Σε νοσηλευτικό ίδρυμα της βόρειας Ελλάδας το 40% του έργου παράγεται από μία κλινική, την Ορθοπεδική. Ομοίως, δύο κλινικές άλλου νοσοκομείου της ίδιας περιοχής, η Ουρολογική και η Οφθαλμολογική, συγκεντρώνουν το 50% των περιστατικών του – το άλλο 50% όλες οι άλλες κλινικές μαζί. Περιφερειακό πανεπιστημιακό νοσοκομείο καταγράφει δυσανάλογα μικρό ποσοστό χειρουργείων σε σχέση με το σύνολο των περιστατικών που υποδέχεται αλλά και των νοσηλειών που καταγράφει στις χειρουργικές κλινικές του. Άλλο μεγάλο νοσοκομείο της περιφέρειας καταγράφει σταθερά υψηλό ποσοστό θνησιμότητας των νοσηλευομένων του – ο έλεγχος έδειξε ότι στην πλειονότητά τους οι ασθενείς ήταν υπερήλικες ή πολύ βαριά περιστατικά, δηλαδή το νοσηλευτικό ίδρυμα άτυπα λειτουργεί ως μονάδα χρονίως πασχόντων ή τελικού σταδίου.
Πρόκειται για μερικά μόνο «στιγμιότυπα» από το αδιάκοπο... σκανάρισμα που γίνεται τους τελευταίους μήνες στα δημόσια νοσοκομεία της χώρας. Καθένα από αυτά τα χιλιάδες συνεχόμενα «στιγμιότυπα» μπαίνει ξανά και ξανά στο μικροσκόπιο των ειδικών για να αναζητηθούν οι αιτίες, οι επιπτώσεις και τελικά οι παρεμβάσεις. Στο σύνολό του το σκανάρισμα αυτό αναμένεται να αξιοποιηθεί άμεσα για την κατάρτιση της ενιαίας λίστας χειρουργείων και στη συνέχεια για τον σχεδιασμό του Χάρτη Υγείας της χώρας.
Το Κέντρο Τεκμηρίωσης και Κοστολόγησης Νοσοκομειακών Υπηρεσιών – Ελληνικό Ινστιτούτο DRG (ΚΕΤΕΚΝΥ) του υπουργείου Υγείας σαρώνει τη λειτουργία 39, μέχρι στιγμής, νοσηλευτικών ιδρυμάτων στο ΕΣΥ, όπως αυτή αποτυπώνεται μέσω της εφαρμογής του συστήματος DRG, ενός ψηφιακού συστήματος κατηγοριοποίησης των περιστατικών. Το Diagnosis Related Groups, DRG, ή Σύστημα Διαγνωστικά Ομοιογενών Ομάδων, όπως αποδίδεται στην ελληνική γλώσσα, ταξινομεί τα νοσοκομειακά περιστατικά σε 1.136 κατηγορίες με βάση συγκεκριμένα κριτήρια, όπως η διάγνωση των ασθενών, η ιατρική πράξη, η διάρκεια νοσηλείας, η τυχόν επανεισαγωγή, τροφοδοτώντας συνεχώς ένα ειδικό λογισμικό.
H εφαρμογή των DRG έχει τεθεί σε προτεραιότητα από το υπουργείο Υγείας, με τον υπουργό, Μιχάλη Χρυσοχοϊδη να στέλνει το μήνυμα σε όλους τους αποδέκτες στο σύστημα υγείας, με κάθε ευκαιρία.
«Εφαρμογή των DRG σε όλο το φάσμα των υπηρεσιών υγείας, σε όλες τις ιατρικές πράξεις, για να διασφαλίζεται αντικειμενικότητα και διαφάνεια» είπε εμφατικά την περασμένη εβδομάδα ο κ. Χρυσοχοϊδης, μιλώντας προσκεκλημένος σε συνέδριο για τις επικείμενες αλλαγές στο πεδίο της υγείας.
«Ζητούμενο για το ΚΕΤΕΚΝΥ, που υλοποιεί το έργο των DRG, είναι να συρρικνωθούν οι παθογένειες, όπου εντοπίζονται, και να πολλαπλασιαστούν οι πρακτικές καλής λειτουργίας των νοσοκομείων. Οι στόχοι μας είναι δύο: πρώτον να γνωρίζουμε το έργο που παράγουν τα νοσοκομεία και με βάση αυτό να γίνεται αναλογικά και δίκαια η αποζημίωσή τους από τον ΕΟΠΥΥ, δεύτερον, να αξιοποιηθούν τα δεδομένα ώστε να δημιουργηθεί καλύτερο πλαίσιο προσφερόμενων υπηρεσιών υγείας στους πολίτες, αλλά και καλύτερο περιβάλλον εργασίας για τους επαγγελματίες υγείας» λέει στο ΘΕΜΑ ο πρόεδρος του ΚΕΤΕΚΝΥ, Παντελής Μεσσαρόπουλος.
Η ηλεκτρονική διαδρομή των ασθενών
Το ιατρικό προσωπικό των 39 νοσοκομείων της χώρας που έχουν ενταχθεί στο πρόγραμμα του ΚΕΤΕΚΝΥ, μέσω της συμπλήρωσης ειδικής ψηφιακής πλατφόρμας, ακολουθεί ουσιαστικά τη διαδρομή των νοσηλευομένων, από την είσοδό τους στο νοσοκομείο και την καταχώριση στο γραφείο κίνησης μέχρι τις ιατρικές πράξεις στις οποίες θα υποβληθούν και τη φαρμακευτική αγωγή που θα λάβουν και τελικά το εξιτήριό τους. Το τελευταίο ολοκληρώνεται μόνο αν έχουν συμπληρωθεί τα προηγούμενα στάδια της ψηφιακής διαδρομής.
Τα οκτώ νοσοκομεία της Κρήτης ήταν τα πρώτα που μπήκαν στο πιλοτικό σύστημα ψηφιακής λειτουργίας με το σύστημα DRG υπό τις κατευθυντήριες οδηγίες του ΚΕΤΕΚΝΥ στις αρχές του 2022. Μάλιστα, αυτήν την περίοδο το ΚΕΤΕΚΝΥ ελέγχει ένα προς ένα τα καταχωρημένα περιστατικά – περίπου 166.000 – των νοσοκομείων της Κρήτης. Πρόκειται για ένα πρόγραμμα που υλοποιείται μέσω ΕΣΠΑ και διασταυρώνει τα ποιοτικά στοιχεία των κωδικοποιήσεων.
Μετά την 7η Υγειονομική Περιφέρεια (ΥΠΕ) εντάχθηκαν στο σύστημα DRG τα νοσοκομεία της 3ης ΥΠΕ Μακεδονίας (πλην του «Παπαγεωργίου») καθώς και του Πανεπιστημιακού νοσοκομείου ΑΧΕΠΑ από την 4η ΥΠΕ. Έπειτα, προχώρησε η ένταξη τριών νοσοκομείων της Θεσσαλίας, δύο νοσοκομείων από τη 2η ΥΠΕ (Θριάσιο και νοσοκομείο Σύρου) και άλλων δύο από την 1η ΥΠΕ Αττικής («Ερυθρός Σταυρός» και «Ανδρέας Συγγρός». Η επιλογή των νοσοκομείων γίνεται με κριτήριο την επάρκεια των πληροφοριακών τους συστημάτων και τη δυνατότητα εκπαίδευσης του προσωπικού τους. Πάντως, πλέον, είναι έτοιμη προς υπογραφή Υπουργική Απόφαση για την ένταξη όλων των νοσοκομείων της χώρας στο σύστημα.
Αλλάζει ο τρόπος αποζημίωσης
Μέχρι το τέλος του έτους, τα νοσοκομεία της 7ης ΥΠΕ (Κρήτης) και της 3ης ΥΠΕ (Μακεδονίας) θα μπουν σε καθεστώς αποζημίωσης με βάση το παραγόμενο έργο τους, δηλαδή θα αποζημιώνονται βάσει των υπηρεσιών που παρέχουν και όχι «τυφλά», όπως συμβαίνει σήμερα. Επιπλέον, συζητείται η μεταφορά της χρηματοδότησης των νοσοκομείων στον ΕΟΠΥΥ με το υπουργείο Υγείας να διατηρεί ένα μικρό ποσοστό.
Ήδη στο υπουργείο Υγείας παραλαμβάνουν σε μηνιαία βάση τις εκθέσεις του ΚΕΤΕΚΝΥ όπως και οι αρμόδιοι διοικητές (εκάστου νοσοκομείου και ΥΠΕ). Το επόμενο βήμα είναι η μελέτη τους από τον αρμόδιο υφυπουργό, κ. Μάριο Θεμιστοκλέους και τη Γενική Γραμματέα Υπηρεσιών Υγείας, Λίλιαν Βιλδιρίδη, με τη συνεργασία και ειδικού επιστήμονα, ώστε να αποκωδικοποιούνται τα δεδομένα και να μετατρέπονται σε… προβλήματα του ΕΣΥ που πρέπει να λυθούν.
Οι χειρουργικές επεμβάσεις αποτελούν το πρώτο κρίσιμο πεδίο όπου θα εφαρμοστεί αυτή τη πρακτική. Διαπιστώνεται για παράδειγμα, από τα δεδομένα πως σε αρκετά νοσοκομεία τα χειρουργικά περιστατικά είναι λίγα, χωρίς όμως αυτό να θεωρείται ότι αντιστοιχεί στην πραγματικότητα.
Στην Κρήτη όλα τα νοσοκομεία καταγράφουν το ίδιο περίπου ποσοστό χειρουργείων, 28%, που είναι προφανώς χαμηλό. Μια πρώτη εκτίμηση ήταν ότι τα χειρουργικά περιστατικά καταγράφονται ως παθολογικά (περιστατικά), με το κενό στην καταγραφή να «θολώνει» φυσικά την εικόνα της νοσοκομειακής κίνησης. Πιο στοχευμένη παρακολούθηση έδειξε πως οι χειρουργοί δεν συμπληρώνουν τον κωδικό της ιατρικής πράξης και το πρακτικό χειρουργείου, αμφότερα απαραίτητα. Ωστόσο, με την ψηφιακή ενιαία λίστα χειρουργείων που δρομολογείται με υποχρεωτική εφαρμογή από το υπουργείο Υγείας η υπερπήδηση αυτού του εμποδίου θεωρείται θέμα χρόνου. Το ίδιο, και η καθαρή εικόνα για τον όγκο και το οικονομικό αποτύπωμα των χειρουργικών πράξεων.
Ακόμη πιο ενδελεχής έλεγχος των χειρουργείων έδειξε πως κάποιες ειδικότητες, πχ χειρουργοί ορθοπεδικοί σε μεγάλο ποσοστό «ξεχνούν» να συμπληρώνουν τους αναγκαίους κωδικούς ή τους συμπληρώνουν με ελλιπή ή μη ποιοτικά στοιχεία για τις επεμβάσεις που διενεργούν. Αντίθετα, οι νευροχειρουργοί αποδεικνύονται οι πλέον τυπικοί και ακριβείς στην συμπλήρωση των αναγκαίων στοιχείων και μάλιστα σε όλα τα νοσοκομεία, αποτελώντας παράδειγμα προς μίμηση και για άλλες κλινικές και άλλες ειδικότητες.
«Αμελείς» προκύπτει ότι είναι και οι επεμβατικοί καρδιολόγοι ως προς τον αριθμό των πράξεων που καταγράφουν, με τους ειδικούς να βλέπουν ως κοινό παρονομαστή της συμπεριφοράς χειρουργών ορθοπεδικών και επεμβατικών καρδιολόγων «δυσκολία» να δηλωθούν ακριβώς τα υλικά που χρησιμοποιούν στις επεμβάσεις, καθώς αυτομάτως έτσι ανοίγει το πεδίο του ελέγχου των προμηθειών των νοσοκομείων.
Photo: Shutterstock
Ο όγκος των στοιχείων που μπορούν να αντληθούν από την εφαρμογή των DRG είναι τεράστιος. Ιδιαίτερο ενδιαφέρον έχουν και τα στοιχεία που προκύπτουν από τη νοσηλευτική κίνηση στα νοσοκομεία.
Από τα δεδομένα προκύπτει μεγάλη διακύμανση στα επείγοντα και στα τακτικά περιστατικά που εισάγονται στα νοσοκομεία. Σε άλλα νοσοκομεία είναι μεγάλος ο αριθμός των ασθενών στα Επείγοντα και σε άλλα πολύ μικρός, γεγονός που οδηγεί αυτομάτως σε περαιτέρω έλεγχο. Γνωρίζουν σήμερα όσοι μελετούν τα στοιχεία στις πλατφόρμες ότι αυξημένο ποσοστό εισαγωγών περιστατικών ως επείγοντα θα μπορούσε να παραπέμπει σε παράτυπες διαδικασίες, πχ ασθενείς με «βαλιτσάκια», που μπαίνουν με προσυμφωνημένο με τον γιατρό ραντεβού για να παρακαμφθεί η λίστα αναμονής.
Τέλος, αξίζει να αναφερθούν και οι πρακτικές καλής λειτουργίας που εντοπίζονται και ενθαρρύνεται η…αντιγραφή τους. Δύο Ουρολογικές κλινικές νοσοκομείων της Θεσσαλονίκης συγκεντρώνουν τον μεγαλύτερο όγκο των σχετικών περιστατικών όχι μόνο της πόλης, αλλά και των κοντινών περιοχών, όπως Σέρρες και Καβάλα. Μάλιστα, πρόκειται για μία κλινική του ΕΣΥ και για μία πανεπιστημιακή που αποδεικνύουν ότι με ικανό προσωπικό και τεχνολογικό εξοπλισμό μπορούν να εξυπηρετούν άμεσα και αποτελεσματικά τους ασθενείς, ανεβάζοντας το επίπεδο της άμιλλας και των υπηρεσιών που παρέχουν. Εξαιρετικές επιδόσεις καταγράφονται στις παρεχόμενες υπηρεσίες υγείας και από δύο Οφθαλμολογικές κλινικές ισάριθμων νοσοκομείων της Θεσσαλονίκης.
