Ποιες πιθανότητες είχαν σημαντικά πρόσωπα της αρχαιότητας, όπως ο Περικλής, ο Σωκράτης, να εμφανίσουν άνοια; Καμία, σύμφωνα με νεότερα ερευνητικά ευρήματα.
Η συναρπαστική αυτή έρευνα, που δημοσιεύτηκε στο Journal of Alzheimer’s Disease, διενεργήθηκε από επιστήμονες του Πανεπιστημίου της Νότιας Καλιφόρνιας και εξέτασε ιατρικά αρχεία, που χρονολογούνται έως και 2,5 χιλιάδες χρόνια πριν. Σύμφωνα με την ανάλυση των κλασικών ελληνικών και ρωμαϊκών ιατρικών κειμένων, αποκαλύπτεται ότι η άνοια θεωρείτο μια εξαιρετικά σπάνια νευρολογική διαταραχή πριν από χιλιάδες χρόνια.
Λαμβάνοντας υπόψη πόσο διαδεδομένη είναι η γνωστική έκπτωση, η σοβαρή απώλεια μνήμης και η άνοια στη σύγχρονη κοινωνία, οι συγγραφείς της μελέτης λένε ότι τα σημερινά ποσοστά άνοιας οφείλονται στο σύγχρονο περιβάλλον και στον τρόπο ζωής. Πιο συγκεκριμένα, προσθέτουν ότι η καθιστική ζωή και η έκθεση στην ατμοσφαιρική ρύπανση είναι πιθανότατα οι κύριοι ένοχοι.
«Οι αρχαίοι Έλληνες είχαν ελάχιστες έως και μηδαμινές αναφορές για κάτι που θα μπορούσε να μοιάζει με ήπια γνωστική εξασθένηση. Όταν προχωρήσαμε στους Ρωμαίους, ανακαλύψαμε τουλάχιστον τέσσερις αναφορές, που υποδηλώνουν σπάνιες περιπτώσεις προχωρημένης άνοιας – δεν μπορούμε όμως να πούμε με σιγουριά εάν πρόκειται για τη νόσο Αλτσχάιμερ. Έτσι, υπήρχε μια εξέλιξη που πήγαινε από τους αρχαίους Έλληνες στους Ρωμαίους» διευκρινίζει ο πρώτος συγγραφέας Δρ Caleb Finch, καθηγητής στη Σχολή Γεροντολογίας Leonard Davis του Πανεπιστημίου της Καλιφόρνια.
Ακόμα και πριν από τόσα χρόνια, οι αρχαίοι Έλληνες αναγνώριζαν ότι με τη γήρανση έρχονται συχνά προβλήματα μνήμης, τα οποία αναγνωρίζουμε σήμερα ως ήπια γνωστική εξασθένηση. Ο καθηγητής Δρ Finch και ο συν-συγγραφέας Δρ Stanley Burstein, ιστορικός στο Πολιτειακό Πανεπιστήμιο της Καλιφόρνιας στο Λος Άντζελες, ανέλυσαν ένα εκτενές σώμα αρχαίων ιατρικών συγγραμμάτων που συνέταξε ο Ιπποκράτης, ο οποίος θεωρείται ο πατέρας της ιατρικής, και οι υποστηρικτές του. Το κείμενο αυτό απαριθμεί και περιγράφει πολυάριθμες παθήσεις που είναι γνωστό ότι αναπτύσσονται στους ηλικιωμένους, όπως κώφωση, ζάλη και πεπτικές διαταραχές. Η απώλεια μνήμης, ωστόσο, απουσίαζε εντελώς.
O δεύτερος σπουδαιότερος Έλληνας ιατρός της αρχαιότητας, μετά τον Ιπποκράτη, και ο τελευταίος χρονικά από όλους τους σημαντικούς ιατρούς του ελληνορωμαϊκού κόσμου, o Γαληνός, ανέφερε ότι στην ηλικία των 80 ετών, ορισμένοι άνθρωποι αρχίζουν να δυσκολεύονται να μάθουν νέα πράγματα. Αντίστοιχα, ο Πλίνιος ο Πρεσβύτερος, ένας Ρωμαίος συγγραφέας, κατέγραψε κάποτε ότι ο συγκλητικός και διάσημος ρήτορας Βαλέριος Μεσσάλα Κορβίνος ξέχασε το όνομά του. Ακόμη και ο μεγάλος Κικέρωνας παρατήρησε με σύνεση ότι «η γεροντική ανοησία… είναι χαρακτηριστικό των ανεύθυνων γερόντων, αλλά όχι όλων των γερόντων».
Οι ερευνητές εικάζουν ότι καθώς οι ρωμαϊκές πόλεις γίνονταν πυκνότερες και η ρύπανση αυξανόταν, αυτό οδήγησε σε έξαρση των περιπτώσεων γνωστικής εξασθένισης. Επιπλέον, οι Ρωμαίοι αριστοκράτες χρησιμοποιούσαν συνήθως σκεύη από μόλυβδο ενώ προσέθεταν ακόμη και οξικό μόλυβδο στο κρασί τους για να το γλυκάνουν. Σήμερα γνωρίζουμε ότι ο μόλυβδος είναι μια δηλητηριώδης νευροτοξίνη.
Αξίζει να σημειωθεί ότι ακόμη και τότε, μερικοί αρχαίοι συγγραφείς αναγνώριζαν την τοξικότητα των υλικών που περιείχαν μόλυβδο. Ορισμένοι μελετητές μάλιστα υποστηρίζουν ότι η δηλητηρίαση από μόλυβδο ευθύνεται σε κάποιο βαθμό για την πτώση της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας.
Διαβάστε ακόμη:
Νόσος Αλτσχάιμερ: Το στυλ περπατήματος που βάζει φρένο στην εξέλιξη της νόσου
Nόσος Αλτσχάιμερ: Η διατροφή που «σβήνει» 18 χρόνια από το μυαλό και το ξανανιώνει
Νόσος Αλτσχάιμερ: Το χαρακτηριστικό της προσωπικότητας που προφυλάσσει τον εγκέφαλο
