Εχθές μεταμορφώθηκα! Όχι. Δεν έγινα πριγκίπισσα, ούτε βάτραχος. Σε κακιά μάγισσα έφερνα περισσότερο. Από το θυμό μου, τα μάτια μου πετούσαν φλόγες, τα χείλη μου έγιναν στενά σαν επιφάνεια βελόνας, τα μαλλιά μου είχαν σηκωθεί όρθια και η φωνή μου… αυτή η φωνή μου. Δυνατή, τσιριχτή, ανατριχιαστική, σαν τις κιμωλίες που σέρναμε παιδιά στο μαυροπίνακα: «Αν σας πιάσω θα σας σκίσω! Και τους δύο. Θα σας τα βγάλω τα αυτιά! Αγόρι μου, σου έχω πει ένα εκατομμύριο φορές να μην κάνεις πατίνι μέσα στο σπίτι. Αυτή είναι η πέμπτη κορνίζα που σπας! Κορίτσι μου, σου έχω πει δύο εκατομμύρια φορές να μη ζωγραφίζεις επάνω στους τοίχους! Αυτή είναι η δέκατη φορά που θα φωνάξω μπογιατζή! Μα μεγάλα παιδιά είστε πια! Τι δεν καταλαβαίνετε; Τέλος! Αν σας πιάσω θα σας τα βγάλω τ’ αυτιά! Και θα φάτε κι από μία ξυλιά στο ποπό! Αν δεν είχα φάει κι εγώ μερικές στον ποπό δεν θα γινόμουν άνθρωπος!» Θα γινόμουν;
H άποψη της ειδικού: «Είναι σημαντικό να έχουμε κατά νου ότι τα παιδιά μας είναι ο καθρέφτης μας. Όταν απειλήσουμε το παιδί με σωματική τιμωρία, τότε του διδάσκουμε πως η επίλυση των προβλημάτων έρχεται μέσα από την οδό της χειροδικίας, πως η διαχείριση του θυμού μας γίνεται με το «χέρι». Εκείνη τη στιγμή κάνουμε μια ασυνείδητη κι άτυπη πρόσκληση στο παιδί να μας μιμηθεί. Κατόπιν, τείνουμε ως γονείς να απορούμε γιατί το παιδί μας είναι οξύθυμο, επιτίθεται σωματικά η και λεκτικά και ουρλιάζει όταν παρουσιάζεται μπροστά του μια δύσκολη κατάσταση που καλείται να επιλύσει. Μήπως κάποιον μας θυμίζει όλο αυτό; Ας προβληματιστούμε…»
Τα πιάνω και τα δύο. Εντάξει. Δεν μου πάει η καρδιά ούτε αυτί να τραβήξω, ούτε ξυλιά να ρίξω. Μου πάει όμως μια χαρά να τους κλείσω στα δωμάτιά τους, μισή ώρα τιμωρία ο καθένας! Α, και να τους πω ότι το Σάββατο δεν έχει ούτε πάρτυ, ούτε tablet, ούτε γλυκά, ούτε χατίρια! Τους το λέω. Και ουπς! Τώρα ουρλιάζουν δυνατά. Τόσο δυνατά που νομίζω ότι θα μας πετάξουν όχι έξω από σπίτι αλλά κι απ’ την χώρα! «Όχι μαμά! Δεν πάω στο δωμάτιό μου»,«Όχι μαμά, και tablet θα παίξουμε και στο πάρτυ θα πάμε!». Όσο πιο αρνητικά κουνάω το κεφάλι μου τόσο τα ουρλιαχτά τους δυναμώνουν. Τι να κάνω Θεέ μου; Δώσε μου δύναμη ν’ αποφασίσω τουλάχιστον τι να κάνω…
H άποψη της ειδικού: «Το Time Out» (δηλαδή η στάση: «πήγαινε στο δωμάτιο σου να σκεφθείς το λάθος που έκανες») και η στέρηση προνομίων του παιδιού είναι η πιο δημοφιλής τεχνική πειθαρχίας που χρησιμοποιούν σήμερα οι γονείς. Πόσο αποτελεσματική είναι όμως; Το παιδί με την εφαρμογή αυτής της τεχνικής αρχικά, βιώνει την εμπειρία της απομόνωσης ως υποχρέωση για να βελτιώσει τον εαυτό του. Στην παιδική ηλικία, αυτή η απομόνωση μπορεί να βιώνεται ως απόρριψη. Στη συνέχεια, το δεύτερο πράγμα που επικοινωνούμε στο παιδί είναι «θέλω να είμαι μαζί σου μόνο όταν έχεις καλή συμπεριφορά, στα άσχημα θα είσαι μονός σου.»
Όμως, σκεφτείτε: Τα παιδιά έχουν ανάγκη για σύνδεση μαζί μας, ειδικά σε στιγμές στρες κι εντόνου θυμού. Όταν τα απομονώνουμε στο δωμάτιο τους καταλήγουν περισσότερο θυμωμένα και μόνα με τη σκέψη ενός κακού, αυταρχικού γονέα που τα κλείνει στο δωμάτιο. Αν ο στόχος μας δεν είναι μόνο να καταστείλουμε μια ανεπιθύμητη συμπεριφορά, αλλά και να αποφύγουμε την επανάληψη της στο μέλλον, θα χρειαστεί να μην καταφύγουμε στο time out.»
Εντάξει, νίκησαν! Κατεβάζω τόνο φωνής, σταματάνε τα ουρλιαχτά. Πετάω από το πρόσωπό μου την όψη της μάγισσας, με αγκαλιάζουν. Επανέρχεται και η φωνή μου στα συγκαλά της, ψελλίζουν «Μαμά συγνώμη, σ’ αγαπώ». Κάθονται φρόνιμα στον καναπέ κι εγώ στο γραφείο γεμάτη τύψεις:«Γιατί τους φώναξα τόσο δυνατά, γιατί τ’ απείλησα με ξερίζωμα αυτιού, γιατί τα φοβέρισα με εκείνα που μισούσα περισσότερο απ’ όλα να με φοβερίζουν οι μεγάλοι όταν ήμουν παιδί;» Αμήχανα ανοίγω τον υπολογιστή και ως δια μαγείας βλέπω μπροστά μου άρθρα που αναφέρονται στον σύγχρονο τρόπο τιμωρίας. Σ’ αυτόν που πρέπει να ακολουθούμε πιστά όλες οι μαμάδες. «Time In» τον λένε. Μα το είναι αυτό το «Time In» και πώς εφαρμόζεται;
H άποψη της ειδικού: Η λύση είναι πράγματι το «Time In» σε συνδυασμό με την διαχείριση του δικού μας θυμού. Την επόμενη φορά που εσύ θυμωμένη μαμά ( ή μπαμπά) θα χρειαστεί να πειθαρχήσεις το παιδί σου πρώτα φρόντισε να ελέγξεις τον δικό σου θυμό. Απόφυγε μια παρορμητική σου αντίδραση, δώσε χρόνο στον εαυτό σου πρώτα να ηρεμήσει (είτε παίρνοντας βαθιές ανάσες, είτε φεύγοντας για λίγο από την εστία του θυμού σου). Κατόπιν, πήγαινε να καθίσεις ΜΑΖΙ ΜΕ το παιδί και μιλά του η παρηγόρησε το. Προσπάθησε να το ηρεμήσεις πρώτα δίνοντας του μια αγκαλιά. Κάπως, έτσι του διδάσκεις την σημασία της παύσης ώστε να αναλογιστεί στη συνέχεια αποτελεσματικά την συμπεριφορά του, κάτι που θα γίνει μέσα από τη συζήτηση, μέσα από τη σύνδεση και τη σχέση με τον γονέα.
Μάθε του τη σχέση αιτίας-αιτιατού, τι προηγείται και τι συνήθως έπεται μιας συμπεριφοράς. Μιλά του για τον αντίκτυπο των πράξεων του στο συναίσθημα του άλλου, βρείτε μαζί εναλλακτικές λύσεις. Αλλά κυρίως ρώτα: «Ποια ανάγκη σε έσπρωξε για να κανείς κάτι τέτοιο;» Μετά, άκουσε το προσεκτικά. Ίσως σου πει: «Μαμά, νιώθω ελευθερία όταν ζωγραφίζω στον τοίχο» ή «Μου λείπει ο χρόνος κι ο χώρος να κάνω λίγο πατίνι με τους φίλους μου, όλο μαθήματα και δραστηριότητες». Αν ακούσεις αυτές τις ανάγκες, θα κατανοήσεις καλύτερα τις συμπεριφορές τους. Και μετά, μη διστάσεις να παραχωρήσεις στο δωμάτιο του ένα τοίχο οπού μόνο εκεί θα μπορεί να ζωγραφίζει για να νιώθει ελεύθερο κι επίτρεψε του να αλλάξει μια μέρα το πρόγραμμα των δραστηριοτήτων του για να παίξει στην πλατεία με τους φίλους του και το πατίνι του. Η λύση βρίσκεται στην επικοινωνία με τα παιδιά μας και στο σεβασμό των αναγκών τους.»
Ευχαριστούμε την κυρία Χρύσα Βαλαμουτοπούλου, Παιδοψυχολόγο- Οικογενειακή Σύμβουλο MSc
