Ένα από τα σημαντικότερα ζητήματα που ενέκυψαν λόγω της πανδημίας, ήταν ο δραματικός περιορισμός των εμβολιασμών παιδιών αλλά και ενηλίκων λόγω δυσχέρειας στην προσβασιμότητα και τις επιφυλάξεις για τις δομές υγείας. Δημιουργήθηκε λοιπόν ένα ιδιαίτερα σημαντικό εμβολιαστικό κενό το οποίο σύμφωνα με τους επιστήμoνες δεν είναι εύκολο να καλυφθεί και υπάρχει το ενδεχόμενο στο προσεχές μέλλον να βιώσουμε τις επιπτώσεις του.
Παρά λοιπόν τη σημαντικότητα της απρόσκοπτης συνέχισης των εμβολιαστικών προγραμμάτων, η COVID-19 πανδημία προκάλεσε σημαντικές δυσλειτουργίες στους εμβολιασμός ρουτίνας παιδιών και εφήβων. Σύμφωνα με κοινή έκθεση του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας και της Unicef, η πανδημία και η παραπληροφόρηση ευθύνονται για τη μεγαλύτερη μείωση εδώ και σχεδόν τρεις δεκαετίες στον εμβολιασμό παιδιών.
Ειδικότερα, υπογραμμίζεται ότι περίπου 25 εκατομμύρια παιδιά έχασαν μία ή περισσότερες δόσεις εμβολίου κατά της διφθερίτιδας, του τετάνου και πολιομυελίτιδας κατά το 2021. To παραπάνω είναι σημαντικό, καθώς αυτός ο εμβολιασμός χρησιμοποιείται ως δείκτης για την εκτίμηση της εμβολιαστική κάλυψη παγκοσμίως.
Η Ελλάδα διαθέτει ένα από τα πιο σύγχρονα εμβολιαστικά προγράμματα για την κάλυψη του παιδικού και του εφηβικού πληθυσμού. Αναφορικά με την επίδραση της COVID-19 πανδημίας, και σύμφωνα με την Πανελλήνια Ομοσπονδία Ελευθεροεπαγγελματιών Παιδιάτρων, παρατηρήθηκε σημαντική υστέρηση στους εμβολιασμούς ρουτίνας παιδιών και εφήβων. Όμοια με τους υπόλοιπους εμβολιασμούς, σημαντικές μειώσεις παρατηρηθήκαν και στη χορήγηση των εμβολίων για την ενεργό ανοσοποίηση έναντι στον ιό των ανθρωπίνων θηλωμάτων (HPV).
H περίπτωση των εμβολιασμών κατά του HPV
Όπως σημειώνει ο κ. Ηλίας Γκούντας Μεταδιδακτορικός Ερευνητής στην Ιατρική Σχολή Πανεπιστημίου Κύπρου, η ύπαρξη του HPV εμβολιαστικού ελλείμματος υπογραμμίστηκε και από την Εθνική Επιτροπή Εμβολιασμών, με την τελευταία να ανακοινώνει παρέμβαση αναπλήρωσης χαμένων HPV εμβολιαστικών δόσεων με διάρκεια μέχρι την 31/12/2023 (Στη συνέχεια, η αποζημίωση θα αφορά ηλικίες 9-15 ετών).
Εν απουσία όμως ενός λειτουργικού Εθνικού Μητρώου Εμβολιασμών Παιδιών και Εφήβων (ανακοινώθηκε μόλις τον Μάιο του 2022), η υστέρηση στον HPV εμβολιασμό δεν μπορεί να ποσοτικοποιηθεί με ακρίβεια.
Μελέτη μαθηματικής μοντελοποίησης, που παρουσιάστηκε στο τελευταίο Ευρωπαϊκό συνέδριο Οικονομικών της Υγείας (ISPOR 2022), εκτίμησε το HPV εμβολιαστικό έλλειμμα σε 2.6 εμβολιαστικούς μήνες του 2019 (Το εμβολιαστικό έλλειμμα ορίστηκε σαν επιστροφή στην ετήσια εμβολιαστική κάλυψη του τελευταίου μη πανδημικού έτους, δηλ. 2019).
Η επικαιροποίηση της παραπάνω μελέτης, που παρουσιάστηκε στο Πανελλήνιο Συνέδριο για τα Οικονομικά και τις Πολιτικές της Υγείας, υπολόγισε ότι παρά την ύπαρξη της παρέμβασης αναπλήρωσης των χαμένων HPV εμβολιαστικών δόσεων, οι εμβολιαστικές δόσεις που αναμένεται να πραγματοποιηθούν σε κορίτσια κατά το 2022 θα είναι θα είναι κατά 12,5-29,5% χαμηλότερες σε σχέση με το 2021. Επιπλέον, εκτίμησε ότι το έλλειμμα στο τέλος του 2022 αναμένεται να κυμανθεί ανάμεσα σε 5-7 εμβολιαστικούς μήνες του 2019. Τέλος, υπογράμμισε ότι κάτω από την τρέχουσα αποτελεσματικότητα και ανακοινωμένη διάρκεια της παρέμβασης αναπλήρωσης (μέχρι την 31/12/2023), η εξάλειψη του HPV εμβολιαστικού ελλείμματος θεωρείται μη ρεαλιστική.
Η μη-επίτευξη του στόχου της εξάλειψης του HPV εμβολιαστικού ελλείμματος θα έχει ως αποτέλεσμα ένα σημαντικό αριθμό κοριτσιών/γυναικών να παραμείνουν ευάλωτα σε HPV-σχετιζόμενες επιπλοκές και, καθώς η εμβολιαστική κάλυψη στα αγόρια είναι χαμηλή (τα αγόρια αποκτήσαν πρόσβαση στο εμβόλιο με πλήρη αποζημίωση μόλις τον Απρίλιο του 2022), μια αναμενόμενη μελλοντική αύξηση της HPV-σχετιζόμενης νοσηρότητα τόσο σε αγόρια όσο και σε κορίτσια.
Η μελέτη πρότεινε ότι για να καταστεί ο στόχος της εξάλειψης του HPV εμβολιαστικού ελλείμματος ρεαλιστικός κρίνεται αναγκαία η επέκταση της διάρκειας της παρέμβασης αναπλήρωσης των εμβολιαστικών δόσεων κατά 1 ή 2 έτη, με παράλληλη υλοποίηση παρεμβάσεων ευαισθητοποίησης/ενημέρωσης κοινού ώστε να αυξηθεί η αποτελεσματικότητά της.
Οι συγγραφείς καταλήγουν ότι η αναγνώριση του HPV εμβολιαστικού ελλείματος και η υλοποίηση της παρέμβασης αναπλήρωσης είναι κινήσεις προς την σωστή κατεύθυνση, χρειάζονται όμως τροποποιήσεις ώστε να βελτιστοποιηθεί η αποτελεσματικότητα της παρέμβασης και να αποτραπεί μια μελλοντική αύξηση στην HPV σχετιζόμενη νοσηρότητα.
Διαβάστε επίσης:
Εμβολιασμός: Η αποδοτική επένδυση για ολοκληρωμένη δημόσια υγεία
