Με αφορμή την Παγκόσμια Ημέρα κατά του Καπνίσματος (31 Μαΐου) το Ινστιτούτο Prolepsis επισημαίνει τους κινδύνους για τη δημόσια υγεία, τις βλαβερές επιπτώσεις του καπνίσματος και υπογραμμίζει την ανάγκη λήψης προληπτικών μέτρων αναφορικά με τη χρήση του ηλεκτρονικού τσιγάρου στους νέους.
To κάπνισμα αποτελεί σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας μία από τις μεγαλύτερες απειλές για τη δημόσια υγεία που έχει αντιμετωπίσει ποτέ η ανθρωπότητα, καθώς περίπου 7 εκατομμύρια άνθρωποι πεθαίνουν κάθε χρόνο από ασθένειες που σχετίζονται με αυτό. Συνδέεται με πολλές μορφές καρκίνου (καρκίνο του πνεύμονα, του λάρυγγα, του στόματος, της ουροδόχου κύστης), ενώ οι βλαβερές επιπτώσεις του καπνίσματος σχετίζονται με σοβαρές καρδιαγγειακές παθήσεις (έμφραγμα, στηθάγχη, εγκεφαλικό, κ.ά.), παθήσεις του αναπνευστικού (χρόνια αποφρακτική πνευμονοπάθεια, εμφύσημα, βρογχίτιδα) κ.ά.
Οι μεγάλες βιομηχανίες καπνού κερδίζουν εις βάρος του ανθρώπου στοχεύοντας ιδιαίτερα ευάλωτους πληθυσμούς στις αναπτυσσόμενες χώρες της Αφρικής, της Ασίας και της Μέσης Ανατολής, εκμεταλλευόμενες συνήθως την πιο χαλαρή αντικαπνιστική νομοθεσία. Παγκοσμίως 1,1 δισ. άτομα στον κόσμο καπνίζουν καθημερινά, εκ των οποίων το 80% ζει σε χώρες με χαμηλό και μέσο κατά κεφαλήν εισόδημα. Στις χώρες του δυτικού κόσμου η καπνοβιομηχανία εξισορροπεί τις προκαλούμενες ζημίες (από την απαγόρευση διαφημίσεων, το πιο ισχυρό νομοθετικό πλαίσιο και από ένα μεγαλύτερο ποσοστό ενημερωμένων πολιτών) και με την εμπορική προώθηση του ηλεκτρονικού τσιγάρου και των συσκευών θέρμανσης καπνού, στοχεύοντας στις νεότερες ηλικίες. Αυτή η εξάπλωση της χρήσης νέων προϊόντων καπνού έχει δημιουργήσει προκλήσεις για τη δημόσια υγεία.
Σύμφωνα με το Κέντρο Ελέγχου και Πρόληψης Νοσημάτων (Centers for Disease Control and Prevention, CDC) των ΗΠΑ, η χρήση του ηλεκτρονικού τσιγάρου από τους νέους και τους εφήβους αποτελεί πλέον σημαντικό πρόβλημα δημόσιας υγείας. Σύμφωνα με σχετική μελέτη του CDC, το ποσοστό εφήβων που χρησιμοποιούν ηλεκτρονικά τσιγάρα αυξήθηκε σε επίπεδο συναγερμού τα τελευταία χρόνια. 3,6 εκατομμύρια μαθητές γυμνασίου και λυκείου στις ΗΠΑ έκαναν χρήση ηλεκτρονικού τσιγάρου το 2018, ενώ ο αντίστοιχος αριθμός το 2011 ήταν 280.000 μαθητές.
Επιστημονικά είναι αποδεδειγμένο ότι τόσο τα συμβατικά τσιγάρα όσο και τα ηλεκτρονικά, αλλά και οι συσκευές θέρμανσης καπνού αποτελούν απειλή για την υγεία. Ιδιαίτερα, μεταξύ των νέων – που χρησιμοποιούν ηλεκτρονικά τσιγάρα σε υψηλότερα ποσοστά από τους ενήλικες – επιπλέον υπάρχουν στοιχεία ότι η χρήση ηλεκτρονικού τσιγάρου αυξάνει τον κίνδυνο μετάβασης στο κάπνισμα συμβατικών τσιγάρων.
Αν και για την Ελλάδα δεν υπάρχουν διαθέσιμα στοιχεία αναφορικά με τη χρήση νέων προϊόντων καπνού στις νέες ηλικίες, χρειάζεται επαγρύπνηση σε ό,τι αφορά την εξάπλωση του ηλεκτρονικού τσιγάρου στους νέους και στους εφήβους. Είναι απαραίτητο να περιορισθεί η χρήση, η εμπορική προώθηση και η πώλησή τους μεταξύ των νέων και να εφαρμοστεί αποτελεσματικά, επιτέλους, η αντικαπνιστική νομοθεσία. Η συνεχιζόμενη μη εφαρμογή του αντικαπνιστικού νόμου αποτελεί έγκλημα εναντίον της ζωής των εργαζομένων, των πολιτών και κυρίως των παιδιών.
Σε αυτό το εχθρικό περιβάλλον για τη δημόσια υγεία η εντατικοποίηση της ενημέρωσης και η πρόληψη έχουν ζωτική σημασία.
Το Ινστιτούτο Prolepsis θα συνεχίσει να παρεμβαίνει με δράσεις ευαισθητοποίησης και ενημέρωσης στην προσπάθεια για την πρόληψη και διακοπή του καπνίσματος, στοχεύοντας σε μαθητές, εργαζόμενους και στο ευρύ κοινό.
