Σημαντικά αυξημένα είναι τα ποσοστά αντοχής γνωστών παθογόνων σε κοινά αντιβιοτικά, γεγονός που σημαίνει ότι τα φάρμακα δεν μπορούν να αντιμετωπίσουν τις λοιμώξεις, ένα εξαιρετικά ανησυχητικό φαινόμενο που λαμβάνει πολύ μεγάλες διαστάσεις στη χώρα μας. Η κατανάλωση των αντιβιοτικών έχει μπει σε ένα πλαίσιο και δεν είναι τόσο ανεξέλεγκτη όσο παλαιότερα, ωστόσο οι Έλληνες συνεχίζουν να λαμβάνουν αντιβιώσεις: 3 στους 4 έλαβαν αντιβιοτικό το τελευταίο 12μηνο. Οι γιατροί, μάλιστα, προτείνουν να γίνει υποχρεωτικό το strep test πριν ληφθεί αντιβιοτικό για λοιμώξεις που προκαλούν φαρυγγίτιδες και αμυγδαλίτιδες. Πρόκειται για συνηθισμένες αιτίες σύγχυσης στη χορήγηση αντιβιοτικών.
Σύμφωνα με όσα αναφέρθηκαν στη Συνέντευξη Τύπου που διοργανώθηκε χθες από τον Ιατρικό Σύλλογο Αθηνών (ΙΣΑ), το Ελληνικό Διαδημοτικό Δίκτυο Υγιών Πόλεων του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας και την Ελληνική Εταιρεία Χημειοθεραπείας, ο πνευμονιόκοκκος, μια κοινή αιτία εξωνοσοκομειακών πνευμονιών παρουσιάζει αντοχή από 35-40% στην πενικιλλίνη κατά τη χορήγησή της στην κοινότητα και 50-60% στις μακρολίδες. Επίσης, ο πυογόνος στρεπτόκοκκος εμφανίζει αντοχή 15-25% στις μακρολίδες. Τα ποσοστά αυτά σημαίνουν ότι μια πνευμονία από πνευμονιόκοκκο ή μια λοίμωξη με στρεπτόκοκκο καταπολεμώνται πιο δύσκολα και τα φάρμακα μπορεί να μην έχουν αποτέλεσμα.
«Όλο αυτό έχει δημιουργηθεί εξαιτίας της τεράστιας κατάχρησης», ανέφερε η Ομότιμη Καθηγήτρια Παθολογίας-Λοιμώξεων ΕΚΠΑ, μέλος του ΔΣ της Ελληνικής Εταιρείας Χημειοθεραπείας, Κυριακή Κανελλακοπούλου. Ακόμη ένα πολύ χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι το κολοβακτηρίδιο (Escherichia coli), το οποίο ευθύνεται για το μεγαλύτερο ποσοστό ουρολοιμώξεων. Η αντοχή του στην αμπικιλλίνη υπερβαίνει το 50%, ενώ στις κινολόνες είναι περίπου 20%.
Σύμφωνα με την ίδια, οι Έλληνες σε υψηλό ποσοστό επιμένουν να παίρνουν αντιβιοτικά, η χορήγηση των οποίων είναι άσκοπη, γιατί αφορά στις ιώσεις στις οποίες τα αντιβιοτικά, εξ’ ορισμού, δεν είναι δραστικά. Συγκεκριμένα, όπως εξήγησε η Καθηγήτρια, οι περισσότερες από τις λοιμώξεις του χειμώνα, όπως ωτίτιδα, βρογχίτιδα, ιγμορίτιδα και το κοινό κρυολόγημα, που εκδηλώνεται με συνάχι, βήχα, πονόλαιμο, πόνο στους μύες, στα κόκκαλα και πυρετό, είναι ιώσεις που θεραπεύονται από μόνες τους σε περίπου τρεις ημέρες. Τα αντιβιοτικά είναι απαραίτητα μόνο για τις σοβαρές βακτηριακές λοιμώξεις τις οποίες θα διαγνώσει ο ιατρός.
Ειδικά σε φαρυγγίτιδες και αμυγδαλίτιδες, το «μπέρδεμα» με τη χορήγηση αντιβιοτικών είναι μεγάλο. Εξάροντας την αξία του strep test, η κυρία Κανελλοπούλου έδωσε το παράδειγμα της Γερμανίας, η οποία το 2006 παρουσίαζε αντοχή στις μακρολίδες κατά 13%. Εφαρμόζοντας ευρέως τη χρήση τεστ για στρεπτόκοκκο – βακτήριο που προκαλεί αμυγδαλίτιδα και χρειάζεται αντιβίωση εφόσον επιβεβαιωθεί – η αντοχή «έπεσε» μετά από τρία χρόνια στο 2,5%.
Στην Ελλάδα, μελέτη που πραγματοποίησε το νοσοκομείο «Αττικόν» με παιδιάτρους που δραστηριοποιούνται κοντά στο νοσοκομείο, το strep test οδήγησε σε συνολική μείωση της κατάχρησης αντιβιοτικών κατά 60%. Η κυρία Κανελλοπούλου δε δίστασε να προτείνει υποχρεωτικότητα του strep test – ενός εύκολου και φθηνού διαγνωστικού τεστ – πριν τη χορήγηση αντιβιοτικών για φαρυγγίτιδες και αμυγδαλίτιδες.
3 στους 4 Έλληνες κατανάλωσαν αντιβιοτικά τον τελευταίο χρόνο
Έρευνα που πραγματοποίησε η KΑΠΑ Research για λογαριασμό του ΙΣΑ και της Ελληνικής Εταιρίας Χημειοθεραπείας δείχνει ότι 3 στους 4 Έλληνες πήραν κάποιο αντιβιοτικό τους τελευταίους 12 μήνες ενώ δύο στους δέκα δεν έχουν λάβει ποτέ αντιβιοτικό.
Η μελέτη πραγματοποιήθηκε το χρονικό διάστημα 4-7 Νοεμβρίου σε δείγμα 1.097 ατόμων στις 13 περιφέρειες της χώρας και παρουσιάστηκε στη χθεσινή Συνέντευξη Τύπου από τον Γενικό Διευθυντή της KΑΠΑ Research, κ. Τάσο Γεωργιάδη.
Σύμφωνα με τα αποτελέσματα, το 16% πήρε αντιβιοτικό για οδοντιατρικούς λόγους, ένα 21% για διάφορους λόγους σοβαρών ασθενειών ή χειρουργικών επεμβάσεων, ένα 11% για αντιμετώπιση λοιμώξεων και ένα ποσοστό 19% αναφέρει ως αιτία τον επίμονο βήχα και προβλήματα με αναπνευστικό ή βρογχίτιδες.
Ένα πρώτο θετικό συμπέρασμα που προκύπτει από τα στοιχεία είναι, πως την τελευταία δεκαετία έχει μειωθεί σημαντικά το ποσοστό εκείνων που παίρνουν αντιβιοτικά χωρίς συνταγή (από 16% το 2013 στο 6% το 2023. Από τη μείωση το σημαντικότερο μέρος της καταγράφεται την τελευταία διετία (από 12% το 2021 στο 6% το 2023). Παρόλα αυτά ένα σημαντικό ποσοστό 32% συνεχίζει να κρατά αντιβιοτικά στο ψυγείο του σπιτιού για ώρα ανάγκης (το ποσοστό αυτό είναι ελαφρά μειωμένο σε σχέση με το 2013 που ήταν 36%).
Ένα δεύτερο θετικό συμπέρασμα αφορά τις παρενέργειες. Το ποσοστό των ατόμων που αναφέρουν παρενέργειες από τη χρήση αντιβιοτικού πέφτει στο 19% το 2023 από 26% στο 2013. Όπως σημείωσαν οι ειδικοί, η χρήση αντιβιοτικών μόνο με συνταγή γιατρού φαίνεται πως έχει συμβάλλει στο θέμα των παρενεργειών αφού η χρήση δεν είναι πια αλόγιστη αλλά γίνεται με τη παρακολούθηση ειδικών.
