Γράφει ο Γιώργος Πετρίδης
Μαζί με τη συγκίνηση που προκαλεί σε όλους η περιπέτεια υγείας του Αρχιεπισκόπου Ιερώνυμου, όπως και του Αλβανίας κ. Αναστάσιου, που νοσηλεύονται αμφότεροι με κορωνοϊό, προκύπτουν και μεγάλα ερωτήματα για το πώς η Ελλαδική Εκκλησία, πρωτίστως δε η ηγεσία της, αντιμετώπισε μέχρι τώρα και εξακολουθεί να αντιμετωπίζει την πανδημία. Εφόσον δε τα σενάρια και οι πληροφορίες που κυκλοφορούν για το πώς κόλλησε τον ιό ο Αρχιεπίσκοπος έχουν έστω μια δόση αλήθειας -και φαίνεται να έχουν πολύ ισχυρή δόση τα περί του «ένοχου γεύματος» στις 5 Νοεμβρίου στη Μονή Πετράκη- αντιλαμβάνεται κανείς ότι οι ιεράρχες υποτίμησαν υπερβολικά τον κίνδυνο, εφαρμόζοντας τουλάχιστον πλημμελώς τα μέτρα πουν επέβαλλε κάθε φορά η Πολιτεία. Αλλά δεν έμειναν μόνο εκεί. Ακόμα και σήμερα, μετά την απώλεια από κορωνοϊό του Μητροπολίτη Λαγκαδά Ιωάννη, του Πατριάρχη Σέρβων Ειρηναίου, του Μαυροβουνίου Αμφιλόχιου, αλλά και της 47χρονης μοναχής στην Αλεξανδρούπολη, ουδείς γνωρίζει πόσο έχει εισχωρήσει ο ιός, πόσα κρούσματα υπάρχουν και τι ακριβώς συμβαίνει στην Ελλαδική Εκκλησία.
Oι ιεράρχες έχουν υιοθετήσει ουσιαστικά μια τακτική έλλειψης διαφάνειας και μη ενημέρωσης, πιθανόν για να μην πληγεί το γόητρο και η θεώρηση ότι «στην εκκλησία δεν κολλάει», ίσως και για να μην πανικοβληθεί το χριστεπώνυμο πλήθος. Ορισμένοι βλέπουν πίσω από αυτή τη στάση, την πάση θυσία άρση των ακραίων περιορισμών, ώστε οι ναοί να είναι ανοιχτοί στην περίοδο των εορτών με την παρουσία το κατά δυνατόν μεγαλύτερου πλήθους.
Σε κάθε περίπτωση, με τον τρόπο που συμπεριφέρονται οι άνθρωποι της Εκκλησίας είναι εξαιρετικά δύσκολη έως αδύνατη η εκτίμηση της ακριβούς κατάστασης και οποιαδήποτε ιχνηλάτηση, σύμφωνα με τα πρωτόκολλα της επιδημιολογικής επιτήρησης, όταν μάλιστα δεν αποδεικνύεται αυτή η τακτική έως και μοιραία: Ο Μητροπολίτης Λαγκαδά Ιωάννης ακριβώς για να «μην εκθέσει την εκκλησία», όπως είπε χαρακτηριστικά ο εκπρόσωπος της Αρχιεπισκοπής Χάρης Κονιδάρης, απέκρυψε ότι είχε νοσήσει και κατέφυγε στο νοσοκομείο όταν ήταν πλέον αργά. Λέγεται δε από ανθρώπους που βρίσκονται κοντά στην Ιεραρχία ότι αν δεν χρειαζόταν ο κ. Ιερώνυμος να εισαχθεί στο νοσοκομείο, ίσως να μην γινόταν ποτέ γνωστό ότι προσβλήθηκε από κορωνοϊό. Το βέβαιο είναι ότι η ακράδαντη προσέγγιση περί του άτρωτου του πληρώματος της Εκκλησίας κλονίστηκε, με πολλούς ιεράρχες και απλούς ιερείς να εγκαταλείπουν την στάση χαλαρής αποδοχής των μέτρων προστασίας και να στέλνουν μήνυμα στους πιστούς να εναρμονιστούν περισσότερο με τις οδηγίες της επιστημονικής κοινότητας. Ουδείς πάντως αποδέχεται ευθέως ότι οι θρησκευτικές εκδηλώσεις τον τελευταίο μήνα ευθύνονται έστω και λίγο στη ραγδαία επιδείνωση του επιδημιολογικού φορτίου στη χώρα, υποβαθμίζοντας το ρόλο αυτών των συναθροίσεων στην επέλαση της πανδημίας.
Το ύποπτο γεύμα
Ο αρχιεπίσκοπος κ. Ιερώνυμος εισήχθη στον «Ευαγγελισμό» με μάλλον ήπια συμπτώματα το πρωί της περασμένης Πέμπτης και αφού στο μεταξύ οι γιατροί που τον παρακολουθούν διαπίστωσαν ότι μετά το θετικό τεστ στο οποίο υποβλήθηκε τη Δευτέρα, ήθελε νοσοκομειακή φροντίδα. Το βράδυ της Τετάρτης παρουσίασε πυρετό 37.7 και με δεδομένο ότι πάσχει από διαβήτη, αλλά και υπέρταση, η κατ’ οίκον παραμονή του κρίθηκε μη αρκετή για την αντιμετώπιση του ιού.
Παραμένει επισήμως άγνωστο πού ακριβώς και από ποιον προσβλήθηκε από τον κορωνοϊό. Συνεργάτες του λένε ότι πιθανόν να κόλλησε το περασμένο Σαββατοκύριακο, μετά τη συνάντησή του με τον πρωθυπουργό Κυριάκο Μητσοτάκη, καθώς πριν από αυτή έκανε rapid τεστ, το οποίο ήταν αρνητικό. Ομως τα πράγματα είναι μάλλον πιο περίπλοκα, καθώς πληροφορίες αναφέρουν ότι ο Αρχιεπίσκοπος ήταν ουσιαστικά σε οικειοθελή καραντίνα από τις 11 Νοεμβρίου στην εξοχική του κατοικία στη Ζάλτσα Βοιωτίας. Κι αυτό γιατί νωρίτερα υπήρξε μία αλληλουχία γεγονότων ιδιαίτερα ύποπτων.
Το τριήμερο 4-6 Νοεμβρίου διεξήχθη η Διαρκής Ιερά Σύνοδος, η οποία προς έκπληξη των κοινών θνητών έγινε δια ζώσης και όχι διαδικτυακά, παρότι ακόμα και οι συνεδριάσεις του Υπουργικού Συμβουλίου, που κυβερνά τη χώρα είναι πλέον εξ αποστάσεως.
Το μεγάλο πρόβλημα όμως εκτιμάται ότι δεν ήταν αυτή καθαυτή η Σύνοδος, καθώς εκεί τηρήθηκαν στοιχειώδη μέσα προστασίας. Αλλά το γεύμα που έγινε το μεσημέρι της 5ης Νοεμβρίου προς τιμήν του Μητροπολίτη Νέας Ιωνίας, Φιλαδελφείας, Ηρακλείου και Χαλκηδόνος κ. Γαβριήλ εν όψει της ονομαστικής του εορτής τρεις μέρες αργότερα. Οι πληροφορίες λένε ότι το γεύμα οργανώθηκε κιμπάρικα και με τη μέγιστη δυνατή επιμέλεια και συνοδική αγάπη, το δε αμιγώς γαστρονομικό μέρος του ανατέθηκε σε κέτερινγκ ξακουστού ξενοδοχείου της Αθήνας. Φυσικά ούτε λόγος για μέτρα προστασίας, καθώς μέσα σε έναν σχετικά μικρό χώρο βρέθηκαν περισσότερα από είκοσι άτομα (μεταξύ των οποίων και 6 της ομάδας κέτερινγκ) για τουλάχιστον δύο, τρεις ώρες με όλη τη χαλαρή διάθεση που επιτάσσουν οι γιορτινές στιγμές, αποτέλεσμα και της ευφορίας που φέρνει ο οίνος και το θεσπέσιο φαγητό. Πέραν του κ. Ιερώνυμου και του κ. Γαβριήλ, ήταν παρόντες οι Μητροπολίτες Μυτιλήνης, Ερεσσού και Πλωμαρίου κ. Ιάκωβος, Γουμενίσσης, Αξιουπόλεως και Πολυκάστρου κ. Δημήτριος, Βεροίας, Ναούσης και Καμπανίας κ. Παντελεήμων, Διδυμοτείχου, Ορεστιάδος και Σουφλίου κ. Δαμασκηνός, Δρυϊνουπόλεως, Πωγωνιανής και Κονίτσης κ. Ανδρέας, Ξάνθης και Περιθεωρίου κ. Παντελεήμων, Αρτης κ. Καλλίνικος, Ιλίου, Αχαρνών και Πετρουπόλεως κ. Αθηναγόρας, Ζακύνθου κ. Διονύσιος, Κηφισίας, Αμαρουσίου και Ωρωπού κ. Κύριλλος, Γλυφάδας, Ελληνικού, Βούλας, Βουλιαγμένης και Βάρης κ. Αντώνιος, Ιλίου, Αχαρνών και Πετρουπόλεως κ. Αθηναγόρας, ο οποίος είναι και εκπρόσωπος Τύπου της Διαρκούς Ιεράς Συνόδου. Το περίεργο, αλλά και αναπάντητο της υπόθεσης είναι, σύμφωνα με καλά ενημερωμένες πηγές, ότι στο γεύμα δεν πήγε ο αρχιγραμματέας της Διαρκούς Ιεράς Συνόδου, ο Ωρεών κ. Φιλόθεος, για τον οποίο πληροφορίες, που δεν έχουν επιβεβαιωθεί πάντως, λένε ότι είχε προσβληθεί νωρίτερα από κορωνοϊό! Επισήμως η ηγεσία της Εκκλησίας έχει παραδεχθεί ένα κρούσμα σε αυτόν τον κύκλο, αλλά δεν δίνει κανένα άλλο στοιχείο επικαλούμενη προσωπικά δεδομένα και έτσι δεν είναι σαφές εάν πρόκειται γα τον κ. Φιλόθεο ή κάποιον άλλο!
Επειδή ουδείς γνωρίζει τι και πώς, είναι πρακτικά αδύνατο να βρεθεί άκρη για την πορεία μετάδοσης του ιού στα υψηλά κλιμάκια της ιεραρχίας. Τις τελευταίες ημέρες κυκλοφόρησαν πληροφορίες και φήμες, πολλές από τις οποίες διαψεύστηκαν, χωρίς και πάλι να καταλαβαίνει κανένας τι ακριβώς συμβαίνει. Για παράδειγμα, αναφέρθηκε ότι οι μητροπολίτες Βέροιας και Διδυμοτείχου προσβλήθηκαν από κορωνοϊό, αλλά οι σχετικές πληροφορίες διαψεύστηκαν από τους ίδιους, ενώ το βράδυ της περασμένης Παρασκευής υπήρξε η είδηση περί μόλυνσης του μητροπολίτη Κεφαλληνίας. Στο μεταξύ στο Νοσοκομείο ΑΧΕΠΑ με υψηλό πυρετό μεταφέρθηκε το βραδυ της Παρασκευής και ο Μητροπολίτης Κίτρους, Κατερίνης και Πλαταμώνος Γεώργιος Χρυσοστόμου. Ο Ιεράρχης είχε βρεθεί πριν από λίγες ημέρες θετικός στον κορωνοϊό και τα τελευταία 24ωρα εκδήλωσε συμπτώματα. Η αίσθηση για τους ποιμένες της Ελλαδικής Εκκλησίας είναι ότι υπάρχει απόκρυψη για οτιδήποτε έχει σχέση με τον κορωνοϊό και μόνο εάν οδηγηθεί κάποιος στο νοσοκομείο θα γίνει παραδοχή περί θετικού κρούσματος. Αυτό καθιστά περίπου ανέφικτη την όποια ιχνηλάτηση ακόμα και για τον κ. Ιερώνυμο.
Φανερά κρούσματα
Το πρόβλημα με τον κορωνοϊό στους κόλπους της Εκκλησίας φαίνεται να είναι μεγάλο, ακόμη και αν δεν υπάρχει καθαρή εικόνα για την ακριβή έκταση των μολύνσεων. Καθ’ όλο το προηγούμενο διάστημα μετά τις καλοκαιρινές διακοπές και ως την επιβολή της καραντίνας, με αποκορύφωμα φυσικά την εορτή του Αγίου Δημητρίου, ιδίως στη Θεσσαλονίκη, οι θρησκευτικές εκδηλώσεις στη χώρα γίνονταν σε μεγάλο βαθμό σε ένα κλίμα αδιαφορίας για την πανδημία. Οι εκκλησίες δεν ήταν οι μόνες που κινούνταν σε αυτόν τον ρυθμό, αλλά λίγο οι κλειστοί χώροι, οι εξ αντικειμένου συνωστισμοί, η πλημμελής εφαρμογή των μέτρων, καθώς και οι διαφορές απορριπτικές θεωρίες για τον ιό, που εμφιλοχωρούσαν στις τάξεις κλήρου και πιστών, είναι πιθανό να τις κατέστησαν σημεία υπερμετάδοσης.
Είναι χαρακτηριστικό ότι στον Λαγκαδά, πέραν του Μητροπολίτη Ιωάννη, που εκοιμήθη, κόλλησαν επίσης κορωνοϊό και άλλοι της Μητρόπολης. Αλλο χτυπητό παράδειγμα είναι τα όσα δραματικά γίνονται στην Πέλλα, με σημείο αναφοράς την εκταφή του ιερού σκηνώματος του Αγίου Καλλινίκου και άλλες εκδηλώσεις, που θεωρείται ότι επιβάρυναν το επιδημιολογικό φορτίο στην περιοχή. Κάποιες πληροφορίες αναφέρουν ότι ο Μητροπολίτης Εδέσσης Ιωήλ τέθηκε σε καραντίνα.
Εχουν γνωστοποιηθεί ως θετικά κρούσματα ο μητροπολίτης Καλαβρύτων κ. Ιερώνυμος, ο προκάτοχός του κ. Αμβρόσιος, ο οποίος έφυγε από το νοσοκομείο, ο μητροπολίτης Ιερισσού Θεόκλητος, ο Κίτρους και Κατερίνης Γεώργιος, ενώ ο επίσκοπος Ωλένης Αθανάσιος προσβλήθηκε μεν, αλλά ξεπέρασε με επιτυχία την περιπέτεια.
Επίσης «θερίζει» ο ιός σε μοναστήρια κυρίως της Βόρειας Ελλάδας, με το πιο κακό νέο να έρχεται από την Αλεξανδρούπολη, με τον θάνατο 47χρονης μοναχής την Παρασκευή. Η διασπορά του ιού στη μονή όπου ζούσε η άτυχη μοναχή προκλήθηκε από το μάζεμα ελιάς. Οπως έγινε γνωστό, παρουσίασε αρχικά λίγο πυρετό και ξαφνικά η κατάσταση της υγείας της επιδεινώθηκε και κατέληξε μέσα σε 12 ώρες!
Σύμφωνα με πληροφορίες μοναστήρια στους νομούς Θεσσαλονίκης, Πέλλας και Βέροιας έχουν το μεγαλύτερο πρόβλημα, όπως επίσης και σε μοναστήρια στον Νομό Αχαΐας πέριξ των Καλαβρύτων, όπου μάλιστα κινήθηκε και ο κ. Αμβρόσιος, όπως ελέγχθη. Θυμίζουμε ότι κρούσματα σημειώθηκαν και στο Αγιον Ορος.
Επιχείρηση «ανοιχτοί ναοί»
Το μεγάλο στοίχημα της Εκκλησίας, που αυτή τη στιγμή με την εξέλιξη της πανδημίας στη χώρα δεν μπορεί κανείς να πει ότι θεωρείται δεδομένο ή ρεαλιστικό, είναι να ανοίξουν οι ναοί για τις εορτές των Χριστουγέννων, του Νέου Ετους και των Θεοφανίων. Εξάλλου και ο πρωθυπουργός στη συνάντησή του με τον Αρχιεπίσκοπο Ιερώνυμο στις 14 Νοεμβρίου στην Αρχιεπισκοπή είχε πει «να τηρήσουμε τα μέτρα και να κάνουμε Χριστούγεννα με ανοιχτές εκκλησίες». Η Ιερά Σύνοδος με επιστολή που έστειλε στον πρωθυπουργό ζήτησε να γίνουν κανονικά οι θρησκευτικές τελετές εκείνο το διάστημα. Επιβεβαιώνοντας την ύπαρξη της επιστολής, ο Μητροπολίτης Νέας Ιωνίας κ. Γαβριήλ διαμήνυσε: «Δεν θα ανεχτούμε την περίοδο των Χριστουγέννων να μείνουν οι ναοί κλειστοί, η Εκκλησία έχει πλέον τη γνώση και την εμπειρία να διαχειρίζεται την πανδημία, δεν θέλουμε να κάνουμε αντίπραξη ή κόντρα». Αναπτύσσοντας στη συνέχεια τη λογική με την οποία θα κινηθεί η Ιεραρχία, τόνισε: «Η Εκκλησία δεν μάχεται την επιστήμη, είναι σύμμαχός της, αλλά δεν έσκυψε και το κεφάλι, ούτε έχει ηττοπάθεια». Στην κυβέρνηση δεν έχουν λάβει ακόμη οριστικές αποφάσεις, κάτι που είναι λογικό με δεδομένο ότι η πανδημία καλπάζει και είναι νωρίς να εκτιμηθεί τι κατάσταση θα επικρατεί σε έναν μήνα. Δεν επιθυμούν βέβαια καμία σύγκρουση με την Εκκλησία, αλλά θα εξετάσουν με κάθε προσοχή όλα τα σενάρια. Μια πρώτη εκδοχή είναι να ανοίξουν οι ναοί στους πιστούς, αλλά με αυστηρά περιοριστικά μέτρα, αλλά δεν αποκλείεται να ισχύσει τελικά ό,τι και το Πάσχα. Σε κάθε περίπτωση, το θέμα θα εξεταστεί αναλόγως της πορείας που θα έχει η πανδημία.
