Την αναγκαιότητα της συμμετοχής τους στο Εθνικό Σχέδιο Δράσης για την Καταπολέμηση της Παιδικής Παχυσαρκίας που υλοποιεί το υπουργείο Υγείας υπογραμμίζουν οι παιδίατροι και οι παιδο-ενδοκρινολόγοι με επιστολή που απέστειλαν στον Πρωθυπουργό αλλά και στην ηγεσία του υπουργείου.
Η Ελληνική Εταιρεία Παιδικής και Εφηβικής Ενδοκρινολογίας, (ΕΕΠΕΕ), η Πανελλήνια Ομοσπονδία Ελευθεροεπαγγελματιών Παιδιάτρων (ΠΟΜΕΠ), το Ελληνικό Κολλέγιο Παιδιάτρων (ΕΚΠ), η Ελληνική Εταιρεία Περιγεννητικής Ιατρικής, η Παιδιατρική Εταιρεία Βορείου Ελλάδος (ΠΕΒΕ) και η Έδρα UNESCO Εφηβικής Υγείας και Ιατρικής, Ιατρική Σχολή ΕΚΠΑ, συγχαίρουν την κυβέρνηση για «την εξαιρετική πρωτοβουλία και την πρόθεση να αντιμετωπίσει σφαιρικά και αποτελεσματικά ένα από τα πιο σημαντικά προβλήματα υγείας στην χώρα μας», ωστόσο εκφράζουν «έκπληξη σχετικά με το ότι δεν ενημερωθήκαμε για μια τόσο σημαντική πρωτοβουλία και δεν συμμετείχαμε στις μέχρι τώρα συσκέψεις για τον σχεδιασμό της δράσης αυτής».
Στην Ελλάδα, όπως αναφέρουν οι εκπρόσωποι των επιστημονικών εταιριών, ο επιπολασμός του υπέρβαρου και της παχυσαρκίας κυμαίνεται από 21% στην προσχολική ηλικία έως 41% στη σχολική και εφηβική ηλικία, και είναι σημαντικά υψηλότερος από το σύνολο των ευρωπαϊκών χωρών (15% και 25%, αντίστοιχα). Ως εκ τούτου, 1 στα 3 παιδιά και έφηβοι που προσέρχονται σε Παιδιάτρους έχουν αυξημένο βάρος σώματος και χρήζουν κατάλληλης καθοδήγησης και αντιμετώπισης. Επιπρόσθετα, εκτός από την αυξημένη νοσηρότητα και θνησιμότητα, η παχυσαρκία ευθύνεται για ένα σημαντικά υψηλό ποσοστό των δαπανών της δημόσιας υγείας, το οποίο για την Ελλάδα ανέρχεται σε περίπου 4 δισεκατομμύρια ευρώ ετησίως.
«Επομένως, είναι απόλυτα αναγκαίο να δοθεί έμφαση στην πρόληψη και αντιμετώπιση της παχυσαρκίας κατά την παιδική και εφηβική ηλικία, προκειμένου να διασφαλίσουμε την βελτίωση της υγείας των πολιτών της χώρας μας, και να ελαττώσουμε το κόστος νοσηλείας λόγω των επιπλοκών της παχυσαρκίας» τονίζουν, εκφράζοντας παράλληλα «την έντονη επιθυμία μας αλλά και την ακράδαντη πεποίθησή μας σχετικά με την αναγκαιότητα της συμμετοχής τόσο των Γενικών Παιδιάτρων όσο και των ΠαιδοΕνδοκρινολόγων στο σχεδιασμό και υλοποίηση του Εθνικού Σχεδίου Δράσης για την πρόληψη και αντιμετώπιση της παιδικής παχυσαρκίας στην χώρα μας».
Οι 12 λόγοι που παραθέτουν οι ειδικοί
Σύμφωνα με τους εκπροσώπους των επιστημονικών εταιριών (πρόκειται για την κυρία Ευαγγελία Χαρμανδάρη, Καθηγήτρια Παιδιατρικής – Παιδιατρικής Ενδοκρινολογίας στην Ιατρική Σχολή Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών, ΕΚΠΑ, τον κ. Κωνσταντίνο Νταλούκα, Παιδίατρο, Μέλος της Επιτροπής Ελέγχου Δικαιωμάτων Ληπτών Υγείας του Υπουργείου Υγείας, τον κ. Γεώργιο Π. Χρούσο, Ομότιμο Καθηγητή Παιδιατρικής – Ενδοκρινολογίας, Διευθυντής στο Ερευνητικό Πανεπιστημιακό Ινστιτούτο Υγείας Μητέρας, Παιδιού και Ιατρικής Ακριβείας, Επικεφαλής Έδρα UNESCO Εφηβικής Υγείας και Ιατρικής, Ιατρική Σχολή ΕΚΠΑ, την κυρία Αντωνία Χαρίτου, Παιδίατρο – Νεογνολόγο – Εντατικολόγο, Μέλος του Executive Board of UENPS και την κυρία Ελισσάβετ Διαμαντή, Καθηγήτρια Παιδιατρικής – Νεογνολογίας στην Ιατρική Σχολή Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης), για την επιβεβλημένη διαχείριση της παχυσαρκίας έχει δρομολογηθεί ήδη από το 2015 μείζονα επιστημονική εθνική προσπάθεια. Το πρόγραμμα «Ανάπτυξη Εθνικού Συστήματος Πρόληψης και Αντιμετώπισης της Υπερβαρότητας και Παχυσαρκίας κατά την Παιδική και Εφηβική Ηλικία» με σύνθημα «Χάνω Βάρος – Κερδίζω Ζωή» συγχρηματοδοτήθηκε από την Ευρωπαϊκή Ένωση (ΕΣΠΑ 2007-2013).
Στην επιστολή τους αναφέρουν τους λόγους για τους οποίους η διαχείριση της παιδικής παχυσαρκίας προϋποθέτει τη συμμετοχή των παιδιάτρων καθώς επίσης των παιδο-ενδοκρινολόγων.
1. Η παχυσαρκία αποτελεί αναγνωρισμένη Νόσο σε διεθνές επίπεδο και η ενεργή συμμετοχή των ιατρών και ο συντονισμός δράσεων που αφορούν στην πρόληψη, στη διάγνωση, στην ανίχνευση συννοσηροτήτων και την αντιμετώπισή της είναι αυτονόητη (νομικά και ουσιαστικά) και απολύτως αναγκαία.
2. Παιδιά και έφηβοι με υπερβαρότητα ή παχυσαρκία πρέπει να αξιολογούνται πρώτα από Παιδιάτρους ή/και ΠαιδοΕνδοκρινολόγους, που να θέτουν την διάγνωση και να καθορίζουν την περαιτέρω αντιμετώπιση.
3. Η αρχική αξιολόγηση από παιδιάτρους ή/και παιδο-ενδοκρινολόγους είναι απολύτως αναγκαία προκειμένου να αποκλειστούν παθήσεις, σύνδρομα ή ενδοκρινικές διαταραχές που οδηγούν σε παχυσαρκία (π.χ. υποθυρεοειδισμός, σύνδρομο Cushing, Prader-Willi κλπ) πριν από την περαιτέρω παραπομπή και αξιολόγηση από Διατροφολόγους, Καθηγητές Φυσικής Αγωγής, Ψυχολόγους και άλλους επιστήμονες υγείας, οι οποίοι δεν μπορούν να αναγνωρίσουν και να διαγνώσουν τις παθήσεις αυτές.
4. Οι παιδίατροι και οι παιδο-ενδοκρινολόγοι αποτελούν διεθνώς, και με βάση τις ισχύουσες κατευθυντήριες οδηγίες, τον πυρήνα της διεπιστημονικής ομάδας αξιολόγησης, την οποία συντονίζουν, και ως εκ τούτου αυτοί παρακολουθούν πολύ στενά την πορεία των ασθενών σε όλη την διαδρομή τους. Κατά συνέπεια, γνωρίζουν πολύ καλύτερα από κάθε άλλο επιστήμονα υγείας τόσο τις ιδιαιτερότητες του κάθε ασθενούς και της οικογένειάς του ειδικότερα, όσο και τις λύσεις για την αντιμετώπιση της επιδημίας της παιδικής παχυσαρκίας στην χώρα μας γενικότερα.
5. Η φαρμακευτική αγωγή που συχνά απαιτείται για την αντιμετώπιση μεταβολικών διαταραχών που συνοδεύουν την παχυσαρκία συνταγογραφείται αποκλειστικά από παιδο-ενδοκρινολόγους και η παρακολούθηση γίνεται σε αντίστοιχα εξειδικευμένα Κέντρα Παχυσαρκίας, τα οποία στεγάζονται σε Μονάδες Παιδιατρικής Ενδοκρινολογίας.
6. Το πρόβλημα της παιδικής και εφηβικής παχυσαρκίας ξεκινά και πρέπει να αντιμετωπίζεται από το στάδιο της εγκυμοσύνης, και στην συνέχεια, μετά την γέννηση, στα προσχολικά χρόνια και βεβαίως κατά την σχολική περίοδο. Κατά το 1ο στάδιο της εγκυμοσύνης, ο Μαιευτήρας-Γυναικολόγος ενημερώνει την μέλλουσα μητέρα και τον πατέρα σχετικά με την διατροφή που θα πρέπει να ακολουθήσει για την υγεία της μητέρας και του εμβρύου με συνέπειες για την υπόλοιπη ζωή του. Η υπόθεση Barker υποστηρίζει ότι η προέλευση των χρόνιων νόσων (και της παχυσαρκίας) στην ενήλικη ζωή συσχετίζεται με την προσαρμογή του εμβρύου στο ενδομήτριο περιβάλλον, δηλαδή είναι εμβρυϊκής προέλευσης ή εμβρυϊκού προγραμματισμού (fetal origin or fetal programming). Ειδικότερα, υποστηρίζει ότι η προέλευση-γένεσις της έναρξης χρόνιων νόσων στην ενήλικη ζωή προέρχεται από τις προσαρμογές του εμβρύου στην ενδομήτριο ζωή (υπό-υπέρ θρεψία), IUGR or LGA (σακχαρώδης διαβήτης κύησης). Ο παιδίατρος παρακολουθεί το νεογέννητο στην βρεφική, προ-νηπιακή και νηπιακή ηλικία και εντοπίζει πιθανά ιατρικά προβλήματα. Επίσης λειτουργεί ως σύμβουλος της οικογένειας, που περιλαμβάνει και ζητήματα διατροφής.
7. Δεν υπάρχει προηγούμενο στο οποίο η συντονιστική δράση για την αντιμετώπιση ενός Νοσήματος να ανατίθεται σε μη Ιατρούς. Το να αναπτυχθεί πχ ένα Πρόγραμμα «Υγιεινής Διατροφής» θα δικαιολογούσε την αξιοποίηση Διαιτολόγων και τον συντονισμό εκ μέρους του Χαροκόπειου Πανεπιστημίου. Το συγκεκριμένο όμως Πρόγραμμα αφορά δράσεις «κατά» ενός Νοσήματος, όπως πχ θα ήταν η Στεφανιαία Νόσος. Η δημιουργία διεπιστημονικών ομάδων είναι σαφέστατα απαραίτητη, ωστόσο, ο ρόλος της Ιατρικής επεκτείνεται όχι μόνο στην αντιμετώπιση Νοσημάτων αλλά και στην πρόληψη και την έγκαιρη ανίχνευση των Νοσημάτων. Η πρόληψη και έγκαιρη ανίχνευση αποτελούν πλέον το ζητούμενο των Συστημάτων Υγείας σε διεθνές επίπεδο.
8. Η παχυσαρκία αποτελεί χρόνια νόσο. Γνωρίζουμε ότι τα χρόνια νοσήματα, αν και αποτελούν του 20% του συνόλου των νοσημάτων απορροφούν το 80% του budget των Εθνικών Συστημάτων Υγείας. Η Πρωτοβάθμια Φροντίδα Υγείας βρίσκεται στο επίκεντρο της αντιμετώπισης των χρόνιων νοσημάτων, και κατά συνέπεια και της παιδικής παχυσαρκίας. Επομένως, η ενεργός συμμετοχή των Γενικών Παιδιάτρων είναι απόλυτα αναγκαία για την αποτελεσματική αντιμετώπιση του προβλήματος στην χώρα μας.
9. Είναι σαφές από την ανάγνωση των στόχων του Προγράμματος ότι για την εφαρμογή του Σχεδίου θα απαιτηθούν προσλήψεις προσωπικού. Η πρόσληψη Παιδιάτρων θα βοηθήσει όχι μόνο το συγκεκριμένο Πρόγραμμα αλλά και την Πρωτοβάθμια Φροντίδα Υγείας συνολικά.
10. Πριν 10 περίπου χρόνια, με χρηματοδότηση του Υπουργείου Υγείας, αναπτύξαμε ένα Πρόγραμμα Εθνικού Συστήματος πρόληψης και αντιμετώπισης του υπέρβαρου και παχυσαρκίας κατά την παιδική και εφηβική ηλικία, το οποίο πραγματοποιήθηκε για πρώτη φορά τόσο στη χώρα μας όσο και στο εξωτερικό. To Πρόγραμμα αυτό έχει τίτλο «Ανάπτυξη Εθνικού Συστήματος Πρόληψης και Αντιμετώπισης της Υπερβαρότητας και Παχυσαρκίας κατά την Παιδική και Εφηβική Ηλικία» και σύνθημα «Χάνω Βάρος – Κερδίζω Ζωή», και συγχρηματοδοτήθηκε από την Ευρωπαϊκή Ένωση (ΕΣΠΑ 2007-2013). Επιστημονική Υπεύθυνη του έργου ήταν η κυρία Ευαγγελία Χαρμανδάρη, Καθηγήτρια Παιδιατρικής-Παιδιατρικής Ενδοκρινολογίας (Ιατρική Σχολή ΕΚΠΑ), ενώ Μέλη της Επιστημονικής Ομάδας ήταν ο κ. Γεώργιος Π. Χρούσος, Ομότιμος Καθηγητής Παιδιατρικής – Ενδοκρινολογίας (Ιατρική Σχολή ΕΚΠΑ), ο κ. Ιωάννης Μανιός, Καθηγητής Διατροφής και Διαιτολογίας (Χαροκόπειο Πανεπιστήμιο), ο κ. Χρήστος Λιονής, Καθηγητής Γενικής Ιατρικής και Πρωτοβάθμιας Φροντίδας Υγείας (Ιατρική Σχολή Πανεπιστημίου Κρήτης), και ο κ. Ανδρέας Μαργιωρής, Ομότιμος Καθηγητής Εργαστηριακής Ενδοκρινολογίας (Ιατρική Σχολή Πανεπιστημίου Κρήτης).
Ο κύριος πυλώνας, που αποτελεί και τον πυρήνα του έργου είναι η Ηλεκτρονική Διαδικτυακή Εφαρμογή, το «Εθνικό Μητρώο Πρόληψης και Αντιμετώπισης της Υπερβαρότητας και Παχυσαρκίας κατά την Παιδική και Εφηβική Ηλικία», που εφαρμόζεται πανελλαδικά και στοχεύει στην ηλεκτρονική καταγραφή όλων των παιδιών και εφήβων αλλά και στην καθοδήγηση των Παιδιάτρων και Γενικών Ιατρών σχετικά με την διακίνηση ενός υπέρβαρου ή παχύσαρκου παιδιού. Η ανάπτυξη της ηλεκτρονικής αυτής εφαρμογής πραγματοποιήθηκε για πρώτη φορά στην Ελλάδα, και είναι σε λειτουργία από τον Σεπτέμβριο του 2015. Η πρόσβαση γίνεται από την ιστοσελίδα https://app.childhood-obesity.gr/
11. Δεδομένου ότι έχουν ήδη επενδυθεί κρατικά κονδύλια για την δημιουργία της παραπάνω ηλεκτρονικής πλατφόρμας, προτείνουμε την επικαιροποίηση και αναβάθμιση αυτής και όχι την εκ νέου δημιουργία αντίστοιχων εργαλείων.
12. Η χρηματοδότηση που είναι διαθέσιμη για την αντιμετώπιση της παιδικής παχυσαρκίας στην χώρα μας θα αξιοποιηθεί πολύ πιο σωστά αν εμπλακούν όλοι οι Γενικοί Παιδίατροι και ΠαιδοΕνδοκρινολόγοι, οι οποίοι θα είναι στην πλέον κατάλληλη θέση να διακινήσουν τον ασθενή και να συντονίσουν τα μέλη μιας μεγάλης διεπιστημονικής ομάδας, αποτελούμενης από Διαιτολόγους, Καθηγητές Φυσικής Αγωγής, Ψυχολόγους, Παιδοψυχιάτρους, Κλινικούς Γενετιστές, Καρδιολόγους, και Χειρουργούς εξειδικευμένους στην βαριατρική χειρουργική.
Για όλους αυτούς τους λόγους οι εκπρόσωποι των επιστημονικών εταιριών ζητούν από την κυβέρνηση και το υπουργείο Υγείας την ενεργό συμμετοχή τόσο των παιδιάτρων όσο και των παιδιάτρων-ενδοκρινολόγων στον σχεδιασμό και την υλοποίηση του Εθνικού Σχεδίου Δράσης για την Καταπολέμηση της Παιδικής Παχυσαρκίας σε επίπεδο Πρωτοβάθμιας, Δευτεροβάθμιας και Τριτοβάθμιας περίθαλψης στην χώρα μας.
