Γράφει η Μίνα Αγγελίνη
Αναφορικά με τον εμβολιασμό των πολιτών κατά του κορωνοϊού, η ΕΕ τρώει τη… σκόνη του Ηνωμένου Βασιλείου, των ΗΠΑ και του Ισραήλ την ώρα που πληθαίνουν οι «φωνές» που επικρίνουν δριμύτατα την Κομισιόν για την καθυστέρηση αυτή.
Κατά τη διάρκεια του Σαββατοκύριακου, ο ισχυρός άνδρας της Βαυαρίας και ηγέτης της Χριστιανοκοινωνιστών (CSU), Μάρκους Ζέντερ όπως και ο Διευθύνων Σύμβουλος της BioNTech Ουγκούρ Σαχίν κατηγόρησαν την Ευρωπαϊκή Επιτροπή ότι δεν προμηθεύτηκε αρκετές δόσεις του εμβολίου των BioNTech και Pfizer, του πρώτου ενέσιμου σκευάσματος που έλαβε έγκριση από τις ευρωπαϊκές ρυθμιστικές αρχές.
Η Κομισιόν απέρριψε χθες τις κατηγορίες λέγοντας ότι έχει διασφαλίσει πάνω από δύο δισεκατομμύρια δόσεις εμβολίων από επτά συνολικά φαρμακευτικές εταιρείες με τη συμμετοχή των κρατών μελών καθ ‘όλη τη διάρκεια της διαδικασίας.
«Δεν νομίζω ότι το ζήτημα είναι πραγματικά ο αριθμός των εμβολίων, αλλά το γεγονός ότι βρισκόμαστε στην αρχή της διανομής τους», δήλωσε ο εκπρόσωπος της Κομισιόν, Έρικ Μαμέρ. «Κρίνουμε όλοι τα πράγματα σαν να έχει τελειώσει αυτή η εκστρατεία. Στην πραγματικότητα, η εκστρατεία αυτή μόλις ξεκίνησε», πρόσθεσε.
Σίγουρα ήταν μια αργή αρχή. Οι χώρες της ΕΕ έχουν εμβολιάσει εκατοντάδες χιλιάδες άτομα, ωστόσο, οι αριθμοί από χώρα σε χώρα διαφέρουν σημαντικά μεταξύ τους.
Ακόμη και η Γερμανία, που έχει εμβολιάσει 265.000 άτομα – περισσότερο από οποιαδήποτε άλλη χώρα της ΕΕ από τις 4 Ιανουαρίου, απέχει πολύ από τον στόχο της καθώς έχει ήδη προμηθευτεί 1,3 εκατομμύρια δόσεις του εμβολίου.
Στο μεταξύ, στο Ηνωμένο Βασίλειο έχουν ήδη εμβολιαστεί περίπου ένα εκατομμύριο πολίτες και στις ΗΠΑ πάνω από τέσσερα εκατομμύρια.
Και οι δύο χώρες αντιμετωπίζουν καθυστερήσεις (για παράδειγμα, οι ΗΠΑ διαθέτουν 13,2 εκατομμύρια δόσεις εμβολίων), όμως το γεγονός ότι η διανομή των εμβολίων στην ΕΕ γίνεται με ρυθμούς χελώνας οφείλεται σε καθυστερήσεις στην παραγωγή των εμβολίων, στην πιο ουσιαστική αλλά γραφειοκρατική διαδικασία έγκρισής τους και τον κακό προγραμματισμό σε πολλές χώρες της ΕΕ.
Γιατί η Κομισιόν δεν αγόρασε αρκετέ δόσεις του εμβολίου των BioNTech / Pfizer για να εμβολιάσει όλους τους Ευρωπαίους πολίτες;
Τον Ιούνιο, όταν η Ευρωπαϊκή Επιτροπή άρχισε να προμηθεύεται εμβόλια, κανείς δεν ήξερε με βεβαιότητα ποιο θα ήταν αποτελεσματικό, πόσο μάλλον, ποιο θα ήταν πρώτο σε διαθεσιμότητα.
Οι BioNTech / Pfizer, Moderna, το Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης και η AstraZeneca και οι Johnson & Johnson, ήταν μεταξύ των εταιρειών που είχαν ξεκινήσει δοκιμές μεγάλης κλίμακας σε εθελοντές και επαίρονταν για τα φιλόδοξα χρονοδιαγράμματά που είχαν προγραμματίσει. Αλλά καθένα από αυτά τα εμβόλια, είχε να υπερπηδήσει διαφορετικά εμπόδια, και κανείς δεν περίμενε ότι κάποιο από αυτά θα ήταν περισσότερο από 90% αποτελεσματικό – σίγουρα όχι αυτά που βασίζονται στην τεχνολογία mRNA, η οποία δεν είχε εγκριθεί ποτέ από τις ευρωπαικές ρυθμιστικές αρχές.
Κατά συνέπεια, η Κομισιόν διαφοροποίησε το «χαρτοφυλάκιο« των εμβολίων, εξασφαλίζοντας περισσότερες από 2 δισεκατομμύρια δόσεις εμβολίων από έξι φαρμακευτικές εταιρείες. Επιπλέον, είναι κοντά σε μια συμφωνία για την αγορά επιπλέον 200 εκατομμυρίων δόσεων του εμβολίοθυ της Novavax.
Δεν θα έπρεπε η ΕΕ να έχει συμφωνήσει να αγοράσει περισσότερες δόσεις εμβολίων κατά της Covid;
Καθώς το εμβόλιο των BioNTech και Pfizer ήταν το πρώτο που κυκλοφόρησε στην Ευρώπη, όλοι ήθελαν να προμηθευτούν όσο το δυνατόν περισσότερες δόσεις του εμβολίου.
Σε σύγκριση με άλλα εμβόλια, το εμβόλιο των BioNTech / Pfizer είναι δύσκολο να διανεμηθεί επειδή πρέπει να αποθηκευτεί σε ξηρό πάγο στους -70 βαθμούς Κελσίου και είναι ακριβό, περίπου 12 ευρώ σε σύγκριση με αυτό της Οξφόρδης και AstraZeneca, το κόστος του οποίου είναι μικρότερο από 2 ευρώ ανά δόση, σύμφωνα με τον τιμοκατάλογό της.
Ωστόσο, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή εξασφάλισε 200 εκατομμύρια δόσεις του γερμανοαμερικανικού εμβολίου με την επιλογή να προμηθευτεί άλλα 100 εκατομμύρια δόσεις (η μεγαλύτερη συμφωνία για το εμβόλια των BioNTech / Pfizer.
Συγκριτικά, οι ΗΠΑ αγόρασαν 100 εκατομμύρια δόσεις του εμβολίου με την επιλογή να αγοράσουν άλλες 500 εκατομμύρια δόσεις τον Ιούλιο.
Ύστερα από σφοδρή κριτική που δέχτηκε ο Τραμπ, η κυβέρνηση των ΗΠΑ αγόρασε άλλες 100 εκατομμύρια δόσεις στις 23 Δεκεμβρίου – σαφώς λιγότερες δόσεις από την αρχική αγορά της ΕΕ.
Αλλά ακόμη κι αν η ΕΕ είχε αγοράσει περισσότερα εμβόλια, πιθανότατα δεν θα είχε κάνει τη διαφορά. Το ζήτημα τώρα βρίσκεται στα σημεία της παραγωγής με τις χώρες να μην προετοιμασμένες να τα διανείμουν γρήγορα.
Θα έπρεπε οι χώρες να έχουν αγοράσει και να εγκρίνουν οι ίδιες τα εμβόλια;
Το επιχείρημα για την «ομαδοποίηση» σε ότι αφορά την διανομή του εμβολίου είναι ότι οι χώρες της ΕΕ θα εξασφάλιζαν καλύτερες συμφωνίες μέσω διαπραγματεύσεων ως «μπλοκ».
Έχουν μάθει από την εμπειρία του παρελθόντος: Κατά τη διάρκεια της πανδημίας γρίπης των χοίρων το 2009, οι φαρμακευτικές εταιρείες χρέωσαν κάποιες ευρωπαικές χώρες με περισσότερα χρήματα για τα εμβόλια, με ορισμένα κράτη να προμηθεύονται πάρα πολλές δόσεις τις οποίες στη συνέχεια πούλησαν σε γείτονες.
Αυτή τη φορά, οι χώρες της ΕΕ συμφώνησαν να επιτρέψουν στην Επιτροπή να χειριστεί τις διαπραγματεύσεις. Οι χώρες της ΕΕ εξακολουθούν να αποτελούν μέρος της διαδικασίας, ωστόσο, επτά χώρες συμμετέχουν στις διαπραγματεύσεις και όλες οι χώρες της ΕΕ εγκρίνουν τις συμφωνίες πριν υπογραφούν.
Η ΕΕ θα μπορούσε να έχει προμηθευτεί ένα δισεκατομμύριο δόσεις κάθε εμβολίου, αλλά τα χρήματα ήταν ένα εμπόδιο. Δεν είναι βέβαιο σε ποιο βαθμό τα χρήματα θα έπαιζαν ρόλο, καθώς σχεδόν όλες οι πληροφορίες που αφορούν τα συμβόλια σε ότι τα αφορά τα εμβόλια της ΕΕ είναι μυστικά.
Γνωρίζουμε ότι η Επιτροπή χρησιμοποίησε περίπου 2,1 δισεκατομμύρια ευρώ ως προκαταβολές για τα εμβόλια και ζήτησε από τις χώρες της Ε.Ε άλλα 750 εκατομμύρια ευρώ το φθινόπωρο. Κάθε χώρα της ΕΕ πληρώνει ανά δόση όταν υποβάλλει παραγγελίες για εμβόλια. Ωστόσο, έχει ήδη συγκεντρωθεί ένα από τα μεγαλύτερα ταμεία στον κόσμο για την αγορά εμβολίων.
Ορισμένες χώρες αποφάσισαν να προμηθευτούν άλλα εμβόλια ή περισσότερες δόσεις πέρα από τις συμφωνίες της ΕΕ. Το φθινόπωρο, η Γερμανία αγόρασε επιπλέον 30 εκατομμύρια δόσεις των εμβολίων BioNTech / Pfizer και CureVac, παρά το γεγονός ότι αυτό αντιβαίνει στη στρατηγική της ΕΕ.
Όταν ρωτήθηκε σχετικά από τον ιστότοπο POLITICO για την κίνηση αυτή της κυβέρνησης του Βερολίνου, ο υπουργός Υγείας της Γερμανίας, Γενς Σπαν, δήλωσε ότι η Γερμανία ήθελε να αγοράσει περισσότερα κι ότι «δεν υπήρχε πραγματικά μεγαλύτερη ανάγκη από τα κράτη μέλη σε αυτό το στάδιο».
Ακολούθησε και η Δανία αγοράζοντας επιπλέον 2,6 εκατομμύρια δόσεις του εμβολίου.
Η Γερμανία συνήψε συνεργασία τον Ιούνιο με την Γαλλία, την Ιταλία και την Ολλανδία ωθώντας την Ευρωπαϊκή Επιτροπή να υπογράψει συμφωνία για έως και 400 εκατομμύρια εμβόλια του Πανεπιστημίου της Οξφόρδης και AstraZeneca για όλη την ΕΕ, ώστε οι ΗΠΑ να μην μπορούσαν να τα «αρπάξουν» όλα.
Άλλες χώρες, ιδίως το Βέλγιο, επέκριναν την πρωτοβουλία με την Κομισιόν να παρεμβαίνει στις σχετικές διαπραγματεύσεις του εμβολίου για λογαριασμό του «μπλοκ». Οι τέσσερις χώρες τελικά μεταβίβασαν τη συμφωνία του εμβολίου της Οξφόρδης και AstraZeneca στην Κομισιόν.
Αυτό σχολιάζεται από τα γερμανικά ΜΜΕ ως η αρχή της «καταστροφής του εμβολίου».
Η εφημερίδα «Bild» ανέφερε ότι ο υπουργός Υγείας της Γερμανίας, Γενς Σπαν ζήτησε συγγνώμη για τη στάση της συμμαχίας των τεσσάρων χωρών με «ταπεινωτικό τόνο», με την πρόεδρο της Κομισιόν Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν και τη Γερμανίδα Καγκελάριο Άνγκελα Μέρκελ να κάνουν τη «μεγάλη κίνηση » αφήνοτας την ΕΕ να αναλάβει την ευθύνη.
Γιατί λοιπόν η ΕΕ χρειάζεται τόσο πολύ χρόνο για τον εμβολιασμό των ανθρώπων; Μήπως, όπως ισχυρίζονται ορισμένοι, γιατί η ΕΕ υπέγραψε τα αιτήματα για την αδειοδότηση των εμβολίων πολύ αργά;
Είναι αλήθεια ότι το Ηνωμένο Βασίλειο και οι ΗΠΑ κατάφεραν να εμβολιάσουν εκατοντάδες χιλιάδες πολίτες προτού οι ευρωπαικές ρυθμιστικές αρχές εγκρίνουν το πρώτο εμβόλιο κατά του κορωνοϊού.
Υπάρχουν μερικοί λόγοι γι΄αυτό, κυρίως το γεγονός ότι ο Ευρωπαϊκός Οργανισμός Φαρμάκων συνέστησε μία υπό όρους αδειοδότηση για την κυκλοφορία του εμβολίου, η οποία συνοδεύεται από περισσότερες συστάσεις προς τους φαρμακοποιούς σε σχέση με τις βρετανικές διαδικασίες κατεπείγουσας έγκρισης του εμβολίου. Ως αποτέλεσμα, εάν υπάρχουν απρόβλεπτα ζητήματα με τα εμβόλια, η κυβέρνηση του Ηνωμένου Βασιλείου θα θεωρηθεί υπεύθυνη.
Η χορήγηση αδειοδότησης των εμβολίων διαρκεί επίσης περισσότερο, διότι απαιτεί την έγκρισή τους από κάθε χώρα της ΕΕ.
Οι χώρες υποστήριξαν σε μεγάλο βαθμό τη διαδικασία αυτή μέσα στο μήνα Δεκέμβριο, αλλά καθώς έβλεπαν βίντεο με τους Βρετανούς και τους Αμερικανούς να εμβολιάζονται, η Ουγγαρία, η Πολωνία, η Γερμανία και η Ιταλία πίεσαν την ΕΕ να προχωρήσει πιο γρήγορα.
Ο Ευρωπαϊκός Οργανισμός Φαρμάκων (ΕΜA) επιτάχυνε τις ημερομηνίες και η Κομισιόν βελτίωσε τη διαδικασία έγκρισης των εμβολίωμ από ημέρες σε ώρες, αλλά όπως φαίνεται, η διαδικασία στην ΕΕ θα συνεχίσει να διαρκεί περισσότερο καθώς άλλες χώρες εκδίδουν αδειοοδότηση έκτακτης ανάγκης.
Η επόμενη απόφαση του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Φαρμάκων θα ληφθεί για το εμβόλιο της Moderna πιθανόν αύριο αν και η αμερικανική εταιρεία έχει περιορισμένη παραγωγική ικανότητα στην ΕΕ.
Όσον αφορά τη χορήγηση της πρώτης δόσης των εμβολίων, οι περισσότερες χώρες ξεκίνησαν στις 27 Δεκεμβρίου τον μαζικό εμβολιασμό σε ένδειξη αλληλεγγύης προς την ΕΕ (Γερμανία, Ουγγαρία και Σλοβακία ξεκίνησαν μια ημέρα νωρίτερα). Άλλες χώρες δεν ήταν έτοιμες.
Η Ολλανδία μάλιστα θα ξεκινήσει τον εμβολιασμό μέχρι αυτήν την εβδομάδα, με το υπουργείο Υγείας της χώρας να δικαιολογείται ότι αυτό συνέβη επειδή πίστευαν ότι το εμβόλιο της Οξφόρδης και της AstraZeneca θα ήταν το πρώτο που θα λάμβανε έγκριση.
Πολλοί άλλες χώρες ήταν απίστευτα αργές, κυρίως η Γαλλία, η οποία είχε εμβολιάσει μόνο 138 άτομα από τις 30 Δεκεμβρίου.
