Το 2018 ο ΠΟΥ ζήτησε τον παγκόσμιο περιορισμό των επεξεργασμένων τρανς λιπαρών στα τρόφιμα με στόχο την εξάλειψή τους μέχρι το 2023. Έκτοτε εξαπλασιάστηκαν οι προσπάθειες μείωσης των τρανς λιπαρών από μέρους των κρατών με 43 χώρες να έχουν πλέον επιβάλλει πολιτική βέλτιστων πρακτικών για την μείωση των τρανς λιπαρών στα τρόφιμα- με 2,8 δισεκατομμύρια ανθρώπους να προστατεύονται παγκοσμίως.
Παρά την πρόοδο που έχει σημειωθεί ωστόσο, απομένουν 5 δισεκατομμύρια παγκοσμίως στο έλεος των επιβλαβών επιδράσεων των τρανς λιπαρών οξέων στην υγεία τους με τον στόχο της οριστικής εξάλειψής τους εντός του 2023 να φαίνεται προς τον παρόν ανέφικτος.
Τα βιομηχανικά παραγόμενα τρανς λιπαρά (ονομάζονται επίσης βιομηχανικά παραγόμενα τρανς λιπαρά οξέα) βρίσκονται συνήθως σε συσκευασμένα τρόφιμα, αρτοσκευάσματα, μαγειρικά έλαια και προϊόντα επάλειψης. Η πρόσληψη τρανς λιπαρών ευθύνεται για έως και 500.000 πρόωρους θανάτους από στεφανιαία νόσο ετησίως στον κόσμο.
«Τα τρανς λιπαρά δεν έχουν κανένα γνωστό όφελος και κρύβουν τεράστιους κινδύνους για την υγεία που συνεπάγονται τεράστιο κόστος για τα συστήματα υγείας», δήλωσε ο Γενικός Διευθυντής του ΠΟΥ, Δρ Tedros Adhanom Ghebreyesus. «Αντιθέτως, η εξάλειψη των τρανς λιπαρών είναι οικονομικά αποδοτική και έχει τεράστια οφέλη για την υγεία. Με απλά λόγια, τα τρανς λιπαρά είναι μια τοξική χημική ουσία που σκοτώνει και δεν έχει θέση στα τρόφιμα. Ήρθε η ώρα να απαλλαγούμε από αυτά μια για πάντα» δήλωσε.
Επί του παρόντος εννέα από τις 16 χώρες με το υψηλότερα εκτιμώμενο ποσοστό καδιαγγειακών θανάτων οφειλόμενων στην πρόσληψη τρανς λιπαρών οξέων δεν εφαρμόζουν πολιτικές βέλτιστων πρακτικών για τη μείωσή τους. Πρόκειται για την Αυστραλία, το Αζερμπαιζάν, το Μπουτάν, το Εκουαδόρ, την Αίγυπτο, το Ιράν, το Νεπάλ, το Πακιστάν και την Δημοκρατία της Κορέας.
Οι βέλτιστες πρακτικές στις πολιτικές εξάλειψης των τρανς λιπαρών ακολουθούν συγκεκριμένα κριτήρια που καθορίζονται από τον ΠΟΥ και περιορίζουν τα βιομηχανικά παραγόμενα τρανς λιπαρά. Υπάρχουν δύο εναλλακτικές πολιτικές βέλτιστης πρακτικής: 1) υποχρεωτικό εθνικό όριο 2 γραμμαρίων βιομηχανικά παραγόμενων trans λιπαρών ανά 100 γραμμάρια συνολικού λίπους σε όλα τα τρόφιμα και 2) υποχρεωτική εθνική απαγόρευση της παραγωγής ή της χρήσης μερικώς υδρογονωμένων ελαίων (κύριας πηγής τρανς λιπαρών) ως συστατικού σε όλα τα τρόφιμα.
«Η πρόοδος στην εξάλειψη των τρανς λιπαρών καθυστερεί και αυτά τα λιπαρά εξακολουθούν να σκοτώνουν ανθρώπους» δήλωσε ο δρ Tom Frieden, Πρόεδρος και Διευθύνων Σύμβουλος του Οργανισμού Resolve to Save Lives και συμπλήρωσε «Κάθε κυβέρνηση μπορεί να σταματήσει αυτούς τους θανάτους που μπορούν να προληφθούν, υιοθετώντας τώρα μια πολιτική βέλτιστων πρακτικών. Οι μέρες που τα τρανς λιπαρά σκοτώνουν ανθρώπους είναι μετρημένες — αλλά οι κυβερνήσεις πρέπει να δράσουν για να τερματίσουν αυτήν την τραγωδία η οποία μπορεί να αποφευχθεί».
Επί του παρόντος οι πολιτικές μείωσης των τρανς λιπαρών στα τρόφιμα εφαρμόζονται κυρίως σε χώρες υψηλότερου εισοδήματος όπως στην Βόρειο Αμερική και την Ευρώπη – στην Ελλάδα εφαρμόζονται επίσης. Ωστόσο αυξάνεται ο αριθμός των χωρών μεσαίου εισοδήματος που εφαρμόζουν αυτές τις πρακτικές συμπεριλαμβανομένων της Αργεντινής, του Μπακγλαντές, της Ινδίας, Παραγουάης, των Φιλιππινών και της Ουκρανίας. Επίσης χώρες όπως το Μεξικό, η Νιγηρία και η Σρι Λάνκα βρίσκονται σε διαδικασία υιοθέτησης βέλτιστων πρακτικών μείωσης των τρανς λιπαρών από τα τρόφιμα.
Για το 2023 ο ΠΟΥ συστήνει στις χώρες να εστιάσουν σε τέσσερις τομείς: την υιοθέτηση πολιτικής βέλτιστων πρακτικών, στην καταγραφή και παρακολούθηση, στην αντικατάσταση με υγιεινά έλαια και στην υποστήριξη της χρήσης τους.
Επίσης ο ΠΟΥ ενθαρρύνει τους κατασκευαστές τροφίμων να εξαλείψουν τα βιομηχανικά παραγόμενα τρανς λιπαρά από τα προϊόντα τους, σε ευθυγράμμιση με τη δέσμευση που έχει αναλάβει η Διεθνής Συμμαχία Τροφίμων και Ποτών (International Food and Beverage Alliance, IFBA). Ζητείται από τους μεγάλους προμηθευτές ελαίων και λιπών να αφαιρέσουν τα βιομηχανικά παραγόμενα τρανς λιπαρά από τα προϊόντα που πωλούνται σε παραγωγούς τροφίμων παγκοσμίως.
Η έκθεση του ΠΟΥ, Countdown to 2023 – WHO report on global trans fat elimination 2022 (Αντίστροφη μέτρηση για το 2023 – Έκθεση του ΠΟΥ για την παγκόσμια εξάλειψη των τρανς λιπαρών 2022), δημοσιεύεται σε ετήσια βάση από τον ΠΟΥ σε συνεργασία με τον οργανισμό Resolve to Save Lives, για την παρακολούθηση της προόδου προς τον στόχο της εξάλειψης των τρανς λιπαρών από την διατροφή.
Διαβάστε επίσης
Τρανς λιπαρά: Ευρωπαϊκό «μπλόκο» για το καλό της καρδιάς μας
