Στη δίνη των ελλείψεων εκατοντάδων σκευασμάτων κινείται για μία ακόμη φορά η φαρμακευτική αγορά, παρασύροντας τους ασθενείς και «εξαφανίζοντας» τις θεραπείες τους.
Ο σχετικός κατάλογος του Εθνικού Οργανισμού Φαρμάκων (ΕΟΦ) περιλαμβάνει πάνω από 140 φάρμακα, μεταξύ άλλων αντιδιαβητικά, αντιεπιληπτικά, αντιπηκτικά, αντιυπερτασικά, αντιβιοτικά, αντικαταθλιπτικά, οφθαλμολογικά, αναπνευστικά. Φαρμακευτικές εταιρείες, φαρμακαποθήκες, φαρμακοποιοί, βρίσκονται σε θέση μάχης, με κάθε πλευρά να υπερασπίζεται τη θέση της στην αλυσίδα εφοδιασμού και να βάλει κατά των άλλων για τις ελλείψεις που καταγράφονται.
Ειδικότερα, οι φαρμακοποιοί υποστηρίζουν πως η προμήθεια φαρμάκων από τις φαρμακαποθήκες γίνεται με το σταγονόμετρο και οι πραγματικές ελλείψεις αφορούν τουλάχιστον 125 σκευάσματα, πρωτότυπα, τα οποία, όπως σημειώνουν, δεν διαθέτουν γενόσημα ώστε να γίνει αντικατάσταση θεραπείας.
Καταγγελία
Οι φαρμακαποθήκες προτάσσουν την καθ’ όλα νόμιμη εξαγωγή των φαρμάκων βάσει όσων ορίζει ο νόμος και επιπλέον υποστηρίζουν πως παραλαμβάνουν μειωμένες ποσότητες από τις φαρμακευτικές εταιρείες. Μάλιστα, την περασμένη εβδομάδα ο Πανελλήνιος Σύλλογος Φαρμακαποθηκάριων (ΠΣΦ) κατήγγειλε στο υπουργείο Υγείας 5 πολυεθνικές κυρίως εταιρείες για εισαγωγές μικρότερης ποσότητας φαρμάκων από όσες απαιτούνται για την κάλυψη του πληθυσμού, κάτι που έχει άμεση επίπτωση στη διάθεση των φαρμάκων από τις φαρμακαποθήκες προς τα φαρμακεία.
Το επόμενο βήμα του ΠΣΦ είναι να σταλούν τα στοιχεία στις εισαγγελικές αρχές. Οι φαρμακευτικές εταιρείες, πάλι, υποστηρίζουν πως τροφοδοτούν κανονικά τις φαρμακαποθήκες της χώρας, με βάση πάντα τα δεδομένα της παγκόσμιας αγοράς και τις ελλείψεις που καταγράφονται. Πλέον, και μετά την καταγγελία του ΠΣΦ, τρεις μεγάλες πολυεθνικές ελέγχονται για ελλείψεις σε 31, 24 και 7 φάρμακά τους αντίστοιχα και άλλες δύο φαρμακευτικές για ελλείψεις σε 11 και 6 σκευάσματά τους.
Υπουργική απόφαση
Το υπουργείο Υγείας, από την πλευρά του, συνομιλεί μέσω του αρμόδιου φορέα, του ΕΟΦ, με τα εμπλεκόμενα μέρη και επιχειρεί να αντιμετωπίσει το πρόβλημα, δρώντας άλλοτε πυροσβεστικά, π.χ. εισάγει τα φάρμακα που δεν υπάρχουν με έκτακτες εισαγωγές μέσω του Ινστιτούτου Φαρμακευτικής Πολιτικής (ΙΦΕΤ), ή προληπτικά, π.χ. ζητώντας από τις φαρμακευτικές εταιρείες να αυξήσουν τις εισαγόμενες ποσότητες φαρμάκων, αίτημα που συνήθως πέφτει στο κενό. Πλέον, και ενώ οι ελλείψεις έχουν φτάσει στο «κόκκινο» ετοιμάζεται υπουργική απόφαση για την υποχρεωτική ηλεκτρονική συνταγογράφηση -και τήρηση της συνταγής από τους φαρμακοποιούς- όλων των φαρμάκων που είναι σε έλλειψη. Θα διασυνδεθεί το σύστημα της ΗΔΙΚΑ με εκείνο του ΕΟΦ.
Ελλείψεις στην παραγωγή των πρώτων υλών, υψηλό κόστος ή και απαιτητική διαδικασία παραγωγής, δυσχέρειες στη μεταφορά πλέον λόγω και της ενεργειακής κρίσης είναι οι αιτίες για τις ελλείψεις φαρμάκων από την ελληνική, αλλά και άλλες ευρωπαϊκές αγορές. Ειδικά στην Ελλάδα, όπως είχε εξηγήσει ο υπουργός Υγείας Θάνος Πλεύρης πρόσφατα στη Βουλή, το πρόβλημα της μη επάρκειας φαρμάκων, κυρίως χαμηλού κόστους, εντοπίζεται και στο σκέλος των παράλληλων εξαγωγών (πρόκειται για τις ποσότητες φαρμάκων που εξάγονται από τις φαρμακαποθήκες νομίμως υπό συγκεκριμένο πλαίσιο σε άλλες χώρες).
«Εμείς ως θεσμικό όργανο συλλέξαμε τα στοιχεία για τα φάρμακα και υποβάλαμε την αναφορά στα αρμόδια όργανα. Είναι τεκμηριωμένες οι ελλείψεις σε συγκεκριμένους κωδικούς. Κάποιες ελλείψεις πιθανόν να οφείλονται σε παγκόσμια έλλειψη, κάποιες όμως πιθανόν να οφείλονται στα υψηλά clawback και rebate που καλούνται να πληρώσουν οι φαρμακευτικές εταιρείες με βάση τα φάρμακα που εισάγουν. Εως και 60% έχουν μειωθεί οι ποσότητες των φαρμάκων που εισάγονται στη χώρα μας κατά την τριετία 2020-2021.
Εμείς θέλουμε να διερευνηθεί το ζήτημα και να αποδοθούν οι ευθύνες. Ακούμε επί χρόνια να μας καταλογίζουν ότι λόγω των παράλληλων εξαγωγών δεν καλύπτεται η ελληνική αγορά. Πρέπει επιτέλους να αποδοθούν τα του Καίσαρος τω Καίσαρι για το ζήτημα των ελλείψεων», λέει στο «ΘΕΜΑ» η πρόεδρος του ΠΣΦ Ειρήνη Μαρκάκη. Υπενθυμίζει δε ότι ο ΠΣΦ δεν δίστασε να αναφέρει στα αρμόδια όργανα στο παρελθόν 8 φαρμακαποθήκες που παρανομούσαν.
Έλεγχοι
Άμεσα ήταν τα αντανακλαστικά του υπουργού Υγείας, που ζήτησε από τον ΕΟΦ να διενεργήσει αμέσως τον έλεγχο στις 5 εταιρείες. «Σε περίπτωση που συμβαίνει αυτό πρέπει να επιβληθούν οι αυστηρότερες των ποινών στις συγκεκριμένες εταιρείες. Πρέπει να καταστεί σαφές ότι κανένας δεν θα παίζει με τη δημόσια υγεία και τα φάρμακα των πολιτών», τόνισε ο κ. Πλεύρης. Παράλληλα, ο ΕΟΦ απαγόρευσε την εξαγωγή και άλλων 41 φαρμάκων, σε μία προσπάθεια να κρατήσει ανοιχτή την εφοδιαστική αλυσίδα για τους Έλληνες ασθενείς.
Ο Πανελλήνιος Φαρμακευτικός Σύλλογος (ΠΦΣ) χαιρέτισε την (αυτονόητη) εντολή του υπουργού Υγείας για έλεγχο των καταγγελθεισών εταιρειών καθώς και την απαγόρευση παράλληλων εξαγωγών για δεκάδες πλέον φάρμακα. «Είναι ζήτημα που είχαμε επισημάνει εγκαίρως και πρέπει να επεκταθεί με αυστηροποίηση των ελέγχων σε όλους όσοι μετέχουν στη διακίνηση του φαρμάκου», αναφέρει ο πρόεδρος του ΠΦΣ Απόστολος Βαλτάς.
Οι φαρμακοποιοί υποστηρίζουν πως οι φαρμακαποθήκες έχουν κέρδος 4,67% επί της αξίας του φαρμάκου εντός Ελλάδας, αλλά με την εξαγωγή το κέρδος τους εκτινάσσεται ακόμη και στο 200%. Από την πλευρά τους, οι εκπρόσωποι των φαρμακαποθηκών απαντούν πως κινούνται εντός του πλαισίου που ορίζει ο νόμος, καταγγέλλουν πως δεν δηλώνονται όλες οι παράλληλες εξαγωγές και εγκαλούν τον ΕΟΦ για τον ελεγκτικό του ρόλο στο σχετικό πεδίο.
Ο αρμόδιος Οργανισμός, πάλι, περιορίζεται σε συνεχείς απαγορεύσεις εξαγωγών και συνεχείς επικαιροποιήσεις της λίστας, μέτρα που, όπως αποδεικνύεται, δεν λειτουργούν. Πλέον, αναμένεται με μεγάλο ενδιαφέρον στον φαρμακευτικό χώρο ο έλεγχος που -πρέπει να- διενεργήσει ο ΕΟΦ στις 5 πολυεθνικές.
Ωστόσο, η πραγματικότητα παραμένει δύσκολη για δεκάδες χιλιάδες ασθενείς που δεν βρίσκουν τα σκευάσματα που λαμβάνουν στο πλαίσιο χρόνιας θεραπείας τους ή που αναγκάζονται να γυρνούν από φαρμακείο σε φαρμακείο για να προμηθευτούν με την ελάχιστη ποσότητα ή που εκτελούν μερικώς τις τρίμηνες συνταγές τους.
