Σήμα κινδύνου κρούουν οι παιδοψυχίατροι αναφορικά με τα δεκάδες παιδιά που βρίσκονται στα δύο παιδιατρικά νοσοκομεία της Αθήνας κατόπιν εισαγγελικής εντολής. Τουλάχιστον 48 παιδιά βρίσκονται σήμερα στα νοσοκομεία Παίδων «Αγλαΐα Κυριακού» και «Η Αγία Σοφία», όπως τόνισαν οι εκπρόσωποι της Ελληνικής Παιδοψυχιατρικής Εταιρίας στη διάρκεια συνέντευξης τύπου, προσθέτοντας ωστόσο ότι ο αριθμός διαφοροποιείται συνεχώς, δυστυχώς, δε, με ανοδική τάση. Πρόκειται, επεσήμαναν, για ένα σύνθετο ψυχοκοινωνικό φαινόμενο, το οποίο έχει επιδεινωθεί εξαιτίας της πολύπλευρης κοινωνικοοικονομικής κρίσης και της μακράς διάρκειάς της, αλλά και λόγω της έλλειψης σαφούς πλαισίου, δομών και επιστημόνων για τη διαχείρισή τους. Κατά την Ελληνική Παιδοψυχιατρική Εταιρία, η κατάσταση είναι εκτός ελέγχου με ευθύνη της πολιτείας, γι’ αυτό και ζητούν επειγόντως συνάντηση με τον υπουργό Υγείας.
«Με το χαρακτηρισμό – ομπρέλλα ‘εισαγγελικά περιστατικά’ συναθροίζονται τρεις διαφορετικές κατηγορίες. Η πρώτη κατηγορία περιλαμβάνει όλα εκείνα τα παιδιά που προέρχονται από οικογένειες που δεν μπορούν να καλύψουν τις βασικές σωματικές και συναισθηματικές ανάγκες τους, λόγω οικονομικής δυσπραγίας και κοινωνικών αντιξοοτήτων. Η δεύτερη κατηγορία περιλαμβάνει τα παιδιά που έχουν υποστεί παραμέληση ή/και κακοποίηση. Εδώ περιλαμβάνονται και οι αναφερόμενες περιπτώσεις σεξουαλικής κακοποίησης. Η τρίτη κατηγορία είναι τα ‘ασυνόδευτα’ προσφυγόπουλα» ανέφερε ο πρόεδρος της Ελληνικής Παιδοψυχιατρικής Εταιρίας, καθηγητής Ιατρικής, κ. Δημήτρης Αναγνωστόπουλος.
Το ότι στα νοσοκομεία καταγράφονται συνεχώς συμβάντα παραβατικότητας, βίας, επιθετικότητας σε βάρος των εργαζομένων, άλλων παιδιών, συνοδών κτλ δεν ξενίζει τους παιδοψυχιάτρους, καθώς είναι εκείνοι που γνωρίζουν πολύ καλά πως θα αντιδράσουν τα παιδιά σε αυτές τις συνθήκες ιδρυματοποίησης.
Η δύσκολη διαδρομή των παιδιών
Όπως εξήγησαν οι ειδικοί, τα περιστατικά αυτά γίνονται γνωστά μέσω καταγγελιών που υποβάλλονται απευθείας από το συγγενικό ή και ευρύτερο κοινωνικό περιβάλλον του παιδιού ή από επαγγελματίες που έρχονται σε επαφή με το παιδί ή δια μέσω φορέων προς τις κατά τόπους Εισαγγελίες Πρωτοδικών. Σε περιορισμένο αριθμό περιπτώσεων αφορούν παιδιά και εφήβους που ζητούν τα ίδια βοήθεια από τις Υπηρεσίες. Με την έκδοση εισαγγελικών παραγγελιών προς τις Παιδοψυχιατρικές Κλινικές της χώρας οι εισαγγελικές αρχές ζητούν την κατεπείγουσα παιδοψυχιατρική εκτίμηση των παιδιών, προκειμένου αυτά στη συνέχεια να μετακινηθούν σε προνοιακές δομές και ιδρύματα φιλοξενίας. Δυστυχώς όμως η συνέχεια δεν είναι αυτή στην πλειονότητα των περιπτώσεων.
Η πραγματικότητα στα Παίδων, όπως την περιέγραψε ο καθηγητής Ιατρικής Σχολής, διευθυντής της Παιδοψυχιατρικής κλινικής στο «Η Αγία Σοφία», κ. Γεράσιμος Κολαΐτης, είναι ότι «μεγάλος και διαρκώς αυξανόμενος αριθμός παιδιών μεταφέρονται µε παραγγελία του αρμοδίου Εισαγγελέα στα παιδιατρικά νοσοκομεία της Αττικής αλλά και στις παιδιατρικές κλινικές των Γενικών Νοσοκομείων, προκειμένου να βρουν φροντίδα και προστασία. Κάποια από αυτά τα περιστατικά θα καταλήξουν και στο κλειστό τμήμα των Παιδοψυχιατρικών κλινικών, χωρίς την ύπαρξη ενεργούς ψυχοπαθολογίας, είτε επειδή ο αρμόδιος Εισαγγελέας κρίνει ότι δεν είναι ασφαλή σε άλλες κλινικές, είτε γιατί τα παιδιατρικά τμήματα αδυνατούν να ανταποκριθούν στις απαιτήσεις παρατεταμένης φύλαξης και φροντίδας των παιδιών αυτών. Έτσι παρατηρείται συχνά το φαινόμενο παιδιά, σωματικά και ψυχικά υγιή, να περιφέρονται στις κλινικές των Νοσοκομείων, αποκομμένα από τις καθημερινές εκπαιδευτικές ασχολίες και το οικογενειακό τους περιβάλλον, βιώνοντας τον θυμό, τον φόβο, την αγανάκτηση και τη θλίψη, χωρίς να αντιλαμβάνονται το λόγο για τον οποίο βρίσκονται σε αυτήν την κατάσταση».
Γίνεται κατάχρηση εισαγγελικών εντολών
Τον περασμένο Μάιο, υπό την πίεση των παιδοψυχιάτρων, των εργαζομένων και της διοίκησης των Παίδων, η 1η Υγειονομική Περιφέρεια και τα υπουργεία Υγείας και Εργασίας, προκειμένου να αποσυμφορηθούν τα παιδιατρικά νοσοκομεία από τα δεκάδες παιδιά με εισαγγελική εντολή, δρομολόγησαν τη δημιουργία δύο δομών φιλοξενίας στη νότια Αττική. Ωστόσο, αυτές δεν έχουν λειτουργήσει, κάτι που σημαίνει ότι στα Παίδων συνεχίζουν να στοιβάζονται παιδιά και να καταγράφονται συμβάντα βίας και παραβατικότητας.
Σύμφωνα με τους εκπροσώπους της Ελληνικής Παιδοψυχιατρικής Εταιρείας, πέραν της κρίσης στην Ελλάδα και της έλλειψης πλαισίου και δομών για την αντιμετώπιση των παιδιών αυτών, το πρόβλημα επιτείνει η κατάχρηση που γίνεται από τις εισαγγελικές αρχές στην έκδοση εισαγγελικών εντολών. «Η σωστή και ασφαλής για το παιδί διαδικασία προβλέπει ότι ο εισαγγελέας επικουρείται από ομάδα ειδικών και διερευνά την κατάσταση του παιδιού. Πχ., κοινωνικές υπηρεσίες το παρακολουθούν στο περιβάλλον του, ψυχολόγος ομοίως, συνεργάζονται με τους εκπαιδευτικούς, όλα αυτά στον τόπο κατοικίας του. Αυτό που γίνεται στην χώρα μας είναι ο εισαγγελέας να ζητεί την απομάκρυνση του παιδιού από το πιθανά προβληματικό περιβάλλον του, θεωρώντας πως έτσι το προστατεύει, και να το στέλνει στο Παίδων για παιδοψυχιατρική και παιδιατρική εκτίμηση. Σαν να μην γνωρίζει πως στα Παίδων τα παιδιά παραμένουν για μήνες. Ή σαν να μην γνωρίζουν πως από τα Παίδων τα παιδιά τοποθετούνται σε δομές τυχαία, µε αποκλειστικό γνώμονα τη διαθεσιμότητα που υπάρχει τη δεδομένη χρονική στιγμή, χωρίς να λαμβάνονται υπόψη οι ιδιαιτερότητες και οι εξατομικευμένες ανάγκες κάθε παιδιού» περιγράφει την κακοποιητική από το ίδιο το σύστημα της πολιτείας, θλιβερή διαδρομή αυτών των παιδιών ο κ. Κολαΐτης.
Ενδεικτικό της «αυθαιρεσίας» που διαπιστώνεται στους εμπλεκόμενους φορείς είναι το συμβάν με την 14χρονη η οποία προ μερικών ημερών είχε επιτεθεί στη μητέρα της με ψαλίδι τραυματίζοντας της, πιθανόν υπνοβατώντας όπως είχε αναφερθεί. Παρότι η μητέρα διακομίστηκε στο Τζάνειο όπου και χειρουργήθηκε, οι εισαγγελικές αρχές του Πειραιά δεν έστειλαν τη 14χρονη όπως και τη δίδυμη αδελφή της στην παιδιατρική κλινική του Τζανείου, αλλά στο Παίδων στην Αθήνα, για παιδιατρική και παιδοψυχιατρική εκτίμηση.
Αυτό, κατά τους εκπροσώπους της επιστημονικής εταιρίας, είναι το πιο πρόσφατο περιστατικό που δείχνει πως εισαγγελικές αρχές, παιδιατρικά νοσοκομεία, κοινωνικές υπηρεσίες και δομές φιλοξενίας βρίσκονται ατάκτως εριμμμένες χωρίς ουσιαστική επικοινωνία μεταξύ τους.
Παιδοψυχίατροι: Καταδικάζουμε τη φιλοξενία των παιδιών στα νοσοκομεία
Η παιδοψυχιατρική κοινότητα καταδικάζει ως καταχρηστική και μη ενδεδειγμένη πρακτική τη φιλοξενία και μακροχρόνια παραμονή υγιών παιδιών στα δημόσια Νοσοκομεία, τονίζοντας πόσο σοβαρές συνέπειες έχει τόσο για το ίδιο το παιδί όσο και για την εύρυθμη λειτουργία των παιδιατρικών και παιδοψυχιατρικών κλινικών. Και ζητεί από το υπουργείο Υγείας επειγόντως συνάντηση προκειμένου να δρομολογηθεί σε συνεργασία και με άλλα υπουργεία όπως Δικαιοσύνης και Εργασίας, η στοχευμένη και ουσιαστική επίλυση ενός μείζονος προβλήματος, που αφορά το πιο ευαίσθητο και ευάλωτο κομμάτι της κοινωνίας,με τα παιδιά.
Οι επιπτώσεις είναι πολύπλευρες. Σε ό,τι αφορά στα παιδιά, τονίζεται ότι από τη δευτερογενή συστημική «κακοποίηση» που συντελείται, παραβιάζονται τα δικαιώματα των παιδιών και πλήττεται η γνωστική και κοινωνικο-συναισθηματική ανάπτυξή τους.
Παράλληλα, όμως τα «κοινωνικά» περιστατικά επιβαρύνουν σημαντικά το κλινικό έργο των ήδη υποστελεχωμένων Παιδοψυχιατρικών κλινικών, και καταλαμβάνουν κλίνες, ο αριθμός των οποίων είναι ήδη περιορισμένος, που θα έπρεπε να είναι διαθέσιμες για την κάλυψη των αυξημένων αναγκών νοσηλείας για παιδιά με ενεργή ψυχοπαθολογία. Όπως αναφέρθηκε χαρακτηριστικά, “δίνουμε μάχη να μην χάσουμε τις κλίνες της κλειστής μονάδας για παιδια και εφήβους, όπου νοσηλεύονται παιδιά με ανορεξία, κατάθλιψη κα., και διατεθούν κρεβάτια σε άλλα περιστατικά”!
Καταλήγοντας οι εκπρόσωποι της Ελληνικής Παιδοψυχιατρικής Εταιρίας, τόνισαν με νόημα πως «η ψυχιατρική νοσηλεία δεν επιβάλλεται από τον Εισαγγελέα, χρησιμοποιώντας ακόμα και την απειλή αναφοράς του παιδοψυχιάτρου σε περίπτωση άρνησης, αλλά κρίνεται απαραίτητη από τον παιδοψυχίατρο που διενεργεί την εκτίμηση και κρίνει ότι η νοσηλεία θα είναι βοηθητική για το παιδί”.
