Νέα εγκύκλιο για την ολοκληρωμένη διαχείριση των κουνουπιών και το σχέδιο δράσης για το 2024 εξέδωσε το Υπουργείο Υγείας. Όπως αναφέρει, τα περιστατικά λοίμωξης από τον ιό του Δυτικού Νείλου, τα σποραδικά περιστατικά ελονοσίας στη χώρα τα τελευταία χρόνια και ο υπαρκτός κίνδυνος εισαγωγής άλλων ιών που μεταδίδονται με κουνούπια όπως οι ιοί Ζίκα και Δάγκειου πυρετού, «καταδεικνύουν την ανάγκη της οργάνωσης και έγκαιρης εφαρμογής ολοκληρωμένων προγραμμάτων αντιμετώπισης των εντόμων αυτών».
Στην εγκύκλιο επισημαίνεται η ανάγκη για στενή συνεργασία όλων των εμπλεκομένων φορέων, συμπεριλαμβανομένων των Περιφερειών, των Δήμων, των αρμόδιων Υπουργείων, των πανεπιστημιακών, ερευνητικών φορέων κ.ο.κ. για την επιτυχή αντιμετώπιση των κουνουπιών και την πρόληψη νοσημάτων που μπορούν να μεταδώσουν.
Ειδικότερα, το Υπουργείο καλεί τις Περιφέρειες να προβούν στις απαραίτητες ενέργειες για την εκπόνηση ολοκληρωμένων σχεδίων δράσης και να ορίσουν συντονιστές-επιβλέποντες για την υλοποίηση και επίβλεψή τους. Όλοι οι εμπλεκόμενοι φορείς υποχρεούνται να αναφέρονται στους ως άνω συντονιστές-επιβλέποντες παρέχοντας όλα τα διαθέσιμα στοιχεία. Η εγκύκλιος επισημαίνει ότι η επιλογή του συντονιστή θα πρέπει να γίνεται με βάση κριτήρια που σχετίζονται με την ανάλογη εμπειρία και τις γνώσεις για την αποτελεσματική διαχείριση των κουνουπιών.
Περιοχές υψηλού κινδύνου και εστίες αναπαραγωγής
Ιδιαίτερη προσοχή εφιστά η εγκύκλιος στις περιοχές με καταγεγραμμένα κρούσματα ιού του Δυτικού Νείλου (σε ανθρώπους ή ζώα) κατά τα τελευταία έτη ή κυκλοφορία του ιού σε κουνούπια, είτε κρούσματα ελονοσίας με ενδείξεις εγχώριας μετάδοσης ή εισαγόμενα κρούσματα ελονοσίας σε ευάλωτες περιοχές (δηλαδή περιοχές με παρουσία ικανών διαβιβαστών ελονοσίας – Ανωφελών κουνουπιών).
Επίσης, ιδιαίτερη προσοχή πρέπει να δοθεί και στον εντοπισμό των σημαντικότερων εστιών αναπαραγωγής κουνουπιών και ιδιαίτερα κοντά σε περιοχές όπου διαμένουν μετανάστες και πρόσφυγες από χώρες ενδημικές νόσων που μεταδίδονται με διαβιβαστές (π.χ. ελονοσία). Οι εστίες αναπαραγωγής κουνουπιών στο αστικό περιβάλλον είναι συνήθως τεχνητές εστίες (και σπανίως φυσικές) όπως βαρέλια, παλιά ελαστικά αυτοκινήτων, και γενικότερα οτιδήποτε μπορεί να συλλέξει νερό (πχ φρεάτια, δοχεία-ανθοδοχεία, μπουκάλια, πιατάκια γλαστρών, στέρνες, κουβάδες, κοιλότητες βράχων ή δένδρων κ.α.).
Στις παραπάνω περιοχές ο κίνδυνος έξαρσης επιδημικών φαινομένων θα πρέπει να εκτιμάται συναρτήσει των εντομολογικών, επιδημιολογικών, μετεωρολογικών και λοιπών στοιχείων, ώστε να λαμβάνονται τα κατάλληλα μέτρα πρόληψης και ελέγχου.
Τέλος, σε περιοχές και σε περιόδους που συμπεραίνεται υπαρκτός κίνδυνος τοπικής μετάδοσης, θα υλοποιούνται και εντατικοποιούνται αποτελεσματικά προγράμματα καταπολέμησης των κουνουπιών παράλληλα με δράσεις ενημέρωσης του κοινού για τα μέτρα ατομικής προστασίας από τα κουνούπια, με στόχο την τοπικής διασποράς παθογόνων καθώς και την προστασία ευπαθών ομάδων και τοπικού πληθυσμού.
Κοιμητήρια και επικίνδυνα είδη
Το αστικό περιβάλλον λόγω των ανθρώπινων δραστηριοτήτων είναι ιδανικό για την ανάπτυξη κουνουπιών. Συνήθως, τα είδη κουνουπιών που παρατηρούνται στο αστικό περιβάλλον είναι ανθρωπόφιλα και αναπτύσσονται σε μικρές φυσικές ή τεχνητές εστίες νερού. Στα αστικά και ημιαστικά κέντρα της Ελλάδας συναντώνται κυρίως το Culex pipiens (κοινό κουνούπι) και το Aedes albopictus («Ασιατικό κουνούπι τίγρης»), δύο είδη που δημιουργούν σημαντικά προβλήματα όχλησης αλλά και προβλήματα στη δημόσια υγεία τα τελευταία χρόνια.
Ειδικότερα:
- το Aedes (Stegomyia) albopictus (Skuse 1894) (Diptera: Culicidae) έχει καταγραφεί σε εγκατεστημένους πληθυσμούς σε διάφορες περιοχές της Ελλάδας. Τα τελευταία χρόνια εμφανίζει αρκετά υψηλούς πληθυσμούς στα αστικά κέντρα προκαλώντας πολύ μεγάλη όχληση. Ταυτόχρονα, το είδος αυτό αποτελεί σημαντικό διαβιβαστή ιών όπως του Δάγκειου πυρετού, του Chikungunya καθώς και του ιού Zika, δημιουργώντας παράλληλα ανησυχία και για τη δημόσια υγεία
- το Culex (Culex) pipiens Linnaeus 1758 έχει παγκόσμια εξάπλωση και είναι ανθρωπόφιλο. Στο αστικό περιβάλλον λαμβάνει αίμα τόσο από ανθρώπους όσο και από πουλιά και συμμετέχει στην μετάδοση σημαντικών ασθενειών. Μία από τις σημαντικότερες ασθένειες που μπορεί να μεταδώσει και θεωρείται πρωταρχικής σημασίας διαβιβαστής είναι ο ιός του Δυτικού Νείλου, ο οποίος εμφανίζει συχνά επιδημίες και στη χώρα μας από το 2010.
Η διαχείρισή τους είναι δύσκολη, αναφέρει η εγκύκλιος, αφού οι προνύμφες αναπτύσσονται τόσο σε δημόσιους (π.χ. φρεάτια, ρέματα) όσο και ιδιωτικούς χώρους (π.χ. αυλές σπιτιών). Ιδίως τα c, λόγω της παρουσίας μεγάλου αριθμού μικρών συλλογών νερού -βάζα με λουλούδια-, αποτελούν έναν από τους κυριότερους χώρους παραγωγής κουνουπιών στο αστικό περιβάλλον, ειδικότερα για το Aedes albopictus.
Επί τούτω, στην εγκύκλιο περιλαμβάνεται και το «Σχέδιο Διαχείρισης της Μείωσης των Κουνουπιών στα Κοιμητήρια της Χώρας», με στόχο να δώσει οδηγίες στους αρμόδιους φορείς, ώστε να μειώσουν ή να διατηρήσουν σε χαμηλά επίπεδα τους πληθυσμούς των κουνουπιών, που αναπτύσσονται στα κοιμητήρια και ειδικά αυτά που βρίσκονται εντός του αστικού ιστού, ώστε να μειωθεί η όχληση και να αμβλυνθούν οι κίνδυνοι εμφάνισης κρουσμάτων ασθενειών.
Διαβάστε επίσης:
