*γράφει ο Στέλιος Λουκίδης, Επίκουρος Καθηγητής Πνευμονολογίας στην Ιατρική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών, πρόεδρος της Ελληνικής Πνευμονολογικής Εταιρίας και μέλος του δυναμικού του Πανεπιστημιακού Νοσοκομείου «Αττικόν».
«Η αναπνοή σου είναι η ζωή σου, δράσε εγκαίρως. Επισκέψου τον Πνευμονολόγο σου και ενημερώσου!» Αυτό είναι το μήνυμα που συνοδεύει την ενημερωτική εκστρατεία που πραγματοποιεί η Ελληνική Πνευμονολογική Εταιρεία για την Παγκόσμια Ημέρα Χρόνιας Αποφρακτικής Πνευμονοπάθειας (ΧΑΠ) (15 Νοεμβρίου).
Η ΧΑΠ είναι μια χρόνια νόσος που τα τελευταία 20 έτη άλλαξε φιλοσοφία αντιμετώπισης και από την αρνητική θεώρηση της νόσου οδηγηθήκαμε στη θετική πλευρά. Παραμένει όμως μια νόσος με υψηλή επίπτωση σε συγκεκριμένο τμήμα του πληθυσμού [συνήθως >40 ετών με καπνισματική συνήθεια]. Η επίπτωση αυτή για τον ελληνικό χώρο ανέρχεται περίπου στο 10% του συγκεκριμένου πληθυσμού. Η παρουσία συμπτωμάτων της νόσου είναι σημαντικό στοιχείο για τη διάγνωση μια και ουσιαστικά θα οδηγήσει τον ασθενή στο γιατρό του και θα τεθεί η κλινική υποψία.
Τα συμπτώματα της ΧΑΠ βασίζονται κυρίως στη τριάδα βήχας, απόχρεμψη, δύσπνοια. Ανάλογα με τη βαρύτητα της νόσου και το χρόνο εμφάνισης έχουν μια ποικιλία βαθμονόμησής. Έτσι στην αρχική φάση της νόσου ή/και στην ήπια νόσο η δύσπνοια εμφανίζεται σε κόπωση [όπως το γρήγορο περπάτημα ή/και το ανέβασμα μιας μικρής ανηφόρας-ορόφου]. Σε εξελισσόμενες μορφές μπορεί να αφορά το σταμάτημα του αργού περπατήματος και σε απόσταση λιγότερη των 100 μέτρων ή/και τη παρουσία της ακόμα και στην ηρεμία. Ίσως το πιο πρώιμο σύμπτωμα να αφορά το βήχα με την απόχρεμψη που πολλές φορές όμως εκλαμβάνεται ως μια απλή επίπτωση του καπνίσματος [τσιγαρόβηχας]. Αυτό αποτελεί λανθασμένη εκτίμηση και πρέπει πάντοτε να οδηγεί σε περαιτέρω διερεύνηση. Είναι σημαντική η έγκαιρη αναγνώριση των συμπτωμάτων με σκοπό να γίνει και η έγκαιρη διάγνωση της νόσου.
Για τη διάγνωση όμως απαιτείται η διενέργεια σπιρομέτρησης όπου πρέπει να υπάρχει συγκεκριμένο αποφρακτικό πρότυπο με σκοπό τη τεκμηρίωση της νόσου. Άλλωστε η ονομασία «αποφρακτική» είναι απόλυτα ταυτισμένη με τη παρουσία του προτύπου στη σπιρομέτρηση. Άρα χωρίς σπιρομέτρηση η διάγνωση παραμένει ως πιθανή. Τα συμπτώματα της ΧΑΠ έχουν σημαντικές επιπτώσεις στη καθημερινότητα των ασθενών μια και τους επηρεάζουν στις ημερήσιες δραστηριότητες με αρνητικό τρόπο. Πως μπορεί όμως να αλλάξει κανείς αυτή τη καθημερινότητα των ασθενών με ΧΑΠ προς το καλύτερο; Αν ξεκινήσει κανείς από τη μη φαρμακευτική παρέμβαση θα δει ότι η ενεργοποίηση ης φυσικής δραστηριότητας, η διακοπή καπνίσματος και ο εμβολιασμός που αφορά ετησίως τη γρίπη, τους 2 τύπους του αντι- πνευμονιοκοκικού εμβολίου, την αναμνηστική δόση έναντι του κοκκύτη καθώς και το επικαιροποιημένο εμβόλιο κατά της COVID 19 είναι ισχυρά όπλα πρόληψης.
Η εφαρμογή νέων θεραπευτικών φαρμακευτικών παρεμβάσεων στη ΧΑΠ παρουσίασε μία αλματώδη ανάπτυξη τα τελευταία έτη. Δύο θεωρούνται οι κύριοι εκπρόσωποι στο τομέα αυτό. Τα βρογοχδιασταλτικά φάρμακα πολύ μακράς δράσης και η εισπνεόμενη κορτιζόνη σε συνδυασμό με τα παραπάνω βρογχοδιασταλτικά. Έχουν δείξει θετικά στοιχεία για τη βελτίωση των συμπτωμάτων, τη βελτίωση ποιότητας ζωής ,τη βελτίωση αναπνευστικής λειτουργίας και τη μείωση των παροξύνσεων. Υπάρχουν δε και έμμεσα στοιχεία που υποστηρίζουν μείωση της θνητότητας. Καλούμε λοιπόν όλους τους ασθενείς με ΧΑΠ να υιοθετήσουν το φετινό μήνυμα: «Η αναπνοή σου είναι η ζωή σου, δράσε εγκαίρως: Επισκέψου ένα Πνευμονολόγο».
