Σχέδιο «Καρολίνσκα» για την Υγεία: Μεγάλες ανατροπές με τρία νομοσχέδια – Τέλος στο χάος με τις εφημερίες

Κομβικές αλλαγές στο σύστημα δημόσιας υγείας φέρνει το 2020. Τρία νομοσχέδια, που θα κατατεθούν στη Βουλή από το υπουργείο Υγείας μέσα στο πρώτο τρίμηνο του έτους, επαναπροσδιορίζουν τον τρόπο που οι πολίτες θα λαμβάνουν τις δωρεάν δημόσιες υπηρεσίες υγείας στα νοσοκομεία μέσα από τις Συμπράξεις Δημόσιου-Ιδιωτικού Τομέα (ΣΔΙΤ), θέτουν σε εφαρμογή τον προσυμπτωματικό έλεγχο, τον πυλώνα της πρόληψης, και τέλος ανατάσσουν την πολύπαθη Πρωτοβάθμια Φροντίδα Υγείας (ΠΦΥ) της χώρας.

Ο επικεφαλής του υπουργείου Υγείας, κ. Βασίλης Κικίλιας, έπειτα από έναν μαραθώνιο καταγραφής προβλημάτων και δυσλειτουργιών στις δημόσιες δομές υγείας, τους προηγούμενους μήνες, σε συνεργασία με τον υφυπουργό, κ. Βασίλη Κοντοζαμάνη και τους γενικούς γραμματείς, κ.κ. Ιωάννη Κωτσιόπουλο και Παναγιώτη Πρεζεράκο, έχει ολοκληρώσει ένα -φιλόδοξο- σχέδιο το οποίο αλλάζει δραστικά το σύστημα υγείας αλλά και τη δύσκολη καθημερινότητα των πολιτών.

O κ. Κικίλιας έχει θέσει τις βασικές αρχές του υπό την έγκριση του Πρωθυπουργού, κ. Κυριάκου Μητσοτάκη, ο οποίος είναι γνώστης του θέματος καθώς η υλοποίηση της Σύμπραξης Δημόσιου- Ιδιωτικού Τομέα στην υγεία περιλαμβάνεται στις προγραμματικές δεσμεύσεις της κυβέρνησης.

Το πανεπιστημιακό νοσοκομείο Κarolinska της Σουηδίας βρίσκεται ήδη στο… μικροσκόπιο της Αριστοτέλους, της ηγεσίας αλλά και ειδικών, καθώς προκρίνεται ως το νοσοκομείο-πρότυπο για εφαρμογή ΣΔΙΤ στο ΕΣΥ. Το σουηδικό νοσοκομείο το 2014 αγόρασε από ιδιώτες, μετά από διαγωνισμό, υπηρεσίες ακτινοδιαγνωστικών εξετάσεων. Υπογράφηκε σύμβαση παροχής των συγκεκριμένων υπηρεσιών για 14 έτη, η οποία προέβλεπε την εγκατάσταση εξοπλισμού στο νοσηλευτικό ίδρυμα, αλλά και τη συντήρηση και αναβάθμισή του. Ο πυρήνας του συγκεκριμένου μοντέλου ΣΔΙΤ -διότι υπάρχουν διάφορες μορφές- θα μεταφερθεί και στα ελληνικά νοσηλευτικά ιδρύματα.

ΣΔΙΤ με πλαίσιο, όρους και στόχους

Η σύμπραξη δημόσιου και ιδιωτικού τομέα, προκαλεί αντιδράσεις στα κόμματα της αντιπολίτευσης και στους νοσοκομειακούς γιατρούς, ωστόσο η κυβέρνηση και η ηγεσία του υπουργείου Υγείας υπογραμμίζουν ότι πρόκειται για ζήτημα αμιγώς διαχειριστικό του ΕΣΥ και όχι πολιτικό-ιδεολογικό. Στόχος του υπουργείου Υγείας είναι να αξιοποιηθεί το συγκεκριμένο χρηματοδοτικό εργαλείο των ιδιωτικών κεφαλαίων -και με δεδομένο πως η κρατική χρηματοδότηση είναι ακόμη περιορισμένη και πως η άλλη σημαντική πηγή χρηματοδότησης, η Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων, το ΕΣΠΑ κ.α., δεν αρκούν- αλλά και να μπορεί να λαμβάνει ο πολίτης ποιοτικές υπηρεσίες υγείας.

Και αυτό ακριβώς αναμένεται να αποτυπωθεί στο σχετικό νομοσχέδιο, βάση του οποίου θα αποτελέσει ο υπάρχων νόμος 3389/22-9-2005: το αδρό πλαίσιο υπό το οποίο το κράτος θα ελέγχει όπως οφείλει τον ιδιώτη που συμπράττει με το δημόσιο στο πεδίο της υγείας. Το νομοθέτημα του υπουργείου Υγείας θα θέτει τις δικλείδες ασφαλείας των ΣΔΙΤ στο ΕΣΥ, όπως για παράδειγμα είναι οι δείκτες ποιότητας και αξιολόγησης των παρεχόμενων κάθε φορά υπηρεσιών υγείας, ώστε να επιτυγχάνεται το μέγιστο καλό αποτέλεσμα για τους πολίτες. Θα ρυθμίζεται ο χρόνος αποπληρωμής του ιδιώτη για την παροχή εξοπλισμού, υπηρεσιών κ.α., και οι υπηρεσίες υγείας που θα μπορεί να παρέχει στην εκάστοτε δομή, π.χ. νοσοκομείο ή Κέντρο Υγείας, κατά πράξη και περίπτωση. Θα διασφαλίζεται ο δημόσιος χαρακτήρας του ΕΣΥ καθώς τον ιδιωτικό εξοπλισμό θα τον χειρίζονται εργαζόμενοι του ΕΣΥ, και η δωρεάν πρόσβαση των πολιτών καθώς το κόστος της εξέτασης θα καλύπτεται, όπως και τώρα, από τον ασφαλιστικό φορέα (ΕΟΠΥΥ).

Τα ελληνικά… νοσοκομεία Κarolinska

Στην Αριστοτέλους έχουν μελετήσει τα δημόσια νοσοκομεία και έχουν ομαδοποιήσει εκείνα που μπορούν να ακολουθήσουν πιλοτικά το μοντέλο του σουηδικού νοσοκομείου. Θα είναι τρία νοσηλευτικά ιδρύματα, εκ των οποίων τα δύο στην Αττική, ένα μικρό και ένα μεσαίου μεγέθους, και το τρίτο στην περιφέρεια. Σε ό,τι αφορά τα νοσηλευτικά ιδρύματα αξιολογούνται συγκεκριμένες παράμετροι, όπως για παράδειγμα μεταξύ άλλων ο αριθμός κλινών και κλινικών, ο πληθυσμός που καλύπτουν, αλλά και οι στοχευμένες ανάγκες που χρειάζεται να καλυφθούν π.χ. σε επίπεδο ιατροτεχνολογικού εξοπλισμού ή άλλες υπηρεσίες υγείας.

Τα κενά που καταγράφονται στο συγκεκριμένο πεδίο, και που αποτυπώνονται με τεράστιες καθυστερήσεις στη διενέργεια των εξετάσεων είτε για τους νοσηλευόμενους είτε για όσους πολίτες ασφυκτιούν περιμένοντας να ανοίξει ραντεβού σε εργαστήριο νοσοκομείου, διαμορφώνουν εκ των πραγμάτων και τη ΣΔΙΤ στην οποία θα δοθεί προτεραιότητα από το υπουργείο Υγείας.

Η ΣΔΙΤ στα νοσοκομεία του ΕΣΥ θα ξεκινήσει κατά περίπτωση, με την προμήθεια, εγκατάσταση και λειτουργία ιατρικού εξοπλισμού προκειμένου να υποβάλλονται σε εξετάσεις ή και θεραπεία εσωτερικοί ή εξωτερικοί ασθενείς των νοσοκομείων, στον χρόνο που πρέπει και όχι όταν βρεθεί χρόνος στο μηχάνημα, που είναι ο κανόνας στην ελληνική πραγματικότητα. Κατά πληροφορίες, δρομολογείται σημαντική ΣΔΙΤ σε νοσοκομείο της Πελοποννήσου για την απόκτηση και δεύτερου γραμμικού επιταχυντή -υπάρχει ένας στο Πανεπιστημιακό Νοσοκομείο Ρίου- ώστε να καλυφθούν οι θεραπευτικές ανάγκες των ογκολογικών ασθενών.

Άλλες μορφές ΣΔΙΤ που έχουν αναπτυχθεί σε άλλες χώρες, από την Ισπανία μέχρι την Κίνα και τις Ηνωμένες Πολιτείες Αμερικής, αφορούν εκτός από το φάσμα των κλινικών υπηρεσιών, τη διοίκηση (management) δημόσιων νοσοκομείων, την εγκατάσταση μιας ιδιωτικής πτέρυγας μέσα σε δημόσιο νοσοκομείο καθώς και την ιδιωτική χρηματοδότηση, κατασκευή και ενοικίαση δημόσιων νοσοκομείων. Ωστόσο, πηγές του υπουργείου Υγείας εκτιμούν πως αυτές θα δρομολογηθούν σε μεταγενέστερο χρόνο.

Η δημόσια υγεία στο προσκήνιο έπειτα από 14 χρόνια

Ο αντικαπνιστικός νόμος και το Σχέδιο Δράσης για την αντιμετώπιση του καπνίσματος 2019-2023 «Η Υγεία μας ενώνει» ήταν για την ηγεσία του υπουργείου Υγείας η αρχή για τη θεμελίωση της πρόληψης στη χώρα. Με νομοσχέδιο, επικεντρωμένο στη Δημόσια Υγεία, που θα κατατεθεί τον Ιανουάριο, το υπουργείο Υγείας θα ρυθμίσει όλες τις παραμέτρους που αφορούν το σημαντικό αυτό πεδίο, το οποίο κοστίζει και σε ανθρώπινες ζωές και σε πόρους. Είναι ενδεικτικό πως η Ελλάδα διαθέτει μόλις το 1,3% των δαπανών για την υγεία στην πρόληψη (στοιχεία ΟΟΣΑ) και τον κύριο όγκο των δαπανών τον διαθέτει στην περίθαλψη και θεραπεία. Η μετατόπιση του κέντρου βάρους από τη διαχείριση της ασθένειας στην πρόληψη είναι επιτακτική.

Με τον φιλόδοξο στόχο να αλλάξει αυτή η αναλογία και η χώρα να κερδίζει υγιείς πολίτες που κάνουν προληπτικό έλεγχο και πόρους, η ηγεσία της Αριστοτέλους καθιερώνει τον τακτικό προσυμπτωματικό έλεγχο για τέσσερις κατηγορίες παθήσεων: καρδιαγγειακά νοσήματα, νεοπλάσματα, πνευμονοπάθειες και σακχαρώδης διαβήτης που αποτελούν διαπιστωμένα αιτίες νοσηρότητας και πρώιμης θνησιμότητας. Καινοτομία στη διαδικασία αυτή θα είναι, εκτός από τις κλασικές καμπάνιες ενημέρωσης για τον πληθυσμό, η προσωπική ενημέρωση των πολιτών με τα ψηφιακά μέσα, όπως τα mail και τα sms. Παράλληλα, νομοθετείται ο υποχρεωτικός εμβολιασμός των παιδιών προσχολικής ηλικίας, με τα εμβόλια που η Εθνική Επιτροπή Εμβολιασμών κρίνει ότι πρέπει να εμβολιάζονται, καθώς και επικαιροποίηση του πλαισίου για τον προγεννητικό έλεγχο.

Ολικό λίφτινγκ στα νοσοκομεία

Στοχευμένες παρεμβάσεις για την ανανέωση των γηρασμένων σε υποδομές, προσωπικό και υπηρεσίες, νοσοκομείων, έχουν ήδη δρομολογηθεί από το υπουργείο Υγείας, και θα υλοποιούνται από το νέο έτος, σταδιακά. Οι κτιριακές υποδομές των δημόσιων νοσοκομείων έχουν μπει στην ατζέντα της ηγεσίας, που έχει πραγματοποιήσει συναντήσεις με τους προέδρους των τμημάτων αρχιτεκτονικών και πολυτεχνικών σχολών, για να καθορίσουν το χρονοδιάγραμμα του λίφτινγκ που χρειάζονται τα κτίρια του ΕΣΥ. Από τις τουαλέτες μέχρι τα Τμήματα Επειγόντων και από τα χειρουργεία μέχρι τις ΜΕΘ, από τη μόνωση και την ενεργειακή αναβάθμιση των κτηρίων μέχρι τη διαχείριση των τοξικών αποβλήτων, τα νοσοκομεία θα ανανεωθούν.

Για το φιλόδοξο αυτό λίφτινγκ του ΕΣΥ το υπουργείο Υγείας θα αξιοποιήσει την κρατική ή την ευρωπαϊκή χρηματοδότηση αλλά βασίζεται κυρίως σε δωρητές και ευεργέτες -οι οποίοι έχουν αποδειχθεί την τελευταία δεκαετία σημαντικοί αιμοδότες του ΕΣΥ.

Την ευθύνη για την ολοκλήρωση των παρεμβάσεων θα έχουν οι διοικητές των νοσοκομείων, οι οποίοι αναμένεται να τοποθετηθούν στις αρχές του έτους.

Το νέο μοντέλο εφημεριών και το όφελος για τους πολίτες

Υιοθετώντας νέο μοντέλο εφημερίας στο ΕΣΥ και αξιοποιώντας τα πλεονεκτήματα της ψηφιακής εποχής το υπουργείο Υγείας στοχεύει να εξαλείψει τις δραματικές συνθήκες που επικρατούν στα Τμήματα Επειγόντων Περιστατικών (ΤΕΠ) στα εφημερεύοντα νοσοκομεία. Η εικόνα των υπαλλήλων φύλαξης που καθοδηγούν τους πολίτες μέσα στο χάος των εφημερευόντων νοσοκομείων αλλά και η ανάπτυξη δεκάδων ράντζων στους διαδρόμους θα έχει αλλάξει μέσα στο πρώτο εξάμηνο του έτους, εκτιμούν στο υπουργείο Υγείας.

Σε ό,τι αφορά το σύστημα εφημεριών, έχουν εξεταστεί η έναρξη της εφημερίας την ίδια ώρα για όλα τα νοσοκομεία (εκτιμάται πως θα επιτυγχάνεται καλύτερη διαχείριση των περιστατικών συνολικά μέσα στο σύστημα υγείας ενώ θα αυξηθούν και οι ώρες εφημέρευσης των νοσοκομείων), η αύξηση της συχνότητας εφημέρευσης κάθε νοσοκομείου (αντί για γενική εφημερία κάθε τέσσερις μέρες συχνότερα ώστε να μην μεγαλώνει πολύ το κύμα των ασθενών στα ΤΕΠ) και η ανακατανομή στις ομάδες των νοσοκομείων που εφημερεύουν. Σήμερα ο τρόπος που εφημερεύουν τα νοσοκομεία είναι αρκετά περίπλοκος και βασίζεται σε τέσσερις ομάδες νοσηλευτικών ιδρυμάτων. Με το ανακάτεμα της νοσοκομειακής τράπουλας θεωρείται πως θα εξασφαλιστεί ότι σε κάθε ομάδα εφημερίας θα είναι διαθέσιμες όλες οι ιατρικές ειδικότητες. Στο υφιστάμενο σύστημα εφημερίας διαπιστώνεται ανεπαρκής κάλυψη στους κατοίκους Πειραιά, νοτίων προαστίων αλλά και της δυτικής Αττικής.

Παράλληλα, θα ελέγχεται από το νέο ΕΚΑΒ -στο οποίο έχει υπαχθεί από τον περασμένο Σεπτέμβριο το ΕΚΕΠΥ- η κίνηση της εφημερίας, η διαθεσιμότητα ελεύθερων κρεβατιών, η διακομιδές των ασθενοφόρων. Στην καλύτερη δυνατή διαχείριση των περιστατικών θα συμβάλλει η ηλεκτρονική πλατφόρμα που μπαίνει σε πιλοτική εφαρμογή για τις ΜΕΘ από τον επόμενο μήνα. Οι υπεύθυνοι των ΜΕΘ δεν θα ενημερώνουν τηλεφωνικά το ΕΚΑΒ για τις κενές θέσεις, αλλά μέσω της πλατφόρμας, κάτι που σημαίνει ότι θα υπάρχει εικόνα για τη διαθεσιμότητα σε πραγματικό χρόνο. Και, κυρίως, το ΕΚΑΒ θα έχει πλήρη εικόνα, τόσο της ζήτησης (λίστα αναμονής), όσο και της διαθεσιμότητας των κλινών ΜΕΘ.

Προϋπόθεση για την επιτυχή εφαρμογή αυτών των δύο σημαντικών αλλαγών μέσα στη νοσοκομειακή καθημερινότητα είναι κατά το υπουργείο Υγείας, η αυστηρή εποπτεία από τους επικεφαλής των νοσηλευτικών ιδρυμάτων και η φυσική παρουσία τους στις εφημερίες ώστε να καταγράφουν ιδίοις όμμασι τις δυσλειτουργίες και να φροντίζουν για την αντιμετώπισή τους.