Σεμινάρια πρώτων βοηθειών, ορθή χρήση των αναπνευστικών συσκευών και παρασκευή γαληνικών σκευασμάτων, δηλαδή προϊόντων που δεν κυκλοφορούν στην αγορά αλλά παρασκευάζονται στο φαρμακείο, είναι οι τρεις άξονες επάνω στους οποίους κινούνται τα εκπαιδευτικά/επιμορφωτικά προγράμματα που υλοποιεί για τα μέλη του ο Πανελλήνιος Φαρμακευτικός Σύλλογος (ΠΦΣ).
Πρόκειται για μία δράση η οποία δρομολογήθηκε με τη θεσμοθέτηση των φαρμακείων ως αναγνωρισμένων σημείων παροχής Πρωτοβάθμιας Φροντίδας Υγείας (ΠΦΥ) στους πολίτες και αναμένεται να ολοκληρωθεί το 2020.
«Ο Φαρμακοποιός κατέχει κομβικό ρόλο στη λήψη της φαρμακευτικής αγωγής. Μεσολαβεί στην αποτελεσματικότητα της θεραπείας μεταξύ του ιατρού και του ασθενούς. Πιστεύουμε ότι πλέον έχει ωριμάσει ο καιρός για τη συνεργατική συμμετοχή στη φαρμακευτική αγωγή όλων των εμπλεκομένων, γιατρών, φαρμακοποιών και ασθενών. Ο Πανελλήνιος Φαρμακευτικός Σύλλογος με τα 11.500 φαρμακεία μπορεί να αποτελέσει τον θεμέλιο λίθο στην αναμόρφωση του Συστήματος Υγείας της χώρας μας με τη συμμετοχή του στο Σύστημα Πρωτοβάθμιας Φροντίδας Υγείας, η οποία έχει μεν προβλεφθεί αλλά δεν έχει προσδιορισθεί λεπτομερώς», είπε κατά την παρουσίαση του προγράμματος Επιστημονικής Επιμόρφωσης των Φαρμακοποιών (Π.Φ.Σ.-ΙΔΕΕΑΦ) ο πρόεδρος του ΠΦΣ, κ. Απόστολος Βαλτάς.
Όπως αναφέρθηκε στην παρουσίαση, τουλάχιστον 100 εκατομμύρια έκτακτα περιστατικά όπως καρδιακά επεισόδια, οικιακά ή εργατικά ατυχήματα, συμβαίνουν κάθε χρόνο στην Ευρώπη. Σε μεγάλο αριθμό περιστατικών, η παροχή πρώτων βοηθειών στα πρώτα λεπτά μετά το συμβάν είναι καθοριστική για την επιβίωση ή την καλή έκβαση του περιστατικού. Για να κατανοήσει, λοιπόν, κάποιος πόσο σημαντικός μπορεί να είναι ο ρόλος των φαρμακοποιών και η θέση των φαρμακείων, σύμφωνα με στοιχεία της Ευρωπαϊκής Ένωσης Φαρμακοποιών (PGEU), το 58% των πολιτών μπορεί να φτάσει στο φαρμακείο μέσα στα πρώτα 5 λεπτά, και συνεπώς να κερδηθεί πολύτιμος χρόνος.
Πρώτες Βοήθειες από τον ΕΕΣ
Όπως τόνισε ο πρόεδρος του Ελληνικού Ερυθρού Σταυρού (Ε.Ε.Σ.) κ. Αντώνιος Αυγερινός, «όλοι έχουμε τη δυνατότητα να εκπαιδευτούμε και να δώσουμε πρώτες βοήθειες. Τα πρώτα λεπτά μετρούν. Εάν ο χρόνος αναμονής ασθενοφόρου αξιοποιηθεί με την παροχή πρώτων βοηθειών, τότε η πιθανότητα να σωθεί μια ανθρώπινη ζωή αυξάνεται».
Εκπαίδευση και στη διαχείριση του άσθματος έχουν ζητήσει και οργανώσει οι φαρμακοποιοί κατά την ευρωπαϊκή πεπατημένη όπου η χρήση των αναπνευστικών συσκευών γίνεται στα φαρμακεία στις μισές ευρωπαϊκές χώρες. Ο καθηγητής Παιδιατρικής Πνευμονολογίας του Α.Π.Θ. κ. Ιωάννης Τσανάκας ανέφερε πως «από πολλές μελέτες είναι αποδεδειγμένο ότι ποσοστό μεγαλύτερο του 50% των ασθενών αυτών δεν χρησιμοποιεί σωστά τις συσκευές εισπνεόμενων φαρμάκων και ένα παρόμοιο ποσοστό δεν έχει καλή συμμόρφωση στη μακροχρόνια λήψη τους».
Εάν συνυπολογίσει κανείς ότι το παιδικό άσθμα αποτελεί τη συχνότερη χρόνια πνευμονοπάθεια στα παιδιά και περίπου 1 στα 3 παιδιά έχει πάρει ή παίρνει εισπνεόμενα φάρμακα, ενώ 3 στους 20 ενήλικες χρειάζονται εισπνεόμενα φάρμακα για χρόνια αντιμετώπιση του άσθματος ή της ΧΑΠ (Χρόνιας Αποφρακτικής Πνευμονοπάθειας) γίνεται κατανοητή η αναγκαιότητα της ορθής χρήσης των εισπνεόμενων συσκευών.
«Ο φαρμακοποιός αποτελεί τον συνδετικό κρίκο μεταξύ του ιατρού και του ασθενή στη διαχείριση της ασθένειας. Διαθέτει σημαντικές γνώσεις σχετικά με τη δράση των φαρμάκων και διαθέτει περισσότερο χρόνο, τον οποίο μπορεί να χρησιμοποιήσει γόνιμα συνεπικουρώντας στην προσπάθεια του ιατρού για να βοηθήσει τον ασθενή. Επιπλέον η συχνή συναναστροφή του με τον ασθενή τον κάνει ένα δυνητικά “χρήσιμο monitor” στη συμμόρφωση για τη θεραπεία» προσθέτει ο κ. καθηγητής.
Παρασκευή γαληνικών σκευασμάτων
«Η παραγωγή γαληνικών σκευασμάτων (ulicenced medicines) στα φαρμακεία είναι επίσης μέρος της λειτουργίας των Φαρμακείων στα σύγχρονα συστήματα υγείας και απαιτεί να δοθεί ιδιαίτερη έμφαση στη διασφάλιση ποιότητας που προτείνει το ψήφισμα των υπουργών του Συμβουλίου της Ευρώπης CM/ResAP(2011)1 και CM/ResAP(2016)1 και επιβάλει η Ευρωπαϊκή Φαρμακοποιία (Ph. Eur.) από το 2014» ανέφερε ο επίκουρος καθηγητής Φαρμακευτικής Τεχνολογίας ΕΚΠΑ, κ. Παρασκευάς Δάλλας.
«Όλα τα γαληνικά σκευάσματα παρασκευάζονται και χορηγούνται στους ασθενείς χωρίς να έχουν πάρει έγκριση ή άδεια κυκλοφορίας (unlicensed medicines) από τον ΕΟΦ, σε αντίθεση με τα εμπορικά διαθέσιμα ιδιοσκευάσματα. Το γεγονός αυτό επιβάλλει στον ιατρό να κάνει μια εκτίμηση του κινδύνου που προέρχεται από τη συνταγογράφηση ενός μη εγκεκριμένου από τον ΕΟΦ γαληνικού σκευάσματος και στον φαρμακοποιό να κάνει μια κατάλληλη αξιολόγηση του κινδύνου (Risk assessment) που προέρχεται από τις κρίσιμες παραμέτρους της ποιότητας του γαληνικού σκευάσματος (όπως ποιότητα δραστικής ουσίας, εκδόχων, περιέκτη, μεθόδου παρασκευής, σταθερότητα προϊόντος και προσδιορισμός ημερομηνίας χρήσης)», συμπληρώνει η κυρία Σοφία Χατζηαντωνίου, Επίκουρη καθηγήτρια Φαρμακευτικής Τεχνολογίας, Τμήματος Φαρμακευτικής Πανεπιστημίου Πατρών.
Τα εκπαιδευτικά σεμινάρια
- Σεμινάρια πρώτων βοηθειών: Διεξάγονται σε συνεργασία με τον Ελληνικό Ερυθρό Σταυρό και έχουν ήδη πραγματοποιηθεί 7 σεμινάρια σε συνεργασία με τους φαρμακευτικούς συλλόγους Σερρών, Καστοριάς, Ρεθύμνου, Μαγνησίας, Αργολίδας, Χαλκιδικής και Χανίων. Παράλληλα, έχουν ήδη προγραμματιστεί σεμινάρια για το 2019 με τους Φ.Σ. Κορινθίας, Κέρκυρας, Έβρου, Εύβοιας, Ροδόπης, Θήβας και Θεσσαλονίκης. Το πρόγραμμα θα συνεχίσει και σε άλλους φαρμακευτικούς συλλόγους το 2020.
- Σεμινάρια ορθής χρήσης αναπνευστικών συσκευών: Ξεκίνησαν στις Σέρρες, τον Απρίλιο, και θα συνεχιστούν σε συνεργασία με τη Γ’ Παιδιατρική Κλινική ΑΠΘ και τοπικούς φαρμακευτικούς συλλόγους σε όλη την Ελλάδα.
- Σεμινάρια υποδειγματικής παρασκευής γαληνικών σκευασμάτων: Ξεκίνησαν από την Περιφέρεια της Θράκης, τον Μάιο, και θα συνεχιστούν σε όλες τις περιφέρειες της Ελλάδος. Τα σεμινάρια πραγματοποιούνται με την αιγίδα των Τμημάτων Φαρμακευτικής ΕΚΠΑ και Πανεπιστημίου Πατρών.
