμού, Γιάννης Μαστρογεωργίου, ο κ. Δασκαλάκης, ο κ. Αρταβάνης-Τσάκωνας, ο Αντιπρόεδρος του ΕΣΕΤΕΚ, Αριστείδης-Θωμάς Δοξιάδης, το μέλος της ομάδας εργασίας «A Roadmap for Creating an Innovation-Based Biopharma Industry in Greece», Σίμος Συμεωνίδης και ο Σύμβουλος του Πρωθυπουργού για θέματα Υγείας, Βασίλης Κοντοζαμάνης.
Διαβάστε επίσης:
Οι CEOs της παγκόσμιας φαρμακοβιομηχανίας σήμερα στο Μαξίμου – Η ατζέντα
Αναξιοποίητα τα data των ψηφιακών εργαλείων υγείας – Ποια είναι τα εμπόδια
