*Γράφει ο Κωνσταντίνος Νταλούκας, πρόεδρος της Πανελλήνιας Ομοσπονδίας Ελευθεροεπαγγελματιών Παιδιάτρων
Όταν η αγάπη που προσφέρεται από τους γονείς, συνοδεύεται από έλλειψη ορίων και ασαφείς κανόνες, μπορεί να οδηγήσει σε ανεπιθύμητες συμπεριφορές, όπως επιθετικότητα και έλλειψη σεβασμού από τα παιδιά. Η υπερβολική ελευθερία χωρίς καθοδήγηση, ή όταν οι γονείς αποφεύγουν να επιβάλλουν όρια για να μην στεναχωρήσουν τα παιδιά, μπορεί να προκαλέσει μια κατάσταση όπου τα παιδιά νιώθουν ότι έχουν τον πλήρη έλεγχο στο σπίτι, κάτι που συχνά οδηγεί σε συμπεριφορές ωμής βίας και αντιδράσεων.
Πώς αυτό επηρεάζει τη συμπεριφορά των παιδιών:
- Αίσθηση κυριαρχίας: Όταν τα παιδιά δεν αντιμετωπίζουν σαφή όρια, μπορεί να αρχίσουν να πιστεύουν ότι μπορούν να ελέγχουν τις καταστάσεις και τους γονείς τους. Αυτό τα καθιστά αλαζονικά, μειώνοντας τη σημασία του σεβασμού προς τις αρχές και τους κανόνες.
- Έλλειψη αυτορρύθμισης: Τα όρια είναι σημαντικά για την ανάπτυξη της ικανότητας αυτορρύθμισης και διαχείρισης συναισθημάτων. Χωρίς αυτά, τα παιδιά δυσκολεύονται να διαχειριστούν το θυμό και την απογοήτευση, κάτι που μπορεί να οδηγήσει σε βίαιες εκφράσεις θυμού ή επιθετικότητα.
- Δυσκολία στην κοινωνική ένταξη: Η έλλειψη ορίων στο σπίτι μπορεί να επηρεάσει τη συμπεριφορά των παιδιών και έξω από αυτό. Αν συνηθίσουν να κάνουν «κουμάντο» στο σπίτι, μπορεί να αντιμετωπίζουν δυσκολίες να προσαρμοστούν στους κανόνες του σχολείου ή να αναπτύξουν υγιείς σχέσεις με συνομηλίκους.
Διαχείριση από τους γονείς
- Θέσπιση ξεκάθαρων ορίων: Οι γονείς πρέπει να επιβάλλουν σαφή και συνεπή όρια, τα οποία να είναι κατανοητά και από τα παιδιά. Τα όρια διδάσκουν στα παιδιά την αίσθηση της ευθύνης και του σεβασμού, ενώ παράλληλα τους δίνουν μια αίσθηση ασφάλειας.
- Ισορροπία αγάπης και πειθαρχίας: Η αγάπη πρέπει να συνοδεύεται από σταθερή καθοδήγηση και πειθαρχία. Η πειθαρχία δεν σημαίνει τιμωρία, αλλά καθοδήγηση που βοηθά τα παιδιά να κατανοήσουν τις συνέπειες των πράξεών τους. Η θετική πειθαρχία, όπως η χρήση φυσικών συνεπειών και η ενθάρρυνση των καλών συμπεριφορών, είναι πιο αποτελεσματική από την αυστηρή τιμωρία.ΟΡΙΑ
- Συνέπεια στη συμπεριφορά των γονιών: Η σταθερότητα και η συνέπεια είναι κρίσιμες. Όταν οι γονείς είναι ασυνεπείς ή υποχωρούν εύκολα, τα παιδιά μαθαίνουν ότι μπορούν να παρακάμπτουν τους κανόνες. Οι γονείς πρέπει να δείχνουν σταθερότητα στις αποφάσεις τους και να μην υποχωρούν μπροστά σε συναισθηματικές πιέσεις.
- Εκπαίδευση συναισθηματικής διαχείρισης: Τα παιδιά πρέπει να μάθουν πώς να διαχειρίζονται τα συναισθήματά τους, όπως ο θυμός και η απογοήτευση, με υγιείς τρόπους. Η συζήτηση για τα συναισθήματα, η εκπαίδευση στην ενσυναίσθηση και η καλλιέργεια της αυτορρύθμισης είναι κρίσιμες δεξιότητες, που μπορούν να προλάβουν την εμφάνιση επιθετικών συμπεριφορών.
- Παράδειγμα προς μίμηση: Οι γονείς είναι τα πιο σημαντικά πρότυπα για τα παιδιά. Επομένως, η διαχείριση του θυμού και των συγκρούσεων από τους ίδιους τους γονείς πρέπει να γίνεται με ήρεμο και λογικό τρόπο. Εάν τα παιδιά βλέπουν τους γονείς να διαχειρίζονται δύσκολες καταστάσεις χωρίς βία, θα ακολουθήσουν το ίδιο παράδειγμα.
Η αγάπη και η στοργή από τους γονείς είναι ουσιαστικές για την ανάπτυξη των παιδιών, αλλά πρέπει να συνοδεύονται από σαφή και συνεπή όρια και καθοδήγηση. Η έλλειψη πειθαρχίας και ορίων μπορεί να οδηγήσει σε συμπεριφορές βίας και ελέγχου από τα παιδιά.
Οι γονείς πρέπει να δίνουν αγάπη με τρόπο που προάγει την αίσθηση της ευθύνης, του σεβασμού και της αυτορρύθμισης, ενώ ταυτόχρονα θέτουν ξεκάθαρα όρια που προλαμβάνουν την επιθετικότητα και τη βίαιη συμπεριφορά.
O κ. Κωνσταντίνος Νταλούκας
Βία και επιθετικότητα νέων: Ένας ψυχίατρος εξηγεί τι έχει αλλάξει στο προφίλ των ανήλικων παραβατών
Προστασία ανηλίκων: Σε λειτουργία η 24ωρη τηλεφωνική γραμμή 10201
