Η 25η Μαΐου αφιερώνεται κάθε χρόνο στα παιδιά που έχουν εξαφανιστεί. Σύμφωνα με τη Διεθνή Επιτροπή για Αγνοουμένους (ICMP), έναν ανεξάρτητο διεθνή οργανισμό με έδρα τη Χάγη που δραστηριοποιείται σε 40 χώρες για περισσότερα από 20 χρόνια, της παγκόσμιας καθιέρωσής της το 2001 προηγήθηκε η Εθνική Ημέρα Εξαφανισμένων Παιδιών στις ΗΠΑ το 1983 με πρωτοβουλία του τότε Αμερικανού προέδρου Ronald Reagan. Αφορμή είχε σταθεί η περίπτωση του Etan Patz, ενός εξάχρονου αγοριού που εξαφανίστηκε καθώς περπατούσε μόνο προς στη στάση του σχολικού λεωφορείου και η υπόθεση του οποίου προκάλεσε αντιδράσεις σε εθνικό επίπεδο.
Στη χώρα μας, το πρόβλημα των εξαφανισμένων παιδιών καταγράφει ανοδικές τάσεις. Τα στατιστικά στοιχεία για το 2022 του «Χαμόγελου του Παιδιού» έδειξαν ότι ένα παιδί εξαφανίζεται ανά περίπου δύο ημέρες και ο οργανισμός δέχεται μία κλήση παιδιού σε κίνδυνο το λεπτό στη γραμμή SOS 1056. Συνολικά, παρατηρήθηκε αύξηση 74% στον αριθμό των εξαφανίσεων παιδιών και εφήβων.
Πρόβλημα ωστόσο αποτελεί και η εξαφάνιση ενηλίκων, για τους οποίους τα Πανελλαδικά Στατιστικά Στοιχεία Α’ Εξάμηνο 2022 του οργανισμού έδειξαν εκρηκτική αύξηση. Ειδικότερα, η έκθεση αναφέρει ότι, συγκριτικά με το Α’ Εξάμηνο του 2021, υπήρξε αύξηση της τάξης του 115,79% στα αιτήματα για την υποστήριξη ερευνών αναζήτησης εξαφανισθέντων ενηλίκων 19-65 ετών.
Οι ασφαλιστικές εταιρείες έχουν κατά καιρούς αποδείξει την ευαισθησία τους για το ζήτημα ενισχύοντας οικονομικά εμπλεκόμενους οργανισμούς κι σωματεία, παρέχοντας ασφαλιστική κάλυψη σε σωστικά οχήματα ή και εξοπλισμό όπως ασθενοφόρα για τις επιχειρήσεις εντοπισμού. Η σύνδεση της ιδιωτικής ασφάλισης με τις εξαφανίσεις ανθρώπων ωστόσο δεν εξαντλείται εδώ, ούτε και στις ασφαλιστικές καλύψεις για έξοδα έρευνας και διάσωσης που προσφέρουν κάποιες ταξιδιωτικές ασφαλίσεις.
Αφάνεια και ασφαλίσεις ζωής
Πολλά μπορεί να είναι τα αίτια πίσω από την εξαφάνιση ενός ενηλίκου και, όπως προκύπτει από παλαιότερες υποθέσεις που αναφέρει ο μη κερδοσκοπικός εθελοντικός οργανισμός «Γραμμή Ζωής», σε αυτά συγκαταλέγονται ψυχιατρικές ή διανοητικές ασθένειες όπως η νόσος Αλτσχάιμερ ή άλλες μορφές άνοιας καθώς και οικογενειακά και οικονομικά προβλήματα, καταστάσεις που πιθανώς να απουσίαζαν όταν ο αγνοούμενος αγόραζε ένα ασφαλιστικό πρόγραμμα ζωής για να καλύψει τις οικονομικές ανάγκες της οικογένειάς του σε περίπτωση που κάτι του συνέβαινε.
Πώς θα αποζημιώνονταν λοιπόν στην περίπτωση που ο ασφαλισμένος εξαφανιζόταν μυστηριωδώς χωρίς να επιβεβαιώνεται ο πολύ πιθανός θάνατός του, δεδομένου ότι για την καταβολή του ασφαλίσματος στους δικαιούχους θα ζητηθεί μεταξύ άλλων η ληξιαρχική πράξη θανάτου και/ή το πιστοποιητικό θανάτου από γιατρό ή νοσοκομείο;
Η απάντηση βρίσκεται στον νομικό όρο της «αφάνειας», για την οποία ο Αστικός Κώδικας (Άρθρο 40) ορίζει ότι «αν ο θάνατος προσώπου είναι πολύ πιθανός, επειδή εξαφανίστηκε ενώ βρισκόταν σε κίνδυνο ζωής, ή επειδή λείπει πολύ καιρό χωρίς ειδήσεις, το δικαστήριο τον κηρύσσει άφαντο ύστερα από αίτηση οποιουδήποτε εξαρτά δικαιώματα από το θάνατό του». Πρόκειται δηλαδή για τη νομική κατάσταση σύμφωνα με την οποία ένα πρόσωπο κηρύσσεται με δικαστική απόφαση έτσι ώστε να θεωρείται πλέον νεκρό, να εξομοιώνεται δηλαδή ο αγνοούμενος νομικά με πεθαμένο.
Οι δικαιούχοι του ασφαλιστηρίου ως πρόσωπα που εξαρτούν δικαιώματα από το θάνατο του ασφαλισμένου (ασφαλιστική αποζημίωση, κεφάλαιο θανάτου κ.ο.κ.) μπορούν να αιτηθούν την κήρυξη της αφάνειας από το Δικαστήριο, όχι όμως πριν από ένα τουλάχιστον έτος από τη στιγμή της εξαφάνισης κατά τη διάρκεια κινδύνου ζωής (π.χ. ένα ναυάγιο ή ένα αεροπορικό δυστύχημα) ή τουλάχιστον πέντε έτη από τη στιγμή της τελευταίας είδησης από τον εξαφανισμένο, τα τελευταία σημεία ζωής.
Στη σελίδα του Υπουργείου Εσωτερικών αναφέρεται ότι για την έκδοση πράξης αφάνειας από το Ληξιαρχείο απαιτούνται:
• τελεσίδικη δικαστική απόφαση για κήρυξη της αφάνειας
• δημοσίευση περίληψης της απόφασης αυτής σε 2 εφημερίδες (όπου πρέπει να αναγράφεται το ονοματεπώνυμο, το επάγγελμα, η κατοικία του αφάντου και αυτού που αιτήθηκε την κήρυξη της αφάνειας)
• έκθεση επίδοσης
• αντίγραφο Δελτίου Δικαστικών Δημοσιεύσεων
• πιστοποιητικό τελεσιδικίας
και σημειώνει ότι μετά τη δημοσίευση της τελεσίδικης απόφασης που κηρύσσει την αφάνεια, μπορούν να ασκηθούν όλα τα δικαιώματα που εξαρτώνται από τον θάνατο του αφάντου, σαν να είχε αποδειχθεί ο θάνατος.
Διαβάστε επίσης:
Ασφάλιση: Τι μπορεί να αλλάξει στους όρους και τα πρόσωπα του συμβολαίου – Ενημερωθείτε
Γάμος, Σύμφωνο συμβίωσης, Χωρισμός: Τι αλλάζει στο ασφαλιστήριο
Νοσηλεία – Εξετάσεις: Λιγότερο άγχος και απρόοπτα με το κατάλληλο ασφαλιστήριο
