*Γράφει ο Βασίλης Δαλιάνης
Οι 27 αρχηγοί κρατών και κυβερνήσεων της Ευρωπαϊκής Ένωσης συζητούν απόψε και αύριο μέσω τηλεδιάσκεψης με σκοπό να βρουν έναν κοινό τρόπο ώστε να αντιμετωπίσουν το τρίτο κύμα της πανδημίας και να ενισχύσουν το πρόγραμμα εμβολιασμού των Ευρωπαίων πολιτών.
Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο αναμένεται να ασχοληθεί με το ζήτημα της επιβολής ελέγχων στις εξαγωγές εμβολίων που παρασκευάζονται σε ευρωπαϊκό έδαφος, καθώς η πρόταση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής φαίνεται να βρίσκει σύμφωνα όχι μόνο τα περισσότερα κράτη – μέλη της ΕΕ, αλλά και τα ισχυρότερα, όπως την Ιταλία, τη Γερμανία και τη Γαλλία.
Ωστόσο, το ζήτημα αυτό, του περιορισμού ή της απαγόρευσης δηλαδή των εξαγωγών εμβολίων σε ορισμένες τρίτες χώρες που καταγράφουν υψηλά ποσοστά εμβολιασμού ή δεν εξάγουν με τη σειρά τους εμβόλια στην ΕΕ, αναμένεται να προκαλέσει ενστάσεις από μια σειρά κρατών – μελών, όπως το Βέλγιο, την Ιρλανδία, τη Σουηδία και τις Κάτω Χώρες, τα οποία φοβούνται ότι μια τέτοια απόφαση θα μπορούσε να διαταράξει τις πολύπλοκες διεθνείς αλυσίδες εφοδιασμού και να προκαλέσει αντίποινα από άλλες χώρες.
Απέναντι σε μια τέτοια προοπτική ο Βρετανός πρωθυπουργός Μπόρις Τζόνσον έριξε αρκετό νερό στο κρασί του και δέχθηκε ουσιαστικά όλες τις αξιώσεις των Βρυξελλών, καθώς το βρετανικό πρόγραμμα εμβολιασμού βασίζεται σε μεγάλο βαθμό στα εμβόλια της AstraZeneca που παρασκευάζονται στην ΕΕ.
Οι εθνικές κυβερνήσεις των κρατών – μελών βρίσκονται επίσης υπό πίεση για να επιταχύνουν τους εμβολιασμούς καθώς το νέο κύμα της πανδημίας φέρνει τα εθνικά συστήματα υγείας στα όριά τους, την ώρα που επιβάλλονται εκ νέου περιοριστικά μέτρα και πλήττεται η οικονομία και η ελεύθερη κυκλοφορία προσώπων και αγαθών στα εσωτερικά σύνορα της ΕΕ.
Σύμφωνα με Ευρωπαίους αξιωματούχους, η πιθανότητα να εφαρμοστούν αυστηροί έλεγχοι στις εξαγωγές εμβολίων είναι μικρή, ωστόσο είναι καλό να υπάρχει ως εναλλακτική, ώστε εταιρείες όπως η αγγλο – σουηδική AstraZeneca να τηρήσει τις δεσμεύσεις τους έναντι της ΕΕ.
«Κάποιες φορές αρκεί να κρατάς απλώς ένα μεγάλο ραβδί ακόμα και αν τελικά δεν το χρησιμοποιήσεις», υποστηρίζει Ευρωπαίος αξιωματούχος. Σύμφωνα με το σχέδιο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, οι φαρμακευτικές εταιρείες που έχουν συμβάσεις προμηθειών με την ΕΕ θα χρειαστούν άδεια για την εξαγωγή εμβολίων, εκτός εάν προορίζονται για 92 χώρες χαμηλού και μεσαίου εισοδήματος οι οποίες θα εξαιρούνται από τυχόν περιορισμούς. Δεδομένου ότι το ζήτημα αφορά στην εμπορική πολιτική, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή έχει την ισχύ να προωθήσει το σχέδιο περιορισμού των εξαγωγών, ακόμη και αν δεν συμφωνούν όλα τα κράτη-μέλη.
Οι 27 θα καλέσουν επίσης τους αρμόδιους υπουργούς (Συμβούλιο της ΕΕ) να προχωρήσουν με γρήγορο ρυθμό και fast-track διαδικασίες στις τεχνικές προετοιμασίες για την εναρμονισμένη εισαγωγή στις αρχές του καλοκαιριού του ευρωπαϊκού πιστοποιητικού εμβολιασμού, ώστε να διευκολυνθεί η κινητικότητα εντός της ΕΕ.
Στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο οι 27 θα συζητήσουν επίσης και για τις σχέσεις της ΕΕ με τη Ρωσία και την Τουρκία, μετά και από την απόφαση του Τούρκου προέδρου Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν να αποχωρήσεις από τη διεθνή «Σύμβαση της Κωνσταντινούπολης για την καταπολέμηση της βίας κατά των γυναικών».
Οι Ευρωπαίοι ηγέτες θα εξετάσουν μια διπλή προσέγγιση έναντι της Τουρκίας και το ενδεχόμενο να προσφέρουν μια θετική ατζέντα στην Άγκυρα για την σταδιακή αναθέρμανση των σχέσεων της με την ΕΕ, διατηρώντας ωστόσο και άλλες επιλογές στο τραπέζι, όπως την επιβολή κυρώσεων σε περίπτωση τουρκικής παραβατικής συμπεριφοράς στην Ανατολική Μεσόγειο. Η Κύπρος, αλλά και η Ελλάδα, διαφώνησαν με το προσχέδιο συμπερασμάτων του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, καθώς θεωρούσαν ότι απείχε πολύ από τις προτάσεις του Ύπατους εκπροσώπου Εξωτερικής πολιτικής και Ασφάλειας Ζοζέπ Μπορέλ.
Σύμφωνα με πληροφορίες, στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο εξετάζονται αλλαγές στο κείμενο συμπερασμάτων για την Τουρκία με σκοπό να υπάρξουν πιο ρητές και αναλυτικές αναφορές για το πώς θα «συμμορφωθεί» η χώρα σε περίπτωση που συνεχίσει τις προκλήσεις στην Ανατολική Μεσόγειο, καθώς και με ποιους τρόπους θα ενεργοποιηθεί η θετική ατζέντα που προτείνει η ΕΕ στην Άγκυρα.
Οι αλλαγές θα έρθουν μετά την αντίδραση Αθήνας και Λευκωσίας στο προσχέδιο που παρουσιάστηκε πριν το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο, ενώ θετική ως προς αυτήν την εξέλιξη κρίνεται και η στάση της Γαλλίας.
Αξίζει να σημειωθεί ότι και η Ουάσινγκτον δεν επιθυμεί να πέσουν οι διπλωματικές γέφυρες με την Άγκυρα ενώ ο Αμερικανός Πρόεδρος Τζο Μπάιντεν αναμένεται να συμμετάσχει στην τηλεδιάσκεψη του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, αργότερα μέσα στην ημέρα.
Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο θα ασχοληθεί επίσης με ζητήματα εσωτερικής αγοράς, τον ψηφιακό μετασχηματισμός καθώς και με την ενίσχυση του διεθνούς ρόλου του ευρώ.
