Γράφει ο Βασίλης Τσακίρογλου
Με την εξαίρεση ενός παγκοσμίου πολέμου, ελάχιστες καταστροφές προκάλεσαν τόσο μεγάλες και τόσο βαθιές ανατροπές στη ζωή ολόκληρης της ανθρωπότητας – και δη ταυτόχρονα. Ο κορωνοϊός αναδεικνύεται αμείλικτος εξολοθρευτής και καταλύτης βίαιης αλλαγής στον ρου της παγκόσμιας Ιστορίας.
Μέσα σε 12 μήνες σάρωσε την υφήλιο με πάνω από 1,75 εκατομμύρια νεκρούς και σχεδόν 80 εκατομμύρια κρούσματα, προξενώντας ανυπολόγιστες κοινωνικές και οικονομικές συνέπειες. Σύμφωνα με τις εκτιμήσεις της Παγκόσμιας Τράπεζας, εξαιτίας του COVID-19 το ποσοστό των ανθρώπων που κατακρημνίζονται στην ακραία φτώχεια θα εκτιναχθεί. Υπολογίζεται ότι το 2021 θα υπάρχουν 735,7 εκατομμύρια άτομα στην κατηγορία πλήρους ανέχειας, αντί της προβλεπόμενης μείωσής τους στα 586,4 εκατομμύρια εάν δεν είχε προκύψει η πανδημία. Η ύφεση σε οικουμενική κλίμακα είναι της τάξης του 5%.
Ωστόσο, τα στατιστικά στοιχεία και οι οικονομικοί δείκτες αποκαλύπτουν ένα μικρό μέρος του εν εξελίξει δράματος. Κανείς δεν περίμενε αυτό που συνέβη και κανείς δεν γνωρίζει τι να περιμένει από τη δράση αυτού του απειροελάχιστου, ως προς το φυσικό μέγεθός του, εισβολέα. Ενός ιού ο οποίος διέλυσε κάθε βεβαιότητα περί κυριαρχίας του ανθρώπου επί της φύσης, όπως και κάθε πίστη σε οτιδήποτε άλλο εκτός από την άνευ όρων αλληλεγγύη.
Κίνα, η αρχή του κακού
Οι Κινέζοι επιμένουν να το αρνούνται, υποδεικνύοντας άλλες χώρες (ακόμη και την Ελλάδα) ως αφετηρία του νέου κορωνοϊού SARS-CoV-2, όμως η επικρατέστερη εκδοχή είναι ότι η πανδημία ξεκίνησε από τη Γουχάν της Κίνας. Υποτίθεται ότι εκεί δεν θρηνούν πια θύματα, όμως, στη διεθνή κοινότητα συζητείται όλο και πιο έντονα το «τις πταίει». Οσο γρήγορα στεγνώνουν τα κινεζικά δάκρυα τόσο εντείνεται ο νέος Ψυχρός Πόλεμος με τη Δύση, ειδικά για την πανδημία.
Το αποκάλυψε, φυλακίστηκε, πέθανε
Ο Κινέζος οφθαλμίατρος Λι Γουενλιάνγκ υπήρξε ο πρώτος επιστήμονας που σήμανε συναγερμό για τον COVID-19. Ηδη από τον Δεκέμβριο του 2019 προσπαθούσε να αφυπνίσει τους συμπατριώτες του για τον υγειονομικό όλεθρο. Το κινεζικό status quo, με την ιδιότυπη ολοκληρωτική του νοοτροπία, απαξίωσε και στοχοποίησε τον νεαρό γιατρό, σε μια ενστικτώδη -και μάταιη- απόπειρα αποσιώπησης της κρίσης. Ο Γουενλιάνγκ δεν φιμώθηκε από το κράτος, αλλά από την ίδια τη νόσο. Πέθανε από κορωνοϊό στις 7 Φεβρουαρίου του 2020.
Πώς άλλαξε η ζωή μας και «έφυγαν» μόνοι τους 1.750.000 άνθρωποι
Η μολυσματική φύση της COVID-19 επιβάλλει την αποκοπή του ασθενούς από το περιβάλλον. Υπομένει το μαρτύριό του με μόνη επαφή τους γιατρούς και τους νοσηλευτές, οι οποίοι ζουν το δικό τους δράμα, εξαιτίας ακριβώς αυτής της επικίνδυνης επαφής, των πολεμικών συνθηκών εργασίας, των εξουθενωτικών ωραρίων κ.λπ. Συγκινητικές εικόνες, όπως αυτή της Χιλιανής νοσοκόμας-βιολονίστριας Νταμάρις Σίλβα, δείχνουν πώς το προσωπικό των νοσοκομείων μοιράστηκε και ενίοτε διασκέδασε την αγωνία των αρρώστων.
Η ισοπέδωση του τουρισμού
Η εθνική οικονομία της Ελλάδας στηρίζεται κατά το 1/5 -τουλάχιστον- στον τουρισμό, ο οποίος στηρίζεται εξ ολοκλήρου στην ελεύθερη μετακίνηση των ανθρώπων. Το συμπέρασμα είναι αυτονόητο: ο κορωνοϊός στραγγάλισε κατεξοχήν τον τουριστικό κλάδο, καθώς τα περιοριστικά μέτρα και η ανασφάλεια αποκλείουν τα ταξίδια αναψυχής. Αναλογικά με χώρες όπως το Ισραήλ, που δεν άνοιξαν τα σύνορά τους αλλά είχαν αύξηση κρουσμάτων, η Ελλάδα το καλοκαίρι κατάφερε να κερδίσει περί τα 5 δισ. ευρώ από την ισχνή τουριστική κίνηση. Ωστόσο, η μείωση των αφίξεων αγγίζει το 80%.
Το δράμα των ηλικιωμένων
Περίπου 8 στους 10 θανάτους από COVID-19 καταγράφονται σε άτομα τρίτης ηλικίας, σε ανθρώπους οι οποίοι απλώς ατύχησαν να συναντηθούν με έναν εξαιρετικά επικίνδυνο και ύπουλο εχθρό στο λυκόφως του βίου τους. Στην Ελλάδα οι άνω των 65% αντιστοιχούν στο 22%, ποσοστό με αυξητικές τάσεις σε αναλογία του πληθυσμού, λόγω της δημογραφικής γήρανσης. Πέρα από την άμεση απειλή, οι παππούδες και οι γιαγιάδες πλήττονται ανελέητα από την απομόνωση και τη μελαγχολία. Στη μεγαλύτερη αγωνία τους μένουν πιο μόνοι και αβοήθητοι από ποτέ.
Σωτήρης Τσιόδρας, ο άνθρωπός μας
Επιστήμονας παγκόσμιας περιωπής, άνθρωπος φύσει ευγενής και μετριόφρων, ο καθηγητής Σωτήρης Τσιόδρας πιστώθηκε μεγάλο μέρος της επιτυχίας στην απόκρουση του πρώτου κύματος. Ο ίδιος όμως γνώριζε ότι το δεύτερο θα ήταν χειρότερο – και έκανε ό,τι μπορούσε για να το προλάβει. Καίτοι απολιτικός, στοχοποιήθηκε από τον ΣΥΡΙΖΑ και έφτασε να καλείται σε απολογία για τα στατιστικά του ΕΟΔΥ ενώπιον της Βουλής. Το ευχαριστώ για την προσφορά του κ. Τσιόδρα είναι το να ανακρίνεται από τον Παύλο Πολάκη.
Τραμπισμός vs επιστήμης
Ο παρορμητισμός και ο αντισυμβατικός τρόπος λήψης αποφάσεων, τα θεμελιώδη χαρακτηριστικά της διακυβέρνησης Τραμπ, συγκρούστηκαν μετωπικά με τον ορθολογισμό που προσπάθησε να αρθρώσει ο δρ Αντονι Φάουτσι. Το μίσος του Ντόναλντ Τραμπ για τον κορυφαίο Αμερικανό λοιμωξιολόγο οξύνθηκε ακόμη περισσότερο όταν ο πλανητάρχης νόσησε με COVID-19. Διότι ο Φάουτσι παρέμεινε το ενοχλητικό σύμβολο της άρνησης ή της ολιγωρίας του Τραμπ να λάβει εγκαίρως τα δέοντα μέτρα για τη διαχείριση της πανδημίας.
Η κατάρρευση των συστημάτων υγείας
Στη φωτογραφία απεικονίζεται η μετατροπή σε νοσοκομείο εκστρατείας ενός τεράστιου εκθεσιακού χώρου στο Βελιγράδι. Παρόμοιες πρόχειρες εγκαταστάσεις δημιουργήθηκαν σε όλο τον κόσμο, ενώ στη Γουχάν ανεγέρθηκε ένα νοσοκομείο 1.000 κλινών μέσα σε 10 ημέρες. Ο COVID-19 πιέζει μέχρι ασφυξίας το δημόσιο σύστημα υγείας σε όλο τον κόσμο, υπογραμμίζοντας τον κρίσιμο ρόλο του. Στην Ελλάδα η αντιπολίτευση καταλογίζει αδράνεια και η κυβέρνηση απαντά ότι ενίσχυσε τις ΜΕΘ κατά 123%, αύξησε τον προϋπολογισμό του ΕΣΥ κατά 25%, το προσωπικό κατά 14% κ.λπ.
Η φάλαγγα του Μπέργκαμο
Περίπου 3.300 θάνατοι από COVID-19 καταγράφηκαν στο Μπέργκαμο από τις 23 Φεβρουαρίου, όταν κατέληξε το πρώτο θύμα. Μια πόλη 122.000 κατοίκων είχε τόσους νεκρούς όσο ολόκληρες χώρες. Ο Στρατός ανέλαβε να μεταφέρει φέρετρα στο νεκροτομείο και το κοιμητήριο, υπό το τρομοκρατημένο βλέμμα ολόκληρης της ανθρωπότητας. Σύντομα διαπιστώθηκε ότι οι εικόνες από το Μπέργκαμο ήταν μια πρόγνωση του άμεσου ζοφερού μέλλοντος.
Τα κορωνοπάρτι της τραγωδίας
Περίπου 2.000 άτομα, στην πλειονότητά τους νεαρά, ξεσάλωσαν στο live δημοφιλούς Ελληνα τραγουδιστή. Μέσα σε μερικές ημέρες, 20 και πλέον ηλικιωμένοι απεβίωσαν σε γηροκομείο στην ευρύτερη περιοχή. Η χαλάρωση των περιοριστικών μέτρων το καλοκαίρι, η βιασύνη να υποτιμηθεί ο κορωνοϊός και η αίσθηση ότι έχουμε ξεμπερδέψει οριστικά με την υγειονομική κρίση επέφεραν βαρύ τίμημα. Τα γαρίφαλα του λουλουδοπόλεμου δεν διαφέρουν από αυτά που αποτέθηκαν στους τάφους εκείνων που αδίκως πλήρωσαν τα σπασμένα.
Μαθητές με μάσκες, Παιδεία στην Εντατική
Το φιάσκο της υπερμεγέθους μάσκας και το μπλακάουτ του δικτύου στην πρεμιέρα της τηλεκπαίδευσης δεν ήταν τα μόνα και τα πιο σοβαρά προβλήματα στη διαδικασία προσαρμογής της εκπαίδευσης σε συνθήκες καραντίνας. Με περίπου 1 εκατομμύριο μαθητές Δημοτικού, Γυμνασίου και Λυκείου έγκλειστους στα ελληνικά σπίτια, οι αμιγώς εκπαιδευτικές αρρυθμίες είναι το έλασσον ζήτημα για τους γονείς. Η αποχή από το σχολείο διαταράσσει την οικογενειακή ειρήνη, λόγω πλημμελούς κοινωνικοποίησης των παιδιών. Κάτι τόσο κακό σχεδόν όσο και η πανδημία.
Η πίστη και η επιστήμη
Η Εκκλησία, τόσο ως θεσμός πίστης όσο και ως κοσμικός μηχανισμός, δεν εξαιρέθηκε από τους κοινωνικούς κραδασμούς που προκάλεσε η πανδημία. Από ένα εκ φύσεως μονοδιάστατο σύστημα όπως η Εκκλησία της Ελλάδος την ώρα της κρίσης ακούγονταν διαφορετικές φωνές, υπέρ και κατά του ανοίγματος των ναών, υπέρ και κατά των περιοριστικών μέτρων. Ακόμη και η ασθένεια του Αρχιεπισκόπου Ιερώνυμου με COVID-19 έδωσε το έναυσμα για εσωτερικές διαμάχες διαδοχής – εις το όνομα του ιού.
Αλβέρτος Μπουρλά, ο Έλληνας λυτρωτής
Η παραγωγή του εμβολίου Pfizer-BioNTech είναι ένα επιστημονικό θαύμα. Αλλά θαύματα δεν συμβαίνουν στη φαρμακοβιομηχανία, εκτός αν τα ενορχηστρώσουν άνθρωποι με τις ικανότητες του Αλβέρτου Μπουρλά. Ο Θεσσαλονικιός CEO της Pfizer αποφάσισε να επενδύσει 2 δισ. δολάρια στην τεχνολογία mRNA. Οι ερευνητές τον ενημέρωσαν ότι το εμβόλιο θα ήταν έτοιμο το 2021. Εκείνος είπε: «Οχι, θέλω 100 εκατομμύρια δόσεις τον Οκτώβριο του ’20». Για τα δικά του μέτρα, η μέχρι στιγμής εκπληκτική επιτυχία δεν είναι αρκετή.
Δικηγόρε που…δίδασκες
Τη χείριστη εντύπωση προκάλεσε ο πρόεδρος του Δικηγορικού Συλλόγου Αθηνών (ΔΣΑ) Δημήτρης Βερβεσός, διοργανώνοντας πάρτυ γενεθλίων εν μέσω καραντίνας. Μετά τον σάλο ο ίδιος έθεσε εαυτόν στη διάθεση της Δικαιοσύνης, αλλά και του πειθαρχικού ελέγχου του ΔΣΑ. Μεταμελήθηκε, ανέλαβε την ευθύνη της πράξης του κ.λπ., αλλά υπήρξε κακό παράδειγμα δικαιώνοντας όσους ψάχνουν πρόσχημα για να παραβιάσουν τα περιοριστικά μέτρα «επειδή το κάνουν κι άλλοι». Ο κ. Βερβεσός ισχυρίζεται ότι στοχοποιήθηκε. Και, φυσικά, δεν παραιτήθηκε.
Ελπίδα 91 ετών
Μια Βρετανίδα, 91 ετών, υπήρξε η πρώτη Ευρωπαία πολίτης η οποία εμβολιάστηκε με το εμβόλιο της Pfizer-BioNTech κατά του κορωνοϊού. Το γεγονός χαιρετίστηκε ως θρίαμβος της επιστήμης και χειροπιαστή απόδειξη ότι η φοβερή περιπέτεια τελειώνει, ιδανικά σε διάστημα μερικών μηνών, ανάλογα με τον ρυθμό των εμβολιασμών. Ωστόσο, μόνο λίγες ημέρες μετά την έκρηξη αισιοδοξίας, ο COVID-19 υπενθύμισε ότι δεν έχει πει την τελευταία του λέξη. Η επόμενη πίστα φέρει τον τίτλο «Μετάλλαξη του SARS-CoV-2».
Η Ελληνίδα «ασθενής μηδέν»
Η 39χρονη επιχειρηματίας από τη Θεσσαλονίκη και στέλεχος του τοπικού δήμου, Δήμητρα Βουλγαρίδου, είχε την ατυχία να συνδεθεί με την έλευση του κορωνοϊού στην Ελλάδα. Ανυποψίαστη, ύστερα από ταξίδι στην εστία μόλυνσης του Μπέργκαμο, νόσησε με COVID-19 επισήμως από τις 26 Φεβρουαρίου του 2020. Από την καταγραφή της δικής της περίπτωσης μέχρι και την απογραφή στο τέλος του έτους, για την Ελλάδα έχουν μεσολαβήσει δύο περίοδοι καραντίνας, 135.00 κρούσματα και πάνω 4.500 θάνατοι.
