Στη δραματική επιβάρυνση της παχυσαρκίας και των επιπτώσεων στην ανθρώπινη υγεία αλλά και στα συστήματα υγείας όλου του κόσμου αναφέρθηκαν οι ομιλητές στη συνεδρία του Πανελλήνιου Συνέδριου για τα Οικονομικά και τις Πολιτικές Υγείας 2022, με τίτλο «Η παχυσαρκία ως απειλή για τη δημόσια υγεία: η αναγκαιότητα παρεμβάσεων στην κοινότητα». Μάλιστα ο πρόεδρος του Συνδέσμου Φαρμακευτικών Επιχειρήσεων Ελλάδας (ΣΦΕΕ) κ. Ολύμπιος Παπαδημητρίου, ανέφερε πως ο επιπολασμός της παχυσαρκίας αυξάνεται και αναμένεται το 2025 να απαιτούνται 1,2 τρισεκατομμύρια ευρώ για την αντιμετώπιση της νόσου και των συνεπειών της.
Προλογίζοντας τη συνεδρία ο Καθηγητής Παθολογίας, Υπεύθυνος Διαβητολογικού Κέντρου, Α΄ Προπαιδευτική Παθολογική Κλινική Πανεπιστημίου Αθηνών, Γενικό Νοσοκομείο Αθηνών «Λαϊκό» Νικόλαος Τεντολούρης, επισήμανε την αναγκαιότητα αναγνώρισης της παχυσαρκίας ως νόσου, καθώς η πραγματικότητα στη χώρα μας είναι δεινή, όχι μόνο στον ενήλικο πληθυσμό, αλλά και στα παιδιά και στους εφήβους, όπου παρουσιάζονται μεγάλα ποσοστά παχυσαρκίας. Αποδεδειγμένα τα παιδιά και οι έφηβοι με παχυσαρκία γίνονται παχύσαρκοι ενήλικες. Επίσης, τόνισε πως η παχυσαρκία αποτελεί παράγοντα κινδύνου για πολλές άλλες σοβαρές ασθένειες.
Έρευνα διαΝΕΟσις
Στην εισαγωγική του ομιλία ο κ. Γιάννης Μανιός, Καθηγητής Διατροφικής Αγωγής – Διατροφικής Αξιολόγησης στο Τμήμα Επιστήμης Διαιτολογίας – Διατροφής της Σχολής Επιστημών Υγείας & Αγωγής στο Χαροκόπειο Πανεπιστήμιο, παρουσίασε δεδομένα από την πρόσφατη έρευνα που έγινε σε συνεργασία με τη διαΝΕΟσις για την παχυσαρκία, καθώς και προτάσεις για την πρόληψη και την αντιμετώπιση της νόσου στην Ελλάδα. Η έρευνα βασίστηκε σε πλήθος ευρωπαϊκών και εθνικών δεδομένων καθώς και σε τέσσερις μελέτες με συντονιστή τον ομιλούντα.
Η παχυσαρκία είναι απειλή για τη δημόσια υγεία, καθώς αποτελεί παράγοντα κινδύνου για πλήθος νοσημάτων, όπως τα καρδιαγγειακά, ο διαβήτης, κ.α. Η παχυσαρκία -πρόσθεσε ο κ. Μανιός- δεν κρύβεται, οδηγεί σε κοινωνικό στιγματισμό, δημιουργώντας προσκόμματα στην απασχόληση, μεταξύ άλλων στους ενήλικες. Αλλά οι επιπτώσεις της νόσου είναι πολύ σημαντικές και στα παιδιά, καθώς, εκτός από μακροπρόθεσμες, είναι και άμεσες, για παράδειγμα, μειώνει τις επιδόσεις στο σχολείο, έχει συνέπειες στην ψυχική υγεία και γενικότερες συνέπειες στην κατάσταση του οργανισμού, αφού συνοδεύεται από υποβιταμίνωση. Οι αριθμοί είναι σκληροί, είπε ο ομιλητής. Υπέρβαρα και παχύσαρκα στη χώρα μας είναι το 20% των παιδιών 4-6 ετών, το 38,5% στις ηλικίες 6-10 ετών, ενώ το 41% στα παιδιά 10-12 ετών.
Η μελέτη έδειξε ότι υπάρχει ανισοκατανομή των παραπάνω ποσοστών στην επικράτεια, καθώς παρατηρούμε εντός Αττικής μεγαλύτερα ποσοστά σε περιοχές όπως η Καλλιθέα και το Κερατσίνι, σε σύγκριση με άλλες, όπως το Χαλάνδρι ή η Γλυφάδα. Μεγαλύτερα ποσοστά παχυσαρκίας βρέθηκαν σε γεωγραφικές περιοχές όπως η Κρήτη και, παραδόξως, στις αγροτικές περιοχές του νησιού το ποσοστό ανέρχεται σε 55%, το μεγαλύτερο όχι μόνο στην Ελλάδα αλλά και πανευρωπαϊκά. Επιπλέον, σύμφωνα με άλλη μελέτη, η πλειοψηφία των παχύσαρκων εφήβων (77%), που δεν θα ξεφύγουν από την παχυσαρκία στο τέλος της εφηβείας, θα παραμείνουν παχύσαρκοι ενήλικες.
Επίσης, ανέφερε πως ένας σημαντικός παράγοντας του ποσοστού της παχυσαρκίας σχετίζεται με την κουλτούρα μας, και είναι οι λανθασμένες αντιλήψεις των γονιών και παππούδων για το σωματικό βάρος των παιδιών: αφενός για τα αγόρια, που το 48% τα θεωρούν φυσιολογικά ενώ είναι υπέρβαρα και το 24,5% τα θεωρούν ελλιποβαρή ενώ είναι φυσιολογικά, και αφετέρου για τα κορίτσια, αναφορικά με τα οποία τα αντίστοιχα ποσοστά είναι μικρότερα καθώς υπερισχύει η προκατάληψη ότι τα κορίτσια πρέπει να είναι πιο αδύνατα.
Γιάννης Μανιός, Καθηγητής Διατροφικής Αγωγής
Προτάσεις αντιμετώπισης
Στις προτάσεις για μια ολιστική προσέγγιση της παχυσαρκίας σε επίπεδο δημόσιας υγείας, για την πρόληψη και την αντιμετώπιση της νόσου, ο ομιλητής ξεκίνησε από το επίπεδο του δήμου. Οι προτάσεις τόσο του ΠΟΥ και του ΟΗΕ για την εξάλειψη της παιδικής παχυσαρκίας μέχρι το 2025, όσο και οι συστάσεις του Συμβουλίου της Ε.Ε. για την πρόληψη και αντιμετώπιση της νόσου, εισηγούνται ένα ελκυστικό, ενεργητικό περιβάλλον για τα παιδιά και τους ενήλικες. Προάγεται το μοντέλο της πόλης των 15 λεπτών, όπου οι καθημερινές δραστηριότητες βρίσκονται σε απόσταση μέχρι 15 λεπτών με τα πόδια από το σπίτι, για το σχολείο, τα ψώνια, την εργασία, το θέατρο κλπ., ώστε η σωματική δραστηριότητα να εντάσσεται στην καθημερινότητα, χωρίς να απαιτείται ιδιαίτερος, επιπρόσθετος χρόνος για την απαραίτητη φυσική δραστηριότητα.
Οι παραπάνω οργανισμοί, συνιστούν, κατά δεύτερον, παρεμβάσεις για την προαγωγή της σωστής διατροφής και της σωματικής άσκησης στα σχολεία, χωρίς όμως ανταγωνιστικά αθλήματα, όπου εκτός από τους νικητές υπάρχουν και οι ηττημένοι, αυτοί που αδυνατούν να συμμετέχουν λόγω διάπλασης ή βάρους και εν τέλει παραιτούνται από την άσκηση, την συλλογικότητα και την συμμετοχή κι όχι τη νίκη, ώστε να αποφεύγεται το στίγμα του μη «πετυχημένου».
Οσον αφορά τη διατροφή στα σχολεία, αυτή δεν απαιτεί μόνο την προσφορά υγιεινών τροφών στα κυλικεία, ανάμεσα σε πλήθος ανθυγιεινών επιλογών, αλλά την απουσία των τελευταίων και την προσφορά αποκλειστικά εύχρηστων, εύκολων υγιεινών τροφών, ειδικά στους εφήβους.
Στο επίπεδο της Πρωτοβάθμιας Φροντίδας Υγείας συνιστάται να εντοπίζονται τα παιδιά και οι οικογένειες με προβλήματα σωματικού βάρους και η διασφάλιση ότι έχουν πρόσβαση σε υπηρεσίες για να λάβουν συμβολές για τη διαχείριση του προβλήματος, ώστε να δοθούν ουσιαστικά ίσες ευκαιρίες και πρόσβαση σε όλες τις κοινωνικές ομάδες για να λάβουν τις παρεχόμενες υπηρεσίες. Ο κ. Μανιός επισήμανε ξανά το πρόβλημα της μη αναγνώρισης της υπερβαρότητας / παχυσαρκίας από τους γονείς και τόνισε ότι εκεί πρέπει να εστιαστούν οι προσπάθειες. Ανέλυσε την πρόταση για τη χρήση ενός υποχρεωτικού Ατομικού Δελτίου Υγείας Μαθητή, με απλές μετρήσεις βάρους, ύψους και αρτηριακής πίεσης, που θα λαμβάνονται σε ορισμένες τάξεις, ώστε να μπορούν να εντοπίζονται παιδιά και γονείς και να κατευθύνονται μέσω παραπομπής σε ιατρό για περαιτέρω καθοδήγηση.
Η άποψη της Φαρμακοβιομηχανίας
Από την πλευρά της φαρμακοβιομηχανίας μίλησε ο πρόεδρος του ΣΦΕΕ κ. Ολύμπιος Παπαδημητρίου, τόνισε ότι η παχυσαρκία είναι μία πανδημία σε αργή εξέλιξη. Θυμίζοντας τι συνέβη κατά την πανδημία της Covid-19, ο ομιλητής είπε πως αν δεν κινηθούμε τώρα, περισσότερα νοσοκομεία, γιατροί, φάρμακα και προσωπικό θα απαιτηθούν στο μέλλον -με πιο αργό ρυθμό- για να αντιμετωπιστούν οι οξύτατες επιπτώσεις και τα σοβαρά νοσήματα που προκαλεί η παχυσαρκία (ξεκινώντας από τον διαβήτη και προχωρώντας σε κάποιες μορφές καρκίνου και σε ορθοπεδικά προβλήματα).
Ένας ακόμα λόγος για άμεση δράση έναντι της νόσου είναι ότι η παχυσαρκία συνεπάγεται μια μείωση του ΑΕΠ κατά 3,6% ετησίως, που θα αντιστοιχούσε σε 54 εκατομμύρια άνθρωποι τον χρόνο παγκοσμίως να αποσύρονται από την αγορά εργασίας. Αν και οι αριθμοί είναι συγκλονιστικοί, σχολίασε ο κ. Παπαδημητρίου, τα αποτελέσματα των δράσεων που θα πρέπει να ληφθούν σήμερα από τις κυβερνήσεις, θα αποδώσουν στο απώτερο μέλλον, κι αυτό δεν βοηθά στη λήψη πολιτικών αποφάσεων.
Ο κ. Παπαδημητρίου κατέθεσε τις προτάσεις του για το τι μπορούμε να κάνουμε για την πρόληψη και την αντιμετώπιση της παχυσαρκίας στην Ελλάδα:
Η επίγνωση του προβλήματος είναι το μείζον, και ταυτόχρονα η πρόληψη.
Η οργάνωση της πρόληψης στο σχολείο, κάτι που έχει απευθείας επίδραση και στην οικογένεια.
Η οργάνωση των πόλεων ώστε να γίνουν φιλικές για τη φυσική δραστηριότητα.
Κλείνοντας, ο κ. Παπαδημητρίου μίλησε για τη συμβολή της της φαρμακοβιομηχανίας η οποία προσφέρει ήδη αποτελεσματικές και ασφαλείς θεραπείες, αλλά αναπτύσσει και μελλοντικά, θεραπείες που θα βοηθούν στην απώλεια του 25% του βάρους με αποτελέσματα εφάμιλλα της χειρουργικής θεραπείας. Η λήψη των παραπάνω θεραπειών δεν μπορεί να είναι περιστασιακή, λαμβάνοντας υπόψη τη χρονιότητα της νόσου. Ωστόσο, επισήμανε ο κ. Παπαδημητρίου, οι ασθενείς με παχυσαρκία που επιτυγχάνουν ικανοποιητική απώλεια βάρους, είναι δυνατό με αλλαγή του τρόπου ζωής, να μειώσουν τη φαρμακευτική αγωγή, κάτι που είναι αδύνατο σε άλλα νοσήματα, όπως για παράδειγμα η υπέρταση.
Διαβάστε επίσης:
Η διατροφή – «κλειδί» για την πρόληψη και αντιμετώπιση σοβαρών νόσων
