Τα τρία πρώτα χρόνια ζωής αποτελούν μια κρίσιμη περίοδο της παιδικής ηλικίας κατά τη διάρκεια της οποίας το παιδί λαμβάνει την τροφή και τη φροντίδα που θα προάγουν τη βέλτιστη ανάπτυξή του.
Η επένδυση στα τρία πρώτα χρόνια ζωής (Early Childhood Development-ECD/ Πρώιμη Ανάπτυξη του Παιδιού-ΠΑΠ), αποτελεί μια από τις καλύτερες επενδύσεις μιας χώρας.
Πρόσφατα οι διεθνείς οργανισμοί WHO/United Nations Children’s Fund/World Bank Initiative, έλαβαν την πρωτοβουλία με την ονομασία ‘Nurturing Care Framework’, η οποία ενσωματώνει τις προϋποθέσεις που πρέπει να συμπεριληφθούν στις δημόσιες πολιτικές, τα προγράμματα και τις υπηρεσίες, από τη σύλληψη μέχρι το τρίτο έτος της ζωής του παιδιού, με στόχο την επιβίωση και την ευημερία του.
Με βάση την πρωτοβουλία αυτή δημιουργήθηκε και το σχετικό Ευρωπαϊκό πλαίσιο, το οποίο στοχεύει να ενημερώσει τα κράτη για τα μέτρα που πρέπει να λάβουν, ώστε να προάγουν τη δυνατότητα των παιδιών να αναπτύξουν ισότιμα το βέλτιστο δυναμικό τους.
Σήμερα Δευτέρα, μάλιστα το Υπουργείο Υγείας ανάρτησε το Εγχειρίδιο «Πλαίσιο για την Ανάπτυξη στα τρία πρώτα χρόνια της παιδικής ηλικίας στην Ευρωπαϊκή Περιφέρεια του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας».
Επισημαίνει τρία πεδία για την ανάπτυξη στα τρία πρώτα χρόνια ζωής στην Ευρώπη: τις ανάγκες των μικρών παιδιών, την αξιολόγηση της ανάπτυξης του παιδιού και την ανταπόκριση στις αναπτυξιακές ανησυχίες και τους κοινωνικούς και περιβαλλοντικούς παράγοντες κινδύνου κατά την ανάπτυξη. Ο απώτερος σκοπός είναι η βέλτιστη ανάπτυξη για κάθε παιδί -να ζει σε ένα φροντιστικό περιβάλλον, με γονείς/πρόσωπα φροντίδας που νοιάζονται, να είναι ορατό κατά τη διαμόρφωση των δημόσιων πολιτικών και να έχει πρόσβαση στη φροντίδα υγείας και σε υπηρεσίες που υποστηρίζουν και αξιολογούν την ανάπτυξη σε κάθε παιδί και αντιμετωπίζουν τις αναπτυξιακές δυσκολίες.
Όπως αναφέρθηκε η επένδυση στην ανάπτυξη της πρώτης παιδικής ηλικίας (Early Childhood Development-ECD/ Πρώιμη Ανάπτυξη του Παιδιού-ΠΑΠ) είναι μια από τις καλύτερες επενδύσεις που μπορεί να πραγματοποιήσει μια χώρα. Αν αυτό δεν συμβεί, οι επιπτώσεις στα παιδιά που δεν υποστηρίχτηκαν επαρκώς είναι πιθανό να προκαλέσουν προβλήματα στην ψυχική και σωματική υγεία στην ενήλικη ζωή. Οι ενήλικες, που αντιμετώπισαν δυσκολίες στην πρώτη παιδική ηλικία, εκτιμάται ότι έχουν εισόδημα κοντά στο ένα τρίτο λιγότερο από το μέσο ετήσιο εισόδημα των ενήλικων συνομηλίκων τους. Η αθροιστική συνέπεια των μειώσεων των ατομικών εισοδημάτων περιορίζει τη δημιουργία περιουσίας και τον εθνικό πλούτο.
Η πρώτη παιδική ηλικία καλύπτει την περίοδο από την εγκυμοσύνη έως την είσοδο στο δημοτικό σχολείο, με κύριο επίκεντρο την ανάπτυξη του παιδιού έως την ηλικία των τριών ετών. Κατά τη διάρκεια αυτής της ηλικιακής περιόδου, ο τομέας της υγείας διαδραματίζει σημαντικό ρόλο στην προστασία και προαγωγή της υγείας αλλά και της ευημερίας των παιδιών, υποστηρίζοντας τους γονείς και τις οικογένειες να δημιουργήσουν ένα περιβάλλον φροντίδας και ασφάλειας, με πληθώρα ερεθισμάτων.
Οι περισσότερες χώρες (44 από τις 48 χώρες (92%) που απάντησαν στην έρευνα που αφορά τη στρατηγική για την υγεία των παιδιών και των εφήβων του ΠΟΥ) έχουν διαμορφώσει συγκεκριμένα συστήματα που υποστηρίζουν την ανάπτυξη όλων των παιδιών κατά τη διάρκεια της πρώτης παιδικής ηλικίας, αλλά μόνο το 39% από τις 44 χώρες ανέφερε ότι η υποστήριξη της υγείας και της ψυχοκοινωνικής ευημερίας των παιδιών γίνεται ολιστικά. Περισσότερα από 5 εκατομμύρια παιδιά στην ευρωπαϊκή περιφέρεια του ΠΟΥ, διατρέχουν τον κίνδυνο να μην αξιοποιήσουν πλήρως το αναπτυξιακό δυναμικό τους. Σταθερά αυξανόμενος αριθμός παιδιών ξεκινούν τη ζωή τους ευρισκόμενα σε μειονεκτική θέση επειδή δεν λαμβάνουν την απαραίτητη φροντίδα για τη σωματική και ψυχοκοινωνική τους ανάπτυξη.
Η Σύμβαση του Οργανισμού Ηνωμένων Εθνών για τα δικαιώματα του παιδιού καλεί τα κράτη να ενεργήσουν προς το συμφέρον όλων των παιδιών, ώστε να διασφαλίσουν ότι αυτά ζουν με καλή υγεία, ότι θα μπορέσουν να αξιοποιήσουν το αναπτυξιακό τους δυναμικό και ότι απολαμβάνουν πλήρως τα ανθρώπινα δικαιώματα και τις θεμελιώδεις ελευθερίες από τα πρώτα χρόνια της ζωής τους.
Η ατζέντα των Ηνωμένων Εθνών 2030 για τη Βιώσιμη Ανάπτυξη παρέχει ένα σταθερό πλαίσιο για την προώθηση της ΠΑΠ. Σε αυτή σημειώνεται ότι μέχρι το 2030, όλα τα κράτη θα πρέπει «να διασφαλίσουν ότι όλα τα κορίτσια και τα αγόρια θα έχουν πρόσβαση στην ποιοτική ανάπτυξη κατά την πρώτη παιδική ηλικία, σε φροντίδα και σε προσχολική εκπαίδευση, ώστε να είναι ικανά για την πρωτοβάθμια εκπαίδευση», καθιστώντας με αυτόν τον τρόπο, την ΠΑΠ παγκόσμια προτεραιότητα για τον 21ο αιώνα.
Η Παγκόσμια στρατηγική για την υγεία των γυναικών, των παιδιών και των εφήβων 2016- 2030 υπογραμμίζει επίσης την ανάγκη να διασφαλιστεί ότι όλα τα κορίτσια και τα αγόρια έχουν πρόσβαση σε ΠΑΠ καλής ποιότητας. Το Περιφερειακό Γραφείο του ΠΟΥ για την Ευρώπη έχει προωθήσει την ΠΑΠ μέσω του προγράμματος Επενδύοντας στα παιδιά: η Ευρωπαϊκή στρατηγική για την υγεία των παιδιών και των εφήβων 2015-2020.
