Σήμα κινδύνου εκπέμπουν οι ειδικοί στο Ηνωμένο Βασίλειο για την κεταμίνη, μια αυξανόμενη απειλή από τον κόσμο ναρκωτικών που, λόγω πτώσης της τιμής της στην παράνομη αγορά, γίνεται ολοένα πιο ελκυστική στον νεανικό πληθυσμό και τους οικονομικά ασθενέστερους, απειλώντας ευθέως την υγεία και ζωή τους.
Ο Ian Hamilton, Επίτιμος συνεργάτης του Τμήματος Επιστημών Υγείας του Πανεπιστημίου του Γιορκ και ο Harry Sumnall, Καθηγητής με γνωστικό αντικείμενο τη Xρήση Oυσιών από το Πανεπιστήμιο Liverpool John Moore, γράφουν στο The Conversation για τη ναρκωτική ουσία που έγινε ευρύτερα γνωστή στη χώρα μας από την υπόθεση της Ρούλας Πισπιρίγκου και τον θάνατο του ηθοποιού Matthew Perry, τους κινδύνους από την παράνομη χρήση της και την εφαρμογή της στην ιατρική, καταλήγοντας στην ανάγκη ενίσχυσης των δράσεων για τη διαχείριση της αναδυόμενης απειλής.
Επικίνδυνα οικονομική
Η κεταμίνη, γνωστή και ως special K, K, vitamin K, cat valiums κ.ά., σύμφωνα με τον ΟΚΑΝΑ, είναι μια ταχείας δράσης ψυχοτρόπος ουσία που υπάχθηκε το 2014 στον πίνακα ναρκωτικών ουσιών Β στο Ηνωμένο Βασίλειο, απαγορεύεται δηλαδή δια νόμου η αγοραπωλησία της, με την κατοχή να επισύρει ποινή φυλάκισης έως και πέντε έτη ενώ η διακίνηση έως 14, σημειώνουν οι αρθρογράφοι. Στην Ελλάδα, η κεταμίνη ανήκει στον Πίνακα Γ’ για τις ναρκωτικές ουσίες, ούτως ειπείν στις ουσίες που η παραγωγή, διακίνηση και διάθεση γίνεται από νομικά και φυσικά πρόσωπα μέσω του Κρατικού Μονοπωλίου Ναρκωτικών, μετά τη γνωμοδότηση της Επιτροπής Ναρκωτικών με ευθύνη του Εθνικού Οργανισμού Φαρμάκων (ΕΟΦ).
«Η κεταμίνη είναι ένας αποτελεσματικός αναισθητικός παράγοντας που διαδραματίζει σημαντικό ρόλο στην παροχή ιατρικής φροντίδας στο πεδίο της μάχης και την επείγουσα ιατρική. Χορηγείται ως παυσίπονο στο πλαίσιο της παρηγορητική φροντίδας και θα μπορούσε να λειτουργήσει ως θεραπεία σε ορισμένες μορφές κατάθλιψης. Ωστόσο, η μη ιατρική χρήση της είναι αυτή που προκαλεί ανησυχία σε ορισμένους γιατρούς και ειδικούς παρόχους φαρμακευτικής αγωγής» υπογραμμίζουν οι Hamilton και Moore, σημειώνοντας ότι το κόστος της κυμαίνεται στις 20 περίπου λίρες (24€) ανά γραμμάριο στην παράνομη αγορά και στις 5.000 λίρες (6.009€) ανά κιλό από τις 8.οοο λίρες (9.613€) παλαιότερα, γεγονός που την καθιστά δημοφιλή σε νέους και άτομα χαμηλού εισοδήματος.
Από κρίσεις πανικού έως τον θάνατο
Η δράση της είναι άμεση και ξεκινά στα 5 ως 15 λεπτά μετά τη λήψη της. Προκαλεί ευφορία, χαλάρωση και αίσθημα αποσύνδεσης που διαρκεί 2 με 3 ώρες. «Ωστόσο, σε υψηλότερες δόσεις μπορεί να προκαλέσει μειωμένη αντίληψη του χώρου και του χρόνου. Αυτό μπορεί να προκαλέσει σύγχυση και να οδηγήσει σε κρίσεις πανικού και απώλεια μνήμης. Μπορεί επίσης να αυξήσει την αρτηριακή πίεση και να επηρεάσει την αναπνευστική και την καρδιακή λειτουργία» αναφέρουν και σημειώνουν ότι σε ορισμένες περιπτώσεις μπορεί να αποβεί μοιραία, όπως στην περίπτωση του ηθοποιού Matthew Perry, το 2023.
Μερίδα ουρολόγων εκφράζουν επίσης ανησυχία για την αύξηση προβλημάτων της ουροδόχου κύστης από παρατεταμένη και βαριά χρήση κεταμίνης, αν και δεν υπάρχουν εθνικά δεδομένα.
Δραματική αύξηση στους νέους
Τα ποσοστά χρήσης κεταμίνης μεταξύ των νέων αυξάνουν δραματικά. Στην Αγγλία και την Ουαλία, το ποσοστό χρήσης σε άτομα ηλικίας 16-24 ετών αυξήθηκε από 0,9% το 2006-07 σε 3,8% το 2022-23, δηλαδή περίπου 220.000 άτομα. Ο αριθμός των νέων που απευθύνονται σε υπηρεσίες θεραπείας και αποκατάστασης λόγω προβληματικής χρήσης κεταμίνης αυξήθηκε από 512 άτομα το 2021-22 σε 719 το 2022-23. Μεγάλη άνοδος παρατηρείται και στις μεγαλύτερες ηλικίες, από 1.551 άτομα το 2021-22 σε 2.211 κατά τη διάρκεια του 2022-23. Από το 2014 παρατηρείται πενταπλάσια αύξηση στις θεραπείες ενήλικων χρηστών κεταμίνης.
Αυτοσχέδια θεραπεία
Οι αρθρογράφοι παραθέτουν μια βασική υπόθεση πίσω από τη μεγάλη δημοτικότητα του ναρκωτικού στους νέους, σύμφωνα με την οποία άνθρωποι που αντιμετωπίζουν προβλήματα ψυχικής υγείας στρέφονται στην κεταμίνη ως μια προσβάσιμη, φθηνή και χωρίς μεγάλες αναμονές θεραπεία. «Η κεταμίνη μπορεί να δημιουργήσει στους χρήστες μια αίσθηση αποστασιοποίησης, κατάσταση επιθυμητή για όσους επιδιώκουν να ξεφύγουν από τα τα επίμονα ψυχικά συμπτώματα των ενοχλητικών σκέψεων και συναισθημάτων» αναφέρουν.
Χάρη στην προσωρινή ανακούφιση από τα ως άνω συμπτώματα, η αυτοσχέδια θεραπεία με κεταμίνη τους επιτρέπει να συνεχίσουν τις καθημερινές τους δραστηριότητες, ενώ το ναρκωτικό προτιμάται και από άτομα που αποζητούν την κατάσταση ευφορίας χωρίς τις παρενέργειες που συνοδεύουν τη χρήση άλλων ουσιών, όπως το «αλκοόλ». Ωστόσο, η μίξη κεταμίνης με αλκοόλ μπορεί να αποδειχθεί επικίνδυνη και να οδηγήσει σε αναπνευστική ανεπάρκεια έως και κώμα.
Η κεταμίνη στο εργαστήριο των επιστημόνων
«Παραδόξως, η κεταμίνη διερευνάται ως θεραπεία για τα άτομα με εξάρτηση από το αλκοόλ, συμπεριλαμβανομένων εκείνων που δεν έχουν ανταποκριθεί σε πιο συμβατικές θεραπευτικές προσεγγίσεις» αναφέρουν οι Hamilton και Moore. Επί του παρόντος, η έρευνα για την επίδραση της κεταμίνης, όπως και άλλων ουσιών με παραισθησιογόνο δράση π.χ. ψυχεδελικά, σε διαταραχές από την ψυχική σφαίρα, δείχνει ότι για εγγυημένα αποτελέσματα θα πρέπει αν συνδυάζεται με ψυχοθεραπεία.
Αντιμετώπιση του προβλήματος
Δεν είναι ξεκάθαρο αν η χρήση της κεταμίνης έχει φτάσει στο αποκορύφωμά της στο Ηνωμένο Βασίλειο, καταλήγουν οι δύο αρθρογράφοι, παρατηρώντας ότι η απαγόρευση το 2005 και οι αυστηρότερες ποινές το 2014 δεν κατάφεραν να αποτρέψουν την αύξηση της χρήσης. «Αυτό που θα μπορούσε να βοηθήσει ήταν η επένδυση σε υπηρεσίες πρόληψης, εκπαίδευσης και μείωσης της βλάβης, αλλά αυτό δεν συνέβη και τώρα γινόμαστε μάρτυρες κάποιων από τις συνέπειες» καταλήγουν.
ECDC: Έξι παρεμβάσεις για πρόληψη λοιμωδών νοσημάτων σε χρήστες εξαρτησιογόνων ουσιών
Ποιοι άνθρωποι είναι πιο επιρρεπείς σε χρήση ουσιών
Λοίμωξη HIV: «Ο ιός δεν μπορεί να σκοτώσει, το στίγμα όμως μπορεί» – Μια αποκαλυπτική μαρτυρία
