Εξάλειψη του καρκίνου τραχήλου µήτρας στην Ελλάδα – Πώς θα επιτευχθεί ο στόχος

Ολόκληρο το άρθρο του Θεόδωρου Αγοραστού*:

«Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας (ΠΟΥ) θεωρεί ότι ο καρκίνος του τραχήλου της μήτρας θα έχει εξαλειφθεί ως παγκόσμιο πρόβλημα δημόσιας υγείας εάν εφαρμοστεί η προς τούτο Παγκόσμια Στρατηγική του και επιτευχθούν, μέχρι το 2030, οι εξής στόχοι:

■ 90% των κοριτσιών μέχρι 15 ετών να έχουν εμβολιαστεί κατά του ιού των ανθρωπίνων θηλωμάτων (HPV).

■ 70% των γυναικών να εξεταστούν προληπτικά με τεστ υψηλής ακριβείας (HPV test) σε ηλικία 35 ετών και σε ηλικία 45 ετών.

■ 90% των γυναικών με (προ)καρκίνο τραχήλου μήτρας να τύχουν ενδεδειγμένης θεραπευτικής αντιμετώπισης και υποστηρικτικής φροντίδας. Σύμφωνα με τον ΠΟΥ, εάν εφαρμοστεί η Παγκόσμια Στρατηγική (90/70/90) απ’ όλα τα κράτη-μέλη, ο καρκίνος του τραχήλου της μήτρας θα μπορέσει να εξαλειφθεί σε χώρες με υψηλό εισόδημα μέχρι το 2040 (π.χ. Αυστραλία 2035, ΗΠΑ 2038, Καναδάς 2040) και παγκοσμίως εντός 100 ετών. Η 73η Παγκόσμια Συνέλευση Υγείας (WHA73.2/11.4, 03/08/2020) υιοθέτησε τη στρατηγική αυτή και ωθεί τα κράτη-μέλη να εφαρμόσουν τις συνιστώμενες παρεμβάσεις. Παράλληλα, η Ευρωπαϊκή Ενωση ανακοίνωσε το 2021 το «Ευρωπαϊκό Σχέδιο για την Καταπολέμηση του Καρκίνου» (Europe’s Beating Cancer Plan), το οποίο, αποδεχόμενο την Παγκόσμια Στρατηγική του ΠΟΥ, προωθεί ως κύριες δράσεις τις εξής:

■ HPV-εμβολιασμό τουλάχιστον του 90% του πληθυσμού-στόχου της Ε.Ε. για τα κορίτσια και σημαντική αύξηση του εμβολιασμού των αγοριών.

■ Εφαρμογή Εθνικών Προγραμμάτων Προσυμπτωματικού Ελέγχου (ΕΠΠΕ) με νέες κατευθυντήριες οδηγίες για τον καρκίνο του τραχήλου της μήτρας, οι οποίες να αντανακλούν τις τελευταίες διαθέσιμες επιστημονικές τεκμηριώσεις. Ακολουθώντας τις οδηγίες του ΠΟΥ και της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, πολλές ευρωπαϊκές χώρες (Ολλανδία, Ηνωμένο Βασίλειο, Ιρλανδία, Σουηδία, Νορβηγία, Φινλανδία, Εσθονία, Λετονία, Λιθουανία, Ισλανδία, Δανία, Βέλγιο, Γαλλία, Ιταλία, Πορτογαλία κ.ά.), καθώς επίσης και η Αυστραλία, οι ΗΠΑ, ο Καναδάς, η Νέα Ζηλανδία, το Μεξικό,η Τουρκία κ.λπ., έχουν αλλάξει το Εθνικό τους Πρόγραμμα Προσυμπτωματικού Ελέγχου για τον καρκίνο του τραχήλου της μήτρας, το οποίο πλέον βασίζεται στο HPV DNA test ως πρωταρχική μέθοδο ελέγχου, σε αντικατάσταση του τεστ Παπανικολάου.

Στην Ελλάδα:
■ Ο HPV-εμβολιασμός συμπεριλαμβάνεται μεν στο Εθνικό Πρόγραμμα Εμβολιασμών, αλλά με χαμηλή εμβολιαστική κάλυψη του πληθυσμού-στόχου, στον οποίο δεν συμπεριλαμβάνονται και τα αγόρια.

■ Δεν υπάρχει οργανωμένο Εθνικό Πρόγραμμα Προσυμπτωματικού Ελέγχου για τον καρκίνο του τραχήλου της μήτρας με σαφείς κατευθυντήριες οδηγίες για εφαρμογή εξετάσεων «υψηλής ακρίβειας» (HPV tests).

■ Υπάρχει έλλειψη επαρκούς αριθμού εξειδικευμένων ογκολογικών κέντρων για την ενδεδειγμένη θεραπεία και υποστηρικτική φροντίδα των γυναικών με (προ)καρκίνο τραχήλου της μήτρας. Για τους λόγους αυτούς, 128 Επιστημονικοί, Επαγγελματικοί, Ερευνητικοί και Κοινωνικοί Φορείς, Ιδρύματα, Ινστιτούτα, Ενώσεις και Σύλλογοι Καρκινοπαθών από όλη σχεδόν την Ελλάδα, άμεσα ή έμμεσα σχετιζόμενοι με την πρόληψη και την αντιμετώπιση του καρκίνου τραχήλου της μήτρας και των άλλων HPV-σχετιζόμενων παθήσεων, υποστηρίζοντας τους στόχους της Παγκόσμιας Στρατηγικής του ΠΟΥ και του Ευρωπαϊκού Σχεδίου κατά του Καρκίνου, απηύθυναν ΑΙΤΗΜΑ ΠΡΟΣ ΤΗΝ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΠΟΛΙΤΕΙΑ όπως προβεί στις ανάλογες επιβεβλημένες ενέργειες και ρυθμίσεις, έτσι ώστε να καταστεί δυνατή η επίτευξη και στην Ελλάδα των στόχων αυτών για το 2030, με απώτερο σκοπό την εξάλειψη του καρκίνου του τραχήλου της μήτρας το συντομότερο και στη χώρα μας.

Απαραίτητη προϋπόθεση για την επίτευξη των ανωτέρω στόχων αποτελεί η ανάληψη εκστρατείας ενημέρωσης/ευαισθητοποίησης του ευρέος κοινού σχετικά με τον HPV εμβολιασμό και το HPV testing από την ίδια την Πολιτεία. Εξάλλου, όπως αναγράφεται και στον νόμο: «Αποτελεί υποχρέωση της Πολιτείας η προσωποποιημένη ενημέρωση ενός εκάστου πολίτη για τον χρόνο και τον τρόπο συμμετοχής του στα προαναφερόμενα Εθνικά Προγράμματα» (Ν. 4675/2020, Αρ. 4,3Α, iiiγ)».

• Ο κ. Θεόδωρος Αγοραστός είναι Καθηγητής Μαιευτικής-Γυναικολογίας στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης, Πρόεδρος της Ελληνικής HPV Εταιρείας

•• Η MSD Ελλάδος υποστηρίζει την πρωτοβουλία του «Πρώτου Θέματος» να αναδείξει τη σημασία του εμβολιασμού. Η φαρμακευτική εταιρεία δεν έχει καμία ανάμειξη στην επιλογή των αρθρογράφων και στο περιεχόμενο των κειμένων.