Από το 2015 και ένθεν, κατόπιν σχετικής πρωτοβουλίας της Διεθνούς Εταιρείας Νωτιαίου Μυελού (International Spinal Cord Society / ISCoS), η 5η Σεπτεμβρίου αποτελεί την Παγκόσμια Ημέρα Κακώσεων Νωτιαίου Μυελού (ΚΝΜ), με στόχο την ευαισθητοποίηση του κοινού για τις καταστροφικές σωματικές, ψυχικές, κοινωνικές, σεξουαλικές, οικονομικές και επαγγελματικές επιπτώσεις της βλάβης του νωτιαίου μυελού στην ποιότητα ζωής και την καθημερινότητα του ατόμου. Είναι ενδεικτικά τα στατιστικά στοιχεία που επικαλείται η ISCoS για τις ΗΠΑ που δείχνουν ότι, ανάλογα με τη σοβαρότητα, η ΚΝΜ μπορεί να κοστίσει σε έναν τραυματία 334.000 έως 1 εκατομμύριο $ τον πρώτο χρόνο από τον τραυματισμό.
Αν και μόλις το 16% των περιπτώσεων ΚΝΜ είναι μη τραυματικής αιτιολογίας (π.χ. αγγειακές δυσμορφίες, πολλαπλή σκλήρυνση, αγγειακό επεισόδιο, αρθρίτιδα, καρκίνος, λοιμώξεις, εκφυλιστική νόσος του μεσοσπονδύλιου δίσκου κ.α.), το 84% οφείλεται σε τραυματισμούς (π.χ. τροχαία ατυχήματα, πτώση από μεγάλο ύψος, βίαιες επιθέσεις όπως πυροβολισμοί, αθλήματα, εργατικά ατυχήματα κ.α.). Είναι σημαντικό κατ’ αρχάς να δούμε ποιες συνήθεις αιτίες κακώσεων του νωτιαίου μυελού, όπως τις απαριθμεί η Mayo Clinic, θα καλυφθούν από τα προγράμματα ασφάλισης υγείας και όχι.
- Καλύπτονται: τα τροχαία ατυχήματα (ευθύνονται για τους μισούς σχεδόν νέους τραυματισμούς), οι πτώσεις -πολύ συχνές στα άτομα 65 ετών και άνω- και νοσήματα και καταστάσεις όπως καρκίνος, η αρθρίτιδα, η οστεοπόρωση και η εγκάρσια μυελίτιδα (φλεγμονή του νωτιαίου μυελού), η νόσος που έγινε ευρύτερα γνωστή κατά τα πρώτα κύματα της πανδημίας COVID-19, ως η ανεπιθύμητη ενέργεια που «πάγωσε» τις δοκιμές του εμβολίου της AstraZeneca για τον κορωνοϊό.
- Εξαιρούνται: αθλήματα και επικίνδυνα σπορ όπως οι καταδύσεις σε ρηχά νερά -υπεύθυνες για το 10% περίπου των ΚΝΜ
- Εξετάζονται: πράξεις βίας (12% των ΚΝΜ) όπως πυροβολισμοί, τραυματισμοί από μαχαίρι κ.λπ. που προέκυψαν χωρίς υπαιτιότητα του ασφαλισμένου και χωρίς ο ίδιος να είχε εμπλακεί σε έκνομες και ποινικά κολάσιμες συμπεριφορές (διαβάστε σχετικά εδώ).
Προσοχή χρειάζεται και ως προς τους παράγοντες κινδύνου, καθώς το φύλο (οι άνδρες έχουν πολλαπλάσιες πιθανότητες ΚΝΜ) ή η ηλικία (16-30 και 65 και άνω) μπορεί να μην επηρεάζουν τις καλύψεις, δεν ισχύει το ίδιο για τις ριψοκίνδυνες συμπεριφορές και τις καταχρήσεις.
Έκτακτα περιστατικά και επεμβάσεις
Τα συμπτώματα των ΚΝΜ περιλαμβάνουν απώλεια κίνησης και αισθήσεων (ή αλλοίωσή τους, συμπεριλαμβανομένης της αίσθησης της θερμοκρασίας), ακράτεια κοπράνων και ούρων, σπαστικότητα, αλλαγές στη σεξουαλική λειτουργία και τη γονιμότητα, έντονο πόνο, δυσκολία στην αναπνοή, βήχα ή εκκρίσεις υγρών από τους πνεύμονες ενώ στις συνέπειες συμπεριλαμβάνονται οι κατακλίσεις, τα έντονα συμπτώματα από την ψυχική σφαίρα κ.α..
Ανάλογα με τη σοβαρότητα και τη θέση της ΚΝΜ καθώς και την παράλυση που προκαλεί, διακρίνεται σε
- Τέλεια (πλήρης) κάκωση, με απώλεια της ικανότητας αίσθησης και κίνησης κάτω από το σημείο τραυματισμού
- Ατελής κάκωση, με μερική αισθητηριακή ή κινητική λειτουργία κάτω από το σημείο τραυματισμού
- Τετραπληγία, όπου η κάκωση επηρεάζει (παράλυση) τα άνω άκρα, τον κορμό, τα κάτω άκρα και τα πυελικά όργανα
- Παραπληγία, με παράλυση σε ολόκληρο ή μέρος του κορμού, των ποδιών και των πυελικών οργάνων.
Όπως επισημαίνουν νευροχειρουργοί, οι ΚΝΜ λόγω τραυματισμού είναι επείγουσες ιατρικές καταστάσεις τις μακροπρόθεσμες επιπτώσεις των οποίων μπορεί να μειώσει η άμεση θεραπεία (φάρμακα, τιράντες ή χειρουργικές επεμβάσεις για πληρέστερη αποσυμπίεση του νωτιαίου μυελού και σωστότερη στήριξη της σπονδυλικής στήλης κ.α.). Οι κάτοχοι ασφαλιστηρίων υγείας θα πρέπει να γνωρίζουν αν το συμβόλαιό τους καλύπτει ατυχήματα -είναι σύνηθες σε νέα νοσοκομειακά προγράμματα να καλύπτονται κατά βάση όπως οι ασθένειες εφόσον χρήζουν νοσηλείας- καθώς και επείγοντα/έκτακτα περιστατικά, τα οποία συνήθως αναφέρονται στις βασικές παροχές και σπανιότερα ως έξτρα (συμπληρωματική) κάλυψη.
Στην περίπτωση τραυματισμού, ο νευροχειρουργός θα ελέγξει την αισθητηριακή και κινητική λειτουργία του παθόντος, θα αναζητήσει πληροφορίες σχετικά με το ατύχημα που προκάλεσε την κάκωση και σε περίπτωση αναφοράς από τον ασθενή πόνου στο λαιμό, διαταραχής συνείδησης ή σημείων αδυναμίας ή νευρολογικού τραυματισμού, θα χρειαστεί ειδική απεικονιστική διερεύνηση με ακτινογραφίες, αξονική και μαγνητική τομογραφία. Ενημερωθείτε για τις καλύψεις των απεικονιστικών εξετάσεων εδώ.
Τα συμβόλαια υγείας καλύπτουν όλες οι εξετάσεις που προηγούνται της νοσηλείας ενώ για την αντιμετώπιση εντοπίζονται επεμβάσεις όπως «Σπονδυλοδεσία σε ένα επίπεδο με χρήση σφηνών», «Σπονδυλοδεσία» ή «Πολλαπλές σπονδυλοδεσίες», «Σπονδυλοδεσία δύο επιπέδων», «Χειρουργική αντιμετώπιση καταγμάτων σπονδυλικής στήλης, σπονδυλοδεσίες», «Τενοντομετάθεση» (για την παράλυση άνω άκρου στην τετραπληγία), «Τραχειοτομή» και «Τραχειοστομία» για τις περιπτώσεις που η ΚΝΜ έχει προκαλέσει βλάβη στους μυς της αναπνοής κ.α..
Καλύψεις για βασικές επιπλοκές
Ο KNM συντελούν σε κινητικά και αισθητηριακά ελλείμματα και αυτόνομες δυσλειτουργίες όπως μειωμένη καρδιαγγειακή, αναπνευστική, ουρογεννητική, γαστρεντερική, θερμορυθμιστική και σεξουαλική λειτουργία. Σαν αποτέλεσμα, η καθημερινότητα των ασθενών διαταράσσεται από επιπλοκές όπως ο χρόνιος πόνος, η ακράτεια ούρων και κοπράνων, η σεξουαλική δυσλειτουργία και τα έλκη κατάκλισης, με κάποιες από αυτές να πολλαπλασιάζουν τον κίνδυνο επικίνδυνων καταστάσεων όπως η νευρογενής καταπληξία και η αντανακλαστική δυσλειτουργία του αυτόνομου νευρικού αυστήματος ή «αυτόνομη δυσρεφλεξία» (Autonomic Dysreflexia).
Τα ασφαλιστήρια νοσοκομειακής περίθαλψης θα καλύψουν τις επεμβατικές θεραπείες όπως εμφύτευση νευροδιεγέρτη έναντι του πόνου ή η τοποθέτηση τεχνητού σφιγκτήρα για την ακράτεια, περιλαμβάνει παροχές για τη φροντίδα και αντιμετώπιση σοβαρών δερματικών ελκών αλλά και για την αντιμετώπιση της σεξουαλικής δυσλειτουργίας όπως για την τοποθέτηση ενδοπεϊκής πρόθεσης στους άνδρες.
Αποκατάσταση και φυσικοθεραπείες
Ασθενείς με ΚΝΜ θα χρειαστούν σε δεύτερο στάδιο φυσικοθεραπευτικές συνεδρίες ανάλογα με το στάδιο στο οποίο βρίσκονται, με στόχο την αποκατάσταση της αναπνευστικής φροντίδας, τη διατήρηση του εύρους κίνησης, την ανακούφιση από τον μυϊκό πόνο και την ενδυνάμωση και, εντέλει, την ενσωμάτωση και επανένταξη στο κοινωνικό σύνολο.
Υπενθυμίζεται συνεπώς ότι οι φυσικοθεραπείες καλύπτονται αναλόγως τους όρους του προγράμματος και την εταιρεία:
- μέσα από το ασφαλιστήριο νοσοκομειακής περίθαλψης, εφόσον προηγήθηκε νοσηλεία και κρίνονται αναγκαίες για την πλήρη αποκατάσταση, είτε ανά συνεδρία είτε ως άπαξ επίδομα αποθεραπείας σε Κέντρο Αποκατάστασης
- ως παροχή των εξωνοσοκομειακών προγραμμάτων -σπανίως και νοσοκομειακών- για συγκεκριμένο αριθμό φυσικοθεραπευτικών συνεδριών με συμμετοχή του ασφαλισμένου σε συμβεβλημένα κέντρα αποκατάστασης, έναντι προνομιακών τιμών.
Μεγάλη ασφαλιστική εταιρεία αναφέρει στους όρους της ότι καλύπτει τα έξοδα νοσηλευτικών υπηρεσιών στο σπίτι μετά από νοσηλεία για κατάγματα σπονδυλικής στήλης με βλάβη του νωτιαίου μυελού που περιλαμβάνουν: παρακολούθηση ασθενούς και καταγραφή των ζωτικών του σημείων, υποκλυσμό, αλλαγή και περιποίηση κατάκλισης, καθετηριασμό και πλύσεις ουροδόχου κύστης κ.α. Σημαντική παροχή που θα πρέπει να έχουν υπ’ όψιν οι ασφαλισμένοι αποτελεί και το κεφάλαιο για αποκλειστική νοσοκόμα (διαβάστε περισσότερα εδώ).
Παροχές για ασφαλισμένους με κινητική αναπηρία
Για τις περιπτώσεις που η ΚΝΜ οφείλεται σε ασθένεια ή που ο τραυματισμός οδήγησε σε μη αναστρέψιμη παράλυση, υπάρχουν ασφαλιστικά προϊόντα που γίνονται σανίδα σωτηρίας για τον βιοπορισμό του ασφαλισμένου ασθενούς:
- μέσα από συμπληρωματικά κυρίως προγράμματα στον κλάδο ζωής και σπανιότερα υγείας που δίδουν παροχές έναντι μόνιμης ολικής ή μερικής ανικανότητας. Η ανικανότητα θα πρέπει να έχει επέλθει σε συγκεκριμένο χρονικό διάστημα όπως έως ένα έτος από το ατύχημα ή την ασθένεια και να διαρκεί για τουλάχιστον έναν χρόνο ώστε να ενεργοποιηθεί η παροχή. Η ολική απώλεια της λειτουργίας των χεριών ή ποδιών και η ολική παράλυση λογίζονται ως μόνιμη ανικανότητα σε ποσοστό 100%.
- μέσα από το το Επίδομα Σοβαρών Ασθενειών, μια παροχή υπό μορφή άπαξ επιδόματος είτε σε δύο ή τρεις δόσεις κατά την πολιτική της κάθε εταιρείας, μια οικονομική ενίσχυση ανεξάρτητη από τις δαπάνες που πραγματοποιεί ο ασφαλισμένος για τη θεραπεία του προβλήματος υγείας και από άλλες αποζημιώσεις που μπορεί να λαμβάνει γι’ αυτό όπως π.χ. κάποιο επίδομα αναπηρίας από το δημόσιο. Το πρόγραμμα προσφέρεται ως συμπληρωματικό σε βασικά προγράμματα υγείας είτε ως αυτόνομο, με ετήσιο ασφάλιστρο για ηλικίες 31-35 ετών και κεφάλαιο 30.000€ στα 140€ ενδεικτικά, είτε στα 180€ για άτομα 41-45 ετών και κεφάλαιο ύψους 20.000€. Σημειώνεται ότι για την παράλυση, η απώλεια της χρήσης των άκρων από ατύχημα ή νόσο θα επιβεβαιωθεί από νευρολόγο.
Διαβάστε επίσης:
Θυρεοειδοπάθειες: Πώς καλύπτονται εξετάσεις και επεμβάσεις
Έκτακτη νοσηλεία: Οι καλύψεις που φέρνουν κοντά σας τους συγγενείς σας
Εξετάσεις και επισκέψεις σε μη συμβεβλημένα ιατρικά κέντρα: Πότε και πώς καλύπτονται