Πόσο καθαρός είναι τελικά ο αέρας που αναπνέουμε και πόσο διαφέρει η ποιότητά του ανάμεσα στα αστικά περιβάλλοντα και στην ύπαιθρο; Η ατμοσφαιρική ρύπανση αποτελεί έναν από τους πλέον επιβαρυντικούς παράγοντες για τη δημόσια υγεία, επηρεάζοντας τη θνησιμότητα και τις εισαγωγές στα νοσοκομεία, με τη χώρα μας να μην αποτελεί εξαίρεση.
Η εισήγηση του Δρος Δημήτρη Ευαγγελόπουλου, Environmental Research Group, School of Public Health στο Imperial College του Λονδίνου, στα πλαίσια της κοινής ενημερωτικής εκδήλωσης που υλοποίησαν η Ελληνική Πνευμονολογική Εταιρεία και η Περιφέρεια Θεσσαλίας στην πόλη της Καρδίτσας με το μήνυμα «Ενημερωνόμαστε και Αναλαμβάνουμε Δράση για την Υγεία μας και το Περιβάλλον!» επικεντρώθηκε στην αποτίμηση της επιβάρυνσης στη Δημόσια Υγεία από τα επίπεδα ατμοσφαιρικής ρύπανσης στην Ελλάδα. «Οι επιπτώσεις της ατμοσφαιρικής ρύπανσης στη δημόσια υγεία στη χώρα μας είναι σημαντικές, προκαλώντας αύξηση στην αναπνευστική και καρδιαγγειακή νοσηρότητα και θνησιμότητα» ανέφερε χαρακτηριστικά ο Δρ Ευαγγελόπουλος.
O κύριος Δημήτρης Ευαγγελόπουλος στην ομιλία του
Αν και η μελέτη πραγματοποιήθηκε το 2019, τα στοιχεία της επικαιροποιήθηκαν σύμφωνα με τις νέες οδηγίες του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας (ΠΟΥ) σχετικά με τη συγκέντρωση των αιωρούμενων σωματιδίων. Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας συστήνει τη μείωση των επιτρεπόμενων ορίων των ιδιαίτερα επικίνδυνων μικροσωματιδίων PM2.5 στα 5 μg/m3. Με απόφαση, ωστόσο, της Ευρωπαϊκής Ένωσης, μειώνεται στα 10 μg/m3, χωρίς όμως να είναι αυτό αρκετό, ενώ τα όρια είναι στα 25 μg/m3 για τα μικροσωματίδια PM2.5. Σύμφωνα με τις μετρήσεις του Υπουργείου Περιβάλλοντος, Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής (ΥΠΕΚΑ) οι μέσες τιμές για τα μικροσωματίδια PM2.5 και PM10 κυμαίνονται στην Ελλάδα μεταξύ 16.6 έως 20.8 μg/m3 και 21.5 έως 36.0 μg/m3 αντίστοιχα.
Πόσο μπορεί να μειωθεί η θνησιμότητα
Τα στοιχεία που χρησιμοποιήθηκαν για τη μελέτη προήλθαν από τα δεδομένα απογραφής του 2011 κατά Περιφέρεια και αστικότητα, ενώ οι εκβάσεις υγείας, όπως ο αριθμός των θανάτων κατά Περιφέρεια, βασίστηκαν στα δεδομένα της ΕΛΣΤΑΤ. Ως προς τις σχέσεις έκθεσης-έκβασης, επιλέχθηκαν συσχετίσεις για τις οποίες υπάρχει αποδεκτό επίπεδο βεβαιότητας στη βιβλιογραφία, όπως το γεγονός ότι η ολική θνησιμότητα αυξάνει κατά 10% όταν η μέση ετήσια συγκέντρωση των ΡΜ10 είναι υψηλότερη κατά 10μg/m3.
Όπως διαπιστώθηκε, ο αριθμός των θανάτων που θα μπορούσαν να αποφευχθούν, αν τα επίπεδα ρύπανσης πέσουν στα επίπεδα των επικαιροποιημένων οδηγιών του ΠΟΥ, δηλαδή αν τα μέσα ετήσια επίπεδα PM2.5 και PM10 μειώνονταν στα 5 και 15 μg/m3 αντίστοιχα, θα μπορούσαν να αποφευχθούν περίπου 8.000 και 7.000 θάνατοι σε αστικές περιοχές αντιστοίχως, όπως παρουσιάζεται και στο παρακάτω γράφημα. Επιπλέον, είναι φανερή και η χαμηλότερη επίπτωση στον αριθμό των θανάτων για τους κατοίκους των αγροτικών περιοχών.
Συμπερασματικά, η έκθεση σε ατμοσφαιρικούς ρύπους και ειδικότερα στα αιωρούμενα σωματίδια στην Ελλάδα αποτελεί σοβαρό πρόβλημα δημόσιας υγείας, με την επιβάρυνση να είναι μεγαλύτερη στα αστικά κέντρα. Οι ετήσιες συγκεντρώσεις θα πρέπει να μειωθούν, προκειμένου να αποφευχθούν οι σοβαρότερες επιδράσεις που προκαλούν οι μακροχρόνιες εκθέσεις.
Ο πρώτος θάνατος από ατμοσφαιρική ρύπανση
Η περίπτωση της Ella Kissi-Debrah είναι χαρακτηριστική των φονικών συνεπειών της ατμοσφαιρικής ρύπανσης. Η μικρή Ella ζούσε στο νοτιοανατολικό Λονδίνο όπου συγκεντρώνονται υψηλά ποσοστά ρύπανσης. Έπασχε από άσθμα και τελικά πέθανε λίγο μετά τα ένατά της γενέθλια. Πρόκειται για τον πρώτο άνθρωπο παγκοσμίως που στο πιστοποιητικό θανάτου ως αιτία αναγράφεται η ατμοσφαιρική ρύπανση. Η μητέρα της μέχρι και σήμερα και περίπου μια δεκαετία μετά το θάνατό της εξακολουθεί να μάχεται κατά της ατμοσφαιρικής ρύπανσης στο Ηνωμένο Βασίλειο με ενημερωτικές καμπάνιες.
H Ella Kissi-Debrah (Photo: The Ella Roberta Foundation)
«Ο λόγος που το αναφέρω είναι επειδή δε χρειάζεται στην Ελλάδα να φτάσουμε σε αυτό το σημείο, να δούμε δηλαδή ένα πιστοποιητικό θανάτου που θα αναγράφει ως αιτία την ατμοσφαιρική ρύπανση. Μπορούμε να λάβουμε πρωτοβουλίες για να μειώσουμε τη ρύπανση, χωρίς να μη φτάσουμε σε αυτό το επίπεδο» κατέληξε ο Δρ Ευαγγελόπουλος.
Έξι «αόρατοι» εχθροί που απειλούν σιωπηλά την καρδιά
Ατμοσφαιρική ρύπανση: Για ποιους ασθενείς αυξάνει τον κίνδυνο εγκεφαλικού επεισοδίου
O απρόβλεπτος παράγοντας που απειλεί τους άνδρες με στυτική δυσλειτουργία και πρόωρη εκσπερμάτιση
