Ο κλάδος του φαρμάκου στοχοποιήθηκε την περίοδο της εισόδου της Ελλάδας στα μνημόνια και δώδεκα χρόνια μετά έχουν οξυνθεί οι οικονομικές πιέσεις που βιώνει. Επίσης, λόγω του ότι είναι πολυδιάστατος κλάδος, πέφτει συχνά θύμα γενίκευσης στα μέσα ενημέρωσης. Ωστόσο, η πανδημία ανέδειξε την αξία του κλάδου, καθώς οι πολίτες κατανόησαν ότι μπορεί να δώσει λύσεις. Αυτό βοήθησε να ανατραπεί σε μεγάλο βαθμό η παρελθούσα αρνητική εικόνα που υπήρχε, ενώ αναγνωρίστηκε ότι υπάρχει έλλειμμα στην ενημέρωση των πολιτών. Αυτά είναι μεταξύ άλλων τα βασικά συμπεράσματα τριών μελετών που εκπονήθηκαν για την φήμη και την εικόνα της φαρμακοβιομηχανίας, και τα οποία παρουσιάστηκαν στη διάρκεια πρόσφατης ημερίδας με θέμα «Η φήμη του φαρμακευτικού κλάδου μετά…» (διοργανώθηκε από το Ινστιτούτο Πολιτικής Υγείας και τη Reputation Unique).
Η ημερίδα άνοιξε με χαιρετισμό του Υφυπουργού Ανάπτυξης κ. Μάξιμου Σενετάκη, ο οποίος τόνισε ότι ο κλάδος του φαρμάκου παίζει σημαντικό ρόλο για τη δημιουργία του ΑΕΠ της χώρας μας και για τους στόχους που έχει θέσει η Ελλάδα αναφορικά με την καινοτομία και την έρευνα. Στόχος του υπουργείου όπως είπε ο κ. Σενετάκης είναι η βιομηχανία να εξελίξει αυτές τις δομές ώστε να προσελκύει υψηλής κατάρτισης δυναμικό και να το διατηρήσει στη χώρα με στόχο να παράξουμε καινοτομία και να γίνουμε ανταγωνιστικότεροι. Τόνισε επίσης ότι η Ελλάδα βρίσκεται πάνω από το μέσο όρο της Ευρώπης στο δημόσιο χρήμα που κατευθύνεται στην έρευνα, αλλά στόχος του υπουργείου είναι να αυξηθεί και το ιδιωτικό χρήμα και σε αυτή την προοπτική, ο φαρμακευτικός κλάδος μπορεί να πρωτοπορήσει.
Στη συνέχεια παρουσιάστηκε η μελέτη IMAR (Image Market Audit Report) για την εικόνα της φαρμακοβιομηχανίας η οποία γίνεται σε stakeholders, σταθερά κάθε δύο χρόνια. Τα βασικά συμπεράσματά της ήταν η ενίσχυση της εικόνας του κλάδου που φτάνει σε ιστορικό υψηλό, η ανάδυση της αξίας του, λόγω και της πανδημίας, ενώ πλέον ο κλάδος έχει κερδίσει το «στοίχημα» της εμπιστοσύνης. Αναφορικά με την καινοτομία, η έρευνα έδειξε ότι θεωρείται όχι μόνο απαραίτητη, αλλά δεν μπορούμε να ζήσουμε πλέον χωρίς αυτή. Στην πρώτη θέση στο top-10 φήμης για το 2022 έχουμε ξανά μετά από 11 χρόνια μια πολυεθνική εταιρεία ενώ τρεις ελληνικές εταιρείες βρίσκονται συνολικά στο top-10. Για το 2024, η νέα έρευνα θα έχει αυξημένο δείγμα ερωτηθέντων ενώ θα υπάρξει και συμμετοχή εκπροσώπων των συλλόγων ασθενών.
Ο κ. Δημήτρης Μαύρος, Διευθύνων Σύμβουλος της MRB, παρουσίασε την πρωτότυπη έρευνα στο ευρύ κοινό: «2023: Η εικόνα των φαρμακευτικών εταιρειών μέσα από τα μάτια των πολιτών. Συγκρίσεις με 2019 και 2021». Σύμφωνα με τα ευρήματά της, παρατηρείται μια βελτίωση της εικόνας που έχει το κοινό για την φαρμακοβιομηχανία από το 2019 στο 2023, με τις θετικές απόψεις να αυξάνονται συγκριτικά. Δεύτερο βασικό συμπέρασμα είναι ότι οι ελληνικές φαρμακοβιομηχανίες έχουν θετικότερη εικόνα σε σχέση με τις πολυεθνικές, ενώ σε μεγάλο ποσοστό το κοινό συμφωνεί, στον σημαντικό ρόλο των εταιρειών στην ανάπτυξη νέων φαρμάκων.
Ο κ. Γιώργος Μπολάνης, Executive Reports Manager της ClipNews παρουσίασε τα αποτελέσματα μελέτης με τίτλο: «Το “αποτύπωμα” του κλάδου στην ηλεκτρονική δημοσιότητα, πριν και μετά την πανδημία». Σύμφωνα με αυτήν από τον Ιανουάριο του 2023 βρέθηκαν στα ηλεκτρονικά μέσα περίπου 47.000 αναφορές με 15.000 να εμπεριέχουν θέματα επενδύσεων και καινοτομίας με θετικό πρόσημο. Καταγράφεται επίσης ότι η κοινωνική ευθύνη συνδιαμορφώνει το στίγμα των εταιρειών όπως και οι επενδύσεις.
Ο κ. Κυριάκος Σουλιώτης Καθηγητής Πολιτικής Υγείας, Διευθυντής του Ινστιτούτου Πολιτικής Υγείας, σχολιάζοντας τα ευρήματα των ερευνών τόνισε ότι, όσο οι άνθρωποι βρίσκονται σε απόσταση από τον κλάδο τόσο η φήμη του χειροτερεύει, ενώ όσο είναι πιο κοντά στον κλάδο (με απλά λόγια χρησιμοποιούν φάρμακα και βλέπουν αποτέλεσμα στη βελτίωση της ζωής τους) έχουν θετικότερη άποψη. Τόνισε επίσης ότι η πανδημία λειτούργησε καταλυτικά για να βελτιωθεί η φήμη του κλάδου και ότι είναι σημαντικό οι εταιρείες να επικοινωνήσουν με το ευρύ κοινό και όχι μόνο με την ιατρική κοινότητα. Επίσης πρόσθεσε ότι χρειάζεται μεγαλύτερη προβολή της κοινωνικής ευθύνης, καθώς ο κλάδος έχει να επιδείξει πολλές καλές πρακτικές οι οποίες όμως είναι άγνωστες για το ευρύ κοινό, γεγονός που αφήνει κενό στην ενημέρωση.
Στη συζήτηση των θεσμικών εκπροσώπων του κλάδου, ο κ. Ολύμπιος Παπαδημητρίου, Πρόεδρος του ΣΦΕΕ, τόνισε ότι ο φαρμακευτικός κλάδος είναι πολυδιάστατος και πέφτει συχνά θύμα γενίκευσης στα μέσα ενημέρωσης και ο κλάδος κάνει μεγάλη προσπάθεια για να δείξει στο ευρύ κοινό την πραγματική διάσταση της κατάστασης. Ο κ. Γεώργιος Βασιλόπουλος, Εντεταλμένος Σύμβουλος της ΠΕΦ, σημείωσε πως, όπως η χώρα πρέπει να είναι αυτάρκης αμυντικά διαθέτοντας αμυντική βιομηχανία, έτσι θα πρέπει να είναι αυτάρκης και σε επίπεδο φαρμακευτικών προϊόντων και υπηρεσιών σε περίοδο κρίσεων. Τόνισε δε ότι ο κλάδος μπορεί να βάλει φρένο στο brain drain που βασανίζει τη χώρα. Η κυρία Λαμπρίνα Μπαρμπετάκη, Πρόεδρος του PhRMA Innovation Forum, αναγνώρισε ότι υπάρχει έλλειμμα στην ενημέρωση των πολιτών για μια σειρά από δράσεις και προγράμματα, όπως προγράμματα στήριξης ασθενών και θα πρέπει η επίσημη πολιτεία να προβάλει την δράση και την συμβολή της φαρμακοβιομηχανίας στην Ελλάδα.
Στη συζήτηση των φορέων που σχετίζονται με το φάρμακο, ο κ. Ευάγγελος Μανωλόπουλος, Πρόεδρος του ΕΟΦ, αναγνώρισε ότι οι υψηλές τιμές κάποιων καινοτόμων φαρμάκων μπορούν να πλήξουν την φήμη μιας εταιρείας όπως και η απόσυρση από την αγορά φθηνών φαρμάκων ακόμα και στις περιπτώσεις που η διατήρησή τους μπορεί να είναι ζημιογόνα. Τόνισε ότι είναι απαραίτητη η συνεργασία της φαρμακοβιομηχανίας και της ιατροφαρμακευτικής κοινότητας με την πολιτεία, για την καλύτερη δυνατή εικόνα του φαρμάκου στη χώρα μας. Ο κ. Απόστολος Βαλτάς, Πρόεδρος του Πανελλήνιου Φαρμακευτικού Συλλόγου, ανέφερε ότι η πανδημία έπαιξε σημαντικό ρόλο, καθώς το κοινό «είδε» τις εταιρείες να παράγουν σε μικρό χρονικό διάστημα καινοτόμα φάρμακα, έγινε κατανοητό ότι προσφέρουν στην κοινωνία και μπορούν να τις εμπιστεύονται. Σημείωσε επίσης ότι οι φαρμακοποιοί παίζουν σημαντικό ρόλο στην εκπαίδευση του κοινού. Ο κ. Χρήστος Μαρτάκος, Πρόεδρος της Ελληνικής Ένωσης Market Access, επεσήμανε ότι οι θετικές ειδήσεις έχουν χαμηλή διασπορά σε σχέση με τις αρνητικές ειδήσεις. Αναγνώρισε δε, ότι η Ελλάδα διαθέτει ένα από τα καλύτερα συστήματα διάθεσης καινοτόμων φαρμάκων καθώς καταφέρνει να παρακάμψει πολλές από τις γραφειοκρατικές διαδικασίες. Ο Νίκος Δέδες, Γραμματέας της Ένωσης Ασθενών Ελλάδας, διευκρίνισε ότι από την κρίση και μετά, ελληνική και ξένη φαρμακοβιομηχανία έχουν αποτελέσει έναν διαχρονικό αρωγό του έργου των ενώσεων ασθενών και έχουν στηρίξει στη χώρα μας την πρόσβαση των ασθενών σε ασφαλή, καινοτόμα και αποτελεσματικά φάρμακα χωρίς αυτή η συνεισφορά να έχει γίνει αντιληπτή στην κοινωνία στο βαθμό που της αναλογεί.
Ο Εμμανουήλ Μιτάκης, Διευθυντής Επικοινωνίας και Δημοσίων Σχέσεων της Boehringer Ingelheim, παρουσίασε το παράδειγμα της εταιρείας του, η οποία συνδυάζει την καινοτομία, με την παραγωγή στην Ελλάδα, καθώς διαθέτει το μοναδικό εργοστάσιο πολυεθνικής εταιρείας στη χώρα. Στην συζήτηση για την οπτική των εταιρειών και τις προκλήσεις στον τομέα της επικοινωνίας η κα Μαίρη Καραγεώργου, Διευθύντρια Εταιρικών Υποθέσεων της Novo Νordisk, σημείωσε ότι είναι θετικό στοιχείο η αποκατάσταση της φήμης του κλάδου όπως αποτυπώνεται στις σχετικές έρευνες και ότι το ευρύ κοινό αντιλαμβάνεται την προσφορά των εταιρειών τόσο σε προσωπικό επίπεδο όσο και σε επίπεδο κοινωνίας, με τη συμβολή της καινοτομίας να είναι σημαντική. Ο κ. Ισίδωρος Κουγιουμτζόγλου, Head of Market Access της Vianex, υπογράμμισε ότι στις περισσότερες μελέτες που έχουμε δει, ο κόσμος φαίνεται να έχει εμπιστοσύνη στο φάρμακο που παίρνει αλλά όχι στη φαρμακοβιομηχανία και ότι θα πρέπει να δοθεί μεγαλύτερη προσοχή σε αυτό το σημείο. H κα Πένυ Ρέτσα, Market Access & External Relations Director της Abbvie, ανέφερε ότι ελληνικές και πολυεθνικές εταιρείες μπορούν να δουλέψουν και να ενισχύσουν την καινοτομία, προς όφελος των ασθενών ενώ επεσήμανε ότι τα social media είναι ένα σημαντικό εργαλείο επικοινωνίας και οι εταιρείες πρέπει να είναι παρούσες. Η κα Ζωή Στεφανίδου, Head of International Market Access της Elpen, τόνισε ότι καινοτομία είναι ό,τι βελτιώνει την εμπειρία του ασθενή, και η βιομηχανία πρέπει να επικοινωνήσει στους ασθενείς έναν τρόπο που να τους βάζει να συμμετάσχουν στις αποφάσεις καθώς στην Ελλάδα κάθε μήνα παίρνουν φάρμακα τρία εκατομμύρια άνθρωποι, οπότε η εξωστρέφεια είναι μονόδρομος. Ο κ. Αντώνης Φουστέρης, Policy and Public Affairs Director της Pfizer Hellas, σχολίασε ότι τα αποτελέσματα των ερευνών είναι πολύ θετικά και η πανδημία έπαιξε καθοριστικό ρόλο. Ο πολίτης είδε την καθημερινότητά του να αλλάζει και αυτό το πίστωσε στις φαρμακευτικές εταιρείες. Η επιστήμη βγήκε κερδισμένη από την πανδημία και η φαρμακοβιομηχανία κέρδισε φήμη από όλη αυτή την περιπέτεια. Ιδιαίτερο ενδιαφέρον είχε η παρουσίαση του κ. Rob Jeliekek, Managing Director της Harris Poll στις ΗΠΑ, για τη φήμη του κλάδου στην Αμερική και διεθνώς. Για τους Αμερικανούς πολίτες η υγεία είναι στην 6η θέση των ενδιαφερόντων τους, πίσω από ακρίβεια, μετανάστευση, ανεργία, εγκληματικότητα και οπλοκατοχή. Η φήμη του κλάδου κορυφώθηκε στην περίοδο του κορονοϊού και το 2023 έπεσε μετά την αύξηση των τιμών της ινσουλίνης. Επίσης πρόσθεσε πως όσο μεγαλύτερη είναι η φήμη μιας εταιρείας τόσο μεγαλώνει και η χρηματιστηριακή της αποτίμηση. Όσον αφορά το σύνολο του κλάδου στις ΗΠΑ η φήμη του είναι χαμηλότερα σε σχέση με Ινδία, Βραζιλία, Κίνα Ιταλία, Βρετανία, Ν. Κορέα, Ιαπωνία, Γαλλία και Γερμανία.
Η ημερίδα ολοκλήρωσε τις εργασίες της με την απονομή των βραβείων φήμης στον φαρμακευτικό κλάδο. Ως ελληνική εταιρεία με την καλύτερη φήμη βραβεύτηκε η VIANEX, η οποία ήταν και πρώτη συνολικά στην έρευνα της MRB. To 2ο βραβείο για την πολυεθνική εταιρεία με την καλύτερη φήμη, έλαβε η Pfizer, ενώ το 3ο βραβείο για την εταιρεία που διαχρονικά είχε τον πιο έντονο ασθενοκεντρικό χαρακτήρα απονεμήθηκε στην εταιρεία Abbvie.
