Καθώς το τέταρτο επιδημικό κύμα σαρώνει τη χώρα μας, εντείνεται η αγωνία όλων να υψωθεί εγκαίρως το τείχος ανοσίας για την προστασία της υγείας μας, αλλά και της οικονομίας από τον ολοένα πιο απειλητικό λόγω των μεταλλάξεων, ιδίως της «Δέλτα», κορωνοϊό. Τα νοσοκομεία βρίσκονται και πάλι σε ετοιμότητα, καθώς οι ειδικοί εκτιμούν ότι η εκθετική αύξηση των κρουσμάτων -ημερησίως κυμαίνονταν την περασμένη εβδομάδα στα 3.000- θα υπερδιπλασιάσει και τις εισαγωγές ασθενών με σοβαρή νόσο COVID-19 ως το τέλος του μήνα, που θα ξεπεράσουν τις 250 ημερησίως.
Περίπου 4,7 εκατομμύρια πολίτες έχουν θωρακιστεί πλήρως κατά της λοίμωξης COVID-19 και περί τα 1,3 εκατομμύρια αναμένουν τον εμβολιασμό τους με την πρώτη ή τη δεύτερη δόση. Άλλα 3,7 εκατομμύρια άτομα, ηλικίας 18 έως 59 χρόνων, μοιάζουν όμως να έχουν «ακινητοποιηθεί» μέσα στην επιδημία του… περασμένου χειμώνα, αφού παραμένουν πλήρως απροστάτευτα έναντι του κορωνοϊού, σαν να μην έχουν στη διάθεσή τους το όπλο του εμβολίου. Μάλιστα, ο κίνδυνος που διατρέχουν μεγαλώνει με την πάροδο του χρόνου, εξηγώντας έτσι τις αλλεπάλληλες εκκλήσεις των επιστημόνων για άμεσο εμβολιασμό και την εκστρατεία «Πειθώ» που υλοποιεί η κυβέρνηση, με ενημερωτικές καμπάνιες και στοχευμένες δράσεις, καθώς και με εφαρμογή ενισχυμένου ελέγχου (testing) των ανεμβολίαστων πολιτών, ιδίως στις μετακινήσεις και στην εργασία τους, όπως π.χ. τουρισμός, ακτοπλοΐα.
«Οι ανεμβολίαστοι πολίτες βρίσκονται στο μάτι του επιδημικού κυκλώνα. Δεν κινδυνεύουν όπως κινδυνεύαμε όλοι έως και τον περασμένο Ιανουάριο, όταν μας δόθηκε η πρόσβαση στο εμβόλιο. Κινδυνεύουν πολύ περισσότερο, καθώς τα μεταλλαγμένα στελέχη -“Αλφα” και “Δέλτα”, για παράδειγμα- που κυριαρχούν στα επιδημικά κύματα αυτού του έτους είναι πιο επιθετικά, πιο μεταδοτικά και πιο νοσογόνα. Και στρέφονται κατά εκείνων που βρίσκουν αθωράκιστους. Όσοι δεν έχουν εμβολιαστεί αποτελούν εύκολο, προσβάσιμο στόχο για τον κορωνοϊό», λέει στο «ΘΕΜΑ» ο ομότιμος καθηγητής Παιδιατρικής και Ενδοκρινολογίας στο Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών (ΕΚΠΑ) και μέλος της Εθνικής Επιτροπής Εμβολιασμών Γιώργος Χρούσος.
Οι αρνητές των εμβολίων είναι στην ίδια κατάσταση με εκείνη της πρώτης φάσης της πανδημίας όταν δεν υπήρχαν τα εμβόλια
«Γνωρίζουμε πλέον ότι η μετάδοση ανάμεσα στα απροστάτευτα άτομα γίνεται σε φυσική απόσταση έως και 4 μέτρων από 1,5 με 2 μέτρα που γνωρίζαμε πέρυσι. Επίσης, ότι για τη μετάδοση χρειάζεται πολύ λιγότερος χρόνος σε σύγκριση με το προηγούμενο διάστημα – το μεταλλαγμένο στέλεχος “Δέλτα”, που θα κυριαρχεί τον Αύγουστο, μπορεί να μεταδοθεί μέσα σε 15 με 30 δευτερόλεπτα από άτομο σε άτομο, σε αντίθεση με την αρχική μορφή του ιού που χρειαζόταν περίπου 15 λεπτά. Ολα αυτά και πολλά ακόμη που διερευνούμε επιβάλλουν την προστασία όλων με το εμβόλιο», τονίζει ο καθηγητής. Και απαντώντας στους πολέμιους του εμβολιασμού, ο κ. Χρούσος υπενθυμίζει ότι «αν θα έπρεπε να προβούμε σε συγκρίσεις, τότε απέναντι στους σχεδόν 13.000 θανάτους λόγω της λοίμωξης COVID-19, θα τοποθετούσαμε τις απώλειες δύο συνανθρώπων μας από ανεπιθύμητες παρενέργειες μεταξύ των έξι εκατομμυρίων ανθρώπων που εμβολιαστεί πλήρως ή μερικώς».
Ποιοι κινδυνεύουν να «εξαφανιστούν»
Η εμβολιαστική κάλυψη παρουσιάζει μεγάλες διακυμάνσεις στις ηλικιακές ομάδες του πληθυσμού, που σχετίζονται και με τη χρονική σειρά με την οποία εντάχθηκαν στην εμβολιαστική εκστρατεία «Ελευθερία». Στους μεγαλύτερους ηλικιακά και τους ασθενείς με υποκείμενα νοσήματα το τείχος ανοσίας είναι πιο στέρεο. Ενώ στους νεότερους ηλικιακά, κυρίως κάτω των 59 χρόνων, εντοπίζεται εμβολιαστική «μαύρη τρύπα».
Στην πολυπληθή -περίπου 3 εκατομμύρια άτομα- και ευάλωτη ηλικιακή ομάδα των πολιτών 60 χρόνων και άνω η ανοσία είναι πάνω από 70%, ποσοστό που τους προστατεύει ήδη από την επέλαση του τέταρτου κύματος. Ο εμβολιασμός αναδεικνύεται στην ειδοποιό διαφορά αυτού του κύματος σε σύγκριση με τα προηγούμενα. «Ο εμβολιασμός ήδη έχει σώσει δεκάδες συμπολίτες μας από βαριά νόσο και θάνατο και υπάρχει μία συγκρατημένη αισιοδοξία ότι τα εμβόλια έχουν σπάσει τη σχέση κρουσμάτων – θανάτων που βλέπαμε σε προηγούμενα κύματα. Η εμβολιαστική κάλυψη, προς το παρόν, έχει αποτρέψει σε μεγάλο βαθμό τη μετάβαση του ιολογικού φορτίου από τις νεότερες ηλικίες στις μεγαλύτερες και έχει προστατέψει ευπαθείς ομάδες», ανέφερε, την περασμένη Πέμπτη, κατά την τακτική ενημέρωση για την επιδημία στο υπουργείο Υγείας, ο επίκουρος καθηγητής Επιδημιολογίας της Ιατρικής Σχολής του ΕΚΠΑ και μέλος της Επιτροπής Εμπειρογνωμόνων Γκίκας Μαγιορκίνης.
Στην ηλικιακή ομάδα των νέων 18-24 χρόνων έχει εμβολιαστεί ή προγραμματίσει ραντεβού το 29% και στην αμέσως επόμενη, των ατόμων 25-29 χρόνων, το 41%. Αναλόγως, η εμβολιαστική κάλυψη -υπολογισμένων και των κλεισμένων ραντεβού- διαμορφώνεται στο 45% για τα άτομα της ομάδας 30-34 χρόνων και στο 48% για τα άτομα της ηλικιακής ομάδας 35-39 χρόνων.
Εκτός της «Ελευθερίας» και της προστασίας του εμβολίου βρίσκεται το 44% των ατόμων ηλικίας 40-44 χρόνων, όπως και το 38% εκείνων των 45-49 χρόνων. Στη δεκαετία-γέφυρα μεταξύ νεότερων και πιο ηλικιωμένων, εκείνη των 50, η εμβολιαστική «μαύρη τρύπα» κινδυνεύει να αφανίσει με μολύνσεις, νοσηλείες και θανάτους τουλάχιστον το 37% που δεν έχει εμβολιαστεί.
Ειδικά σε ό,τι αφορά τη θνησιμότητα, στοιχεία της Εθνικής Επιτροπής Εμβολιασμών δείχνουν ότι ο κίνδυνος για την ηλικιακή ομάδα 55-59 χρόνων είναι 70 φορές μεγαλύτερος συγκριτικά με εκείνον της ηλικιακής ομάδας 20-24 χρόνων. Γεγονός που επιβεβαιώνει με τον πιο σκληρό τρόπο την προειδοποίηση της Επιτροπής Εμπειρογνωμόνων για άμεσο εμβολιασμό των νέων, ιδίως σε αυτή τη φάση πριν από τις διακοπές τους, προκειμένου να μη γίνουν το μοιραίο όχημα μετάδοσης του κορωνοϊού στους γονείς τους.
Κάθε άλλο παρά αμελητέος είναι ο θάνατος λόγω νόσησης από COVID-19 και για άτομα ηλικίας 40-49 χρόνων. Σύμφωνα με τα στοιχεία της Επιτροπής για τη θνησιμότητα λόγω κορωνοϊού, τα άτομα ηλικίας 40-44 χρόνων κινδυνεύουν 11 φορές περισσότερο να καταλήξουν, ενώ ο κίνδυνος υπερδιπλασιάζεται (23 φορές) για την αμέσως επόμενη ηλικιακή ομάδα, εκείνη των ατόμων 45-49 χρόνων, σε σχέση πάντα με τους 20χρονους.
Η αύξηση στις νοσηλείες και η εκ νέου πίεση στο ΕΣΥ
Η αγωνία που διακατείχε την περασμένη εβδομάδα τους επιστήμονες για το αν η εκθετική αύξηση των κρουσμάτων πιέσει εκ νέου το σύστημα υγείας με νέες εισαγωγές ασθενών με COVID-19 έγινε πλέον βεβαιότητα. Υπενθυμίζεται ότι την 1η Ιουλίου είχαν καταγραφεί 40 εισαγωγές στα νοσοκομεία λόγω κορωνοϊού και μέσα σε δύο εβδομάδες ο αριθμός τους έσπασε το φράγμα των 100 εισαγωγών – μάλιστα την περασμένη Παρασκευή ο αριθμός τους εκτινάχθηκε στους 126! Πλέον, τα προγνωστικά μοντέλα δείχνουν στους ειδικούς της Επιτροπής Εμπειρογνωμόνων ότι με βάση τον ρυθμό που κινούνται τα κρούσματα, αναμένεται να διπλασιαστούν οι νέες εισαγωγές το επόμενο 15νθήμερο, ξεπερνώντας τις 250 ημερησίως.
«Με βάση την εμβολιαστική κάλυψη του πληθυσμού, εκτιμάται ότι το κύμα των νοσηλειών θα αφορά κυρίως νεότερης ηλικίας άτομα. Οσοι είναι πιο ευάλωτοι λόγω ηλικίας ή λόγω υποκείμενων νοσημάτων, είναι θωρακισμένοι χάρη στο εμβόλιο και, ακόμη και αν μολυνθούν, θα έχουν ήπια νόσηση. Συνεπώς, στα νοσοκομεία θα κατευθυνθούν άτομα που με βάση όσα μέχρι τώρα γνωρίζουμε για τη νόσηση λόγω της μετάλλαξης “Δέλτα”, θα χρειάζονται μεν νοσηλεία, αλλά δεν θα είναι η μακρά και απαιτητική νοσηλεία που είχε καταγραφεί στα προηγούμενα κύματα. Εκτιμάται ότι θα ασκηθεί πίεση στο σύστημα υγείας, αλλά θα είναι μέτρια», λέει στο «ΘΕΜΑ» ο αναπληρωτής καθηγητής Επιδημιολογίας της Ιατρικής Σχολής ΕΚΠΑ και μέλος της Επιτροπής Εμπειρογνωμόνων Δημήτρης Παρασκευής.
Ο καθηγητής υπογραμμίζει ότι το εμβόλιο αποτελεί υπερ-όπλο στην προσπάθεια ανάσχεσης της πανδημίας, ενώ κομβικός είναι ο ρόλος και των μέτρων προστασίας, εφόσον τηρούνται, όπως και ο συστηματικός και ενισχυμένος έλεγχος (testing) για κορωνοϊό είτε για τις μετακινήσεις με πλοία και αεροπλάνα, είτε σε επαγγελματικές ομάδες πληθυσμού όπως στον τουρισμό και την ακτοπλοΐα, είτε σε συγκεκριμένες περιοχές. Από χθες οι περιφερειακές ενότητες Μυκόνου, Ρεθύμνου και Ηρακλείου καθώς και οι Δήμοι Ιητών, Θήρας και Πάρου υποχρεούνται σε ενίσχυση του testing λόγω υψηλότατου επιδημιολογικού φορτίου. Οι μη εμβολιασμένοι εργαζόμενοι στην εστίαση και σε τουριστικές επιχειρήσεις θα υποβάλλονται εφεξής υποχρεωτικά σε έλεγχο δύο φορές την εβδομάδα, μία φορά με τη μέθοδο του self test και μία με αυτή του rapid, και με ταυτόχρονη υποχρέωση δήλωσης του αποτελέσματος στο πληροφοριακό σύστημα «Εργάνη». Την ίδια υποχρέωση για testing δύο φορές την εβδομάδα θα έχουν και τα μη εμβολιασμένα μέλη των πληρωμάτων επιβατηγών πλοίων και κρουαζιερόπλοιων.
«Το όποιο αποτύπωμα, με την ελπίδα αυτό να είναι θετικό, θα υπάρχει ξεκάθαρα στο τέλος Ιουλίου. Τα μέτρα που εισηγήθηκε η Επιτροπή θα μπορούσαν να περιορίσουν τις μεταδόσεις της λοίμωξης προς και από τα νησιά. Σημαντικό είναι επίσης να γίνεται self test από όλους όσοι έχουν αυξημένη κινητικότητα ή ζουν σε περιοχές με αυξημένο επιδημιολογικό φορτίο, ώστε να διαγιγνώσκεται έγκαιρα η λοίμωξη και να ελέγχεται η διασπορά», επισημαίνει ο κ. Παρασκευής.
Ο προβληματισμός για την τρίτη δόση
Ο εμβολιασμός με τρίτη δόση του γενικού πληθυσμού έναντι του κορωνοϊού βρίσκεται στην επίσημη ατζέντα κρατών αλλά και οργανισμών, όπως οι FDA, CDC, EMA. Η Βρετανία και η Γερμανία, για παράδειγμα, έχουν ανακοινώσει ότι η επαναληπτική χορήγηση θα ενισχύσει την ανοσοαπόκριση κατά του ιού, δεδομένης της ανησυχίας που προκαλούν οι μεταλλάξεις του, όπως η «Δέλτα», αλλά και τα ερωτηματικά σχετικά με τη διάρκεια της ανοσίας κατόπιν των δύο δόσεων για σκευάσματα όπως αυτά των Pfizer/BioNTech, Moderna και AstraZeneca που χρησιμοποιούνται και στη χώρα μας. Ωστόσο, αποφάσεις για το εάν χρειάζεται τελικά τρίτη δόση εμβολίου δεν αναμένεται να ληφθούν πριν από τον Σεπτέμβριο, οπότε θα ανακοινωθούν τα πρώτα αποτελέσματα από εν εξελίξει μελέτες σχετικά με την ασφάλεια και την αποτελεσματικότητα μιας τέτοιας πρακτικής.
Αντίθετα, σαφής είναι η θετική θέση που διατυπώνεται από τους επιστημονικούς φορείς και οργανισμούς αναφορικά με τη χορήγησης τρίτης δόσης του εμβολίου σε άτομα με ανοσοκαταστολή. Ηδη στη Γαλλία και το Ισραήλ οι αρμόδιες αρχές έχουν προχωρήσει σε σχετικές συστάσεις. Στην Ελλάδα το θέμα έχει απασχολήσει την Εθνική Επιτροπή Εμβολιασμών, καθώς δέχεται επιστολές από ιατρικές εταιρείες που ζητούν να υπάρξουν ανάλογες οδηγίες.
Σύμφωνα με την Επιτροπή, προς το παρόν δεν χρειάζεται τρίτη δόση σε όσους έχουν φυσιολογικό ανοσολογικό σύστημα. Πιθανόν όμως να χρειάζονται μια επιπλέον δόση εμβολίου όσοι είναι σε ανοσοκαταστολή, όπως οι μεταμοσχευμένοι, άτομα με αυτοάνοσα (λ.χ. ρευματοειδής αρθρίτιδα, λύκος κ.ά.) και καρκινοπαθείς, και οι οποίοι ενδέχεται έχοντας λάβει τις δύο δόσεις να εμφανίζουν χαμηλότερα αντισώματα σε σχέση με τα εμβολιασμένα υγιή άτομα.
Freedom pass: Άνοιξε η πλατφόρμα για την προπληρωμένη κάρτα των 150 ευρώ στους νέους
Κορωνοϊός: Οι παιδίατροι ζητούν να επιτρέπονται οι εμβολιασμοί ανηλίκων στα ιδιωτικά ιατρεία τους
