Αυξάνεται διαρκώς η επιστημονική βιβλιογραφία που δείχνει ότι η «επιλόχειος κατάθλιψη» δεν αφορά μόνο τις μητέρες. Η μεταγεννητική περίοδος μπορεί να αποτελέσει περίοδο σημαντικών ψυχικών προκλήσεων και για τον πατέρα, όπως έρχεται να επισημάνει νέα μελέτη που δείχνει ότι περίπου 1 στους 10 νέους πατέρες εμφανίζει επιλόχειο κατάθλιψη.
Η έρευνα, που δημοσιεύθηκε στο Journal of Affective Disorders,αναδεικνύει τις συναισθηματικές και ψυχολογικές δυσκολίες που συχνά συνοδεύουν τη μετάβαση στη γονεϊκότητα, φωτίζοντας μια πτυχή της πατρότητας που παραμένει σε μεγάλο βαθμό παραγνωρισμένη. «Είναι ένα ελάχιστα γνωστό το γεγονός ότι οι άνδρες βιώνουν επίσης ορμονικές αλλαγές μετά τον τοκετό. Αυτές περιλαμβάνουν την μείωση της τεστοστερόνης, η οποία μπορεί να επηρεάσει τη διάθεση, τον ύπνο και τη γενικότερη ευεξία τους» εξηγεί σε συνέντευξή του στο περιοδικό Parents ο επαγγελματίας σύμβουλος Joshua P. Smith.
Επιβαρυντικοί παράγοντες
Η γέννηση ενός παιδιού φέρνει τεράστιες αλλαγές στη ζωή κάθε γονέα. Για τους άνδρες, οι αλλαγές αυτές δεν περιορίζονται στη νέα καθημερινότητα και τις αυξημένες ευθύνες, αλλά περιλαμβάνουν και αλλαγές στην ταυτότητα, στις σχέσεις και στους ρόλους τους, καθώς και απροσδόκητες βιολογικές μεταβολές.
Ανάμεσα στους παράγοντες που προδιαθέτουν και εντείνουν την επιλόχειο κατάθλιψη στον άνδρα είναι:
- το ψυχιατρικό ιστορικό. Ιστορικό άγχους ή κατάθλιψης αυξάνουν τον κίνδυνο.
- το οικονομικό στρες. Οι αυξημένες οικονομικές ευθύνες μπορεί να δημιουργήσουν έντονη πίεση.
- η στέρηση ύπνου. Ο διαταραγμένος και ακανόνιστος ύπνος επιβαρύνει την ψυχική υγεία.
- οι αλλαγές στις σχέσεις. Η δυναμική με τη σύντροφο μπορεί να αλλάξει δραματικά, κοστίζοντας ψυχικά στον νέο πατέρα.
Το βάρος των κοινωνικών στερεοτύπων
Ένα από τα μεγαλύτερα εμπόδια στην αναγνώριση και αντιμετώπιση της επιλόχειας κατάθλιψης στους πατέρες είναι το στίγμα και οι κοινωνικά κατασκευασμένοι γονεϊκοί ρόλοι. Η κοινωνία περιμένει από τους άνδρες να «αντέχουν», να «καταπιούν”» τα συναισθήματά τους και να δείχνουν δύναμη.
Σύμφωνα με τη Renee Goff, κλινική ψυχολόγο, «η επιλόχειος κατάθλιψη στους πατέρες περνά συχνά απαρατήρητη, επειδή η κοινωνία αποδέχεται την ευερεθιστότητα ή την απόσυρση ως “αντρική συμπεριφορά”. Αυτό αποτρέπει πολλούς άνδρες από την αναζήτηση βοήθειας».
Οι άνδρες εκδηλώνουν την κατάθλιψη διαφορετικά από τις γυναίκες. Ενώ στις γυναίκες μπορεί να επικρατεί η θλίψη, οι άνδρες συχνά εμφανίζουν:
- ευερεθιστότητα και θυμό
- συναισθηματική απόσυρση
- δυσκολία στο δέσιμο με το μωρό
- ανθυγιεινές συμπεριφορές, όπως εργασιομανία ή κατάχρηση ουσιών.
Tips για θωράκιση της ψυχικής υγείας
Για τους πατέρες που δοκιμάζονται ψυχικά υπάρχουν τρόποι πρόληψης και αντιμετώπισης της επιλόχειας κατάθλιψης. Σύμφωνα με τη μελέτη, η καλή ψυχική υγεία πριν από τη γέννηση του παιδιού μπορεί να μειώσει τον κίνδυνο σοβαρής καταθλιπτικής διαταραχής. Ειδικότερα, κάθε μετρήσιμη αύξηση στα επίπεδα ευεξίας του πατέρα πριν τον τοκετό, ο κίνδυνος μειώνεται κατά 10%.
Στα σωτήρια «εργαλεία» για την ψυχική θωράκιση περιλαμβάνονται:
- η αναζήτηση βοήθειας. Η ψυχοθεραπεία ή η συμβουλευτική μπορούν να κάνουν τεράστια διαφορά.
- η ειλικρινής επικοινωνία. Η συζήτηση με τη σύντροφο ή φίλους για τα συναισθήματα και τις δυσκολίες έχει απτά οφέλη.
- η αυτοφροντίδα. Μέριμνα για το τρίπτυχο σωματική άσκηση-ποιοτικός ύπνος (όσο είναι εφικτό)-υγιεινή διατροφή.
Η πατρότητα είναι μια μοναδική και απαιτητική εμπειρία που αξίζει προσοχής και υποστήριξης. Αναγνωρίζοντας την επιλόχειο κατάθλιψη στους πατέρες, γίνεται το πρώτο βήμα για τη διασφάλιση ότι κανείς δεν θα υποφέρει σιωπηλά.
Μελέτη: Οι φωνές στα παιδιά μπορεί να είναι εξίσου επιβλαβείς με τη σεξουαλική ή σωματική κακοποίηση
Γονείς: Μιλάτε «μωρουδίστικα» στα μωρά; Πώς αυτό αποκαλύπτει τον κίνδυνο αυτισμού
Τοξικές ή «δύσκολες» μητέρες: Ποια η διαφορά και πώς τις διαχειριζόμαστε; Η ψυχολόγος απαντά
