Σε ασκήσεις επί χάρτου επιδίδονται οι διοικήσεις των δημόσιων νοσοκομείων για τα απογευματινά χειρουργεία.
Οι επίσημες ανακοινώσεις της ηγεσίας του υπουργείου Υγείας, του υπουργού Υγείας, Αδωνι Γεωργιάδη και του υφυπουργού, Μάριου Θεμιστοκλέους, την περασμένη εβδομάδα σχημάτισαν ένα αδρό περίγραμμα για το πλαίσιο λειτουργίας της νέας επιλογής που δίδεται αφενός στους επαγγελματίες υγείας (χειρουργούς, αναισθησιολόγους, νοσηλευτές) του ΕΣΥ, αφετέρου στους πολίτες για τις επί πληρωμή απογευματινές χειρουργικές επεμβάσεις, με όλους τους ενδιαφερόμενους πλέον να αναμένουν την έκδοση της σχετικής Υπουργικής απόφασης το αμέσως επόμενο διάστημα.
Στα μεγάλα δημόσια νοσοκομεία της Αττικής και σε κάποια πανεπιστημιακά της επικράτειας Διοικήσεις, Διευθυντές Ιατρικής όπως και Νοσηλευτικής Υπηρεσίας, Συντονιστές Διευθυντές Χειρουργικών κλινικών, Αναισθησιολόγοι, Επιτροπές Χειρουργείων, βρίσκονται τις τελευταίες ημέρες σε πυρετό διεργασιών και συσκέψεων.
Η συμμετοχή στο θεσμό των απογευματινών χειρουργείων αντιμετωπίζεται από τους περισσότερους ως ένα μεγάλο στοίχημα για τον νέο τρόπο λειτουργίας του ΕΣΥ, αλλά και ως μία αναγνώριση του επιστημονικού δυναμικού τους. Πυροδοτεί όμως παράλληλα και σφοδρές αντιδράσεις από τους υγειονομικούς, που επιμένουν να υπερασπίζονται το δημόσιο σύστημα υγείας και τις δωρεάν υπηρεσίες υγείας που (πρέπει να) παρέχει. Η ηγεσία του υπουργείου Υγείας, ωστόσο, απαντά πως η συμμετοχή των κλινικών είναι προαιρετική, και με δεδομένο ότι έχει εξασφαλιστεί η επάρκεια του υγειονομικού προσωπικού και των διαθέσιμων κλινών.
Στην πλειονότητα των νοσοκομείων της χώρας η κατάσταση είναι διαφορετική. Οι ελλείψεις σε ιατρονοσηλευτικό προσωπικό μπλοκάρουν εξαρχής τη συζήτηση για το αν μπορούν να ενταχθούν στην απογευματινή λειτουργία τα χειρουργεία. Τα στοιχεία, άλλωστε, της ενιαίας πλέον ψηφιακής λίστας αποκαλύπτουν τις στρεβλώσεις και τα προβλήματα στο πεδίο των χειρουργείων στο ΕΣΥ. Είναι ενδεικτικό ότι στο νοσοκομείο Αττικόν, όπως και σε άλλα μεγάλα νοσοκομεία της Αθήνας, το 50% όσων είναι στη λίστα αναμονής δεν είναι κάτοικοι του λεκανοπεδίου. Συνολικά η λίστα αριθμεί, με τα διαθέσιμα στοιχεία του υπουργείου Υγείας μέχρι και το τέλος του 2023, περί τους 102.000 πολίτες. Το 43% των περιστατικών αναμένουν για χειρουργική επέμβαση λιγότερο από 4 μήνες. Από 4 έως 12 μήνες περιμένει το 31% των πολιτών που βρίσκονται στη λίστα χειρουργείων, ενώ για περισσότερο 12 μήνες αναμένει το 26% των ασθενών.
Ιατροί (χειρουργοί και αναισθησιολόγοι) και νοσηλευτές αναμένουν να αποσαφηνιστεί το ύψος των αμοιβών για την απογευματινή λειτουργία των χειρουργείων για να σταθμίσουν πως θα κινηθούν. Η συμμετοχή τους αποτελεί εκ των ων ουκ άνευ για την εκκίνηση των χειρουργείων, με τους συγκεκριμένους επαγγελματίες υγείας να κρατούν ουσιαστικά τα… κλειδιά των χειρουργικών αιθουσών μετά το πέρας του τακτικού ωραρίου.
Ο κατάλογος των αμοιβών
Οι αμοιβές των επαγγελματιών υγείας ήταν μια δύσκολη εξίσωση για τους επικεφαλής του υπουργείου Υγείας. Σύμφωνα με στοιχεία που έχει στη διάθεσή του το «ΘΕΜΑ», οι αμοιβές της χειρουργικής ομάδας διαφοροποιούνται ανάλογα με το είδος της επέμβασης (οι επεμβάσεις έχουν ταξινομηθεί σε έξι κατηγορίες, από πολύ μικρές έως εξαιρετικά βαριές) καθώς και ανάλογα με τη βαθμίδα του χειρουργού. Τα ποσά έχουν ορισθεί ανά επέμβαση και είναι μικτά, δηλαδή προ φορολόγησης.
Ο χειρουργός Συντονιστής Διευθυντής ή ο καθηγητής Χειρουργικής θα αμείβεται με ποσό από 125 ευρώ (πολύ μικρή επέμβαση) έως 1.000 ευρώ (εξαιρετικά βαριά επέμβαση).
Η αμοιβή του Διευθυντή ή του αναπληρωτή καθηγητή Χειρουργικής θα ξεκινά από 110 ευρώ ανά επέμβαση και θα κλιμακώνεται 220 ευρώ για μικρή επέμβαση, 360 ευρώ για μεσαία, 495 ευρώ για μεγάλη, 675 ευρώ για βαριά και 900 ευρώ για εξαιρετικά βαριά χειρουργική επέμβαση. Ο επιμελητής ή ο επίκουρος καθηγητής Χειρουργικής θα έχει εύρος αμοιβών ανά επέμβαση από 105 ευρώ (για την πολύ μικρή χειρουργική επέμβαση) έως 850 ευρώ για την ανώτατης δυσκολίας επέμβαση.
Αξίζει να σημειωθεί πως στη λίστα με τις 6 κατηγορίες επεμβάσεων (από πολύ μικρές έως εξαιρετικά βαριές) συμπεριλαμβάνονται από αμυγδαλεκτομές και επέμβαση καταρράκτη έως γενικές χειρουργικές, πχ βουβωνοκήλης, χολοκυστεκτομής και από νευροχειρουργικές μέχρι θωρακοχειρουργικές επεμβάσεις. Ενδεικτικά, το υπουργείο Υγείας αναφέρει ως πολύ μικρή ή μικρή επέμβαση αυτή του καταρράκτη, μικρή την επέμβαση για τη βουβωνοκήλη, μικρή ή μεγάλη ανάλογα με το περιστατικό την αφαίρεση χολής, μεγάλη ή βαριά την αρθροπλαστική γόνατου ή ισχίου. Στις εξαιρετικά βαριές επεμβάσεις ταξινομούνται έως και μεταμοσχεύσεις (π.χ. ήπατος, νεφρού και παγκρέατος, μυελού των οστών κα).
Οι αναισθησιολόγοι και οι νοσηλευτές
Η έλλειψη αναισθησιολόγων στο ΕΣΥ προκαλεί επιπλέον δυσκολία στην υλοποίηση των απογευματινών χειρουργείων. Ακόμη κι αν υποτεθεί ότι σε κάποια νοσοκομεία είναι εξασφαλισμένη η επάρκεια χειρουργών, αυτό δεν ισχύει με τους αναισθησιολόγους. Το έλλειμμα σε αναισθησιολόγους στο ΕΣΥ αποτελούσε πρόβλημα διαχρονικό, ωστόσο επιδεινώθηκε δραματικά κατά την πανδημία. Σε ό,τι αφορά τα απογευματινά χειρουργεία η Ελληνική Αναισθησιολογική Εταιρεία διενήργησε έρευνα, με το αποτέλεσμα να αποτυπώνει την αγωνία αλλά και τις προσδοκίες των αναισθησιολόγων. Συνολικά, το 55% των συμμετεχόντων είχαν θετική στάση για τη συμμετοχή τους στα απογευματινά χειρουργεία και το 45% αρνητική.
Το υπουργείο Υγείας προβλέπει αμοιβές για τους αναισθησιολόγους που κυμαίνονται από 90 ευρώ έως 450 ευρώ ανά επέμβαση. Ακολουθεί και στην περίπτωση αυτή την κατηγοριοποίηση των χειρουργικών επεμβάσεων. Έτσι, για μία πολύ μικρή επέμβαση ο αναισθησιολόγος θα αμείβεται με 90 ευρώ, για μια μικρή χειρουργική επέμβαση πχ μία βουβωνοκήλη 155 ευρώ, για μία μεσαίας δυσκολίας επέμβαση όπως πχ η χολοκυστεκτομή 245 ευρώ, για μία μεγάλη όπως η αρθροπλαστική γόνατος 350 ευρώ, για μία βαριά, όπως πχ μπορεί να είναι η αρθροπλαστική ισχίου 400 ευρώ.
Στον υπολογισμό των αμοιβών βαρύνουσα σημασία δόθηκε και στους νοσηλευτές, λόγω της σημαντικής συμβολής τους στη διενέργεια ενός χειρουργείου. Βεβαίως οι ελλείψεις στο νοσηλευτικό προσωπικό καθιστούν πολύ δύσκολη τη συμμετοχή τους στα απογευματινά χειρουργεία, χωρίς να διαταραχθεί η λειτουργία των πρωινών. Για αυτό τον λόγο η 1η Υγειονομική Περιφέρεια έχει ζητήσει από τα νοσοκομεία της Αθήνας, να γίνει σαφές πως «Κάθε νοσηλευτής που υπηρετεί στο Χειρουργείο και το Αναισθησιολογικό θα λάβει μέρος στη διενέργεια απογευματινών χειρουργείων, εφόσον εκφράσει επιθυμία συμμετοχής, με το δεδομένο ότι αυτός ο χρόνος δεν αφαιρείται από το τακτικό ωράριο».
Ωστόσο, ο σκόπελος αυτός ελπίζεται πως θα ξεπεραστεί με την ενίσχυση του νοσηλευτικού προσωπικού το αμέσως επόμενο διάστημα, μετά την προκήρυξη που έγινε την περασμένη Πέμπτη για 2.145 θέσεις νοσηλευτών στο ΕΣΥ. Κατά πληροφορίες, η αποζημίωση του νοσηλευτικού και λοιπού προσωπικού για κάθε ώρα απογευματινής εργασίας έχει καθοριστεί στα 15 ευρώ, μικτά.
Το χρονοδιάγραμμα του υπουργείου Υγείας
Το Υπουργείο Υγείας σκοπεύει να προχωρήσει με προσεκτικά βήματα για να εκκινήσει τα απογευματινά χειρουργεία χωρίς πιεστικά χρονοδιαγράμματα, έτσι ώστε για τα νοσοκομεία που θα ενταχθούν το σύστημα να αποδειχθεί απολύτως βιώσιμο. Μάλιστα, μελέτη που επικαλέστηκε ο υπουργός Υγείας, δείχνει ότι η δυναμικότητα του συστήματος με τα απογευματινά χειρουργεία αναμένεται να αυξηθεί πάνω από 20%.
Κατά την πρώτη φάση, μέσα στον Μάρτιο, θα καθοριστούν οι κλινικές που θα συμμετέχουν. Έπειτα θα ακολουθήσει μία δοκιμαστική περίοδος 6 – 8 μηνών, όπου θα αποτυπωθεί στην πράξη η αποδοτικότητα των απογευματινών χειρουργείων. Ήδη τα νοσηλευτικά ιδρύματα επεξεργάζονται εάν έχουν το προσωπικό και τις υποδομές για τη λειτουργία απογευματινών χειρουργείων, αλλά και για την κάλυψη της μετεγχειρητικής πορείας των ασθενών. Προαπαιτούμενο που τίθεται στον σχεδιασμό είναι να υπάρχουν πάντοτε διαθέσιμες χειρουργικές κλίνες για τη γενική εφημερία του νοσοκομείου, κατά τη διάρκεια της οποίας θα διενεργούνται μόνο τα έκτακτα και επείγοντα χειρουργεία.
Παράλληλα, θα βρίσκεται στο μικροσκόπιο κάθε νοσοκομείου η πρωινή λειτουργία των χειρουργείων, καθώς προϋπόθεση της απογευματινής λειτουργίας τους είναι να μην διαταραχθεί ή μετακυλιστεί η πρωινή λίστα το απόγευμα. Αντίθετα, θα συνεχίσει ο ίδιος αριθμός χειρουργείων το πρωί και επιπλέον αυτού του αριθμού θα πραγματοποιούνται επεμβάσεις και το απόγευμα. Όπως διαμηνύεται σε περίπτωση που παρατηρηθεί και τεκμηριωθεί μείωση της κινητικότητας στα πρωινά χειρουργεία, τότε η άδεια απογευματινών χειρουργείων θα ανακαλείται.
Ουσιαστικά μέσω της ενιαίας ψηφιακής λίστας χειρουργείων – και εφόσον τεθούν ισχυρές δικλείδες ασφαλείας στη λειτουργία της – και μέσω της καταγραφής της χειρουργικής κίνησης στις κλινικές του ΕΣΥ μπαίνουν οι βάσεις για την αξιολόγησή τους, τόσο σε πρωινό, τακτικό ωράριο όσο και πέραν αυτού, εάν λειτουργήσουν το απόγευμα. Κάτι που μέχρι τώρα έχει γίνει πιλοτικά μέσω του συστήματος καταγραφής νοσηλευτικής κίνησης από το ΚΕΤΕΚΝΥ στα νοσοκομεία της Κρήτης και της Μακεδονίας.
Τι θα πληρώνουν οι πολίτες
Το κόστος για τους πολίτες υπολογίστηκε με βάση τη βαρύτητα της επέμβασης. Το ποσό θα δίδεται με απόδειξη και συνολικά, ο επιμερισμός θα αφορά τη χειρουργική ομάδα και το νοσοκομείο. Για πολύ μικρή επέμβαση, οι πολίτες θα καταβάλλουν 300 ευρώ, για μικρή 500 ευρώ, για μεσαία 900 ευρώ, για μεγάλη 1.200 ευρώ, για βαριά 1.600 ευρώ και για εξαιρετικά βαριά 2.000 ευρώ.
Όπως τόνισε η ηγεσία του Υπουργείου Υγείας, το κόστος είναι πολύ χαμηλότερο σε σχέση με τον ιδιωτικό τομέα ενώ παράλληλα δίνεται ψήφος εμπιστοσύνης στο ΕΣΥ. Τέλος, όσα περιστατικά είναι στη λίστα παραπάνω από 4 μήνες, θα χειρουργούνται δωρεάν στα απογευματινά χειρουργεία, με τη χρηματοδότηση να γίνεται από το Ταμείο Ανάκαμψης.
