Όσο πιο συχνούς και παρατεταμένους υπνάκους παίρνει ένας ηλικιωμένος μέσα στη μέρα, τόσο φαίνεται να αυξάνει η πιθανότητα να διαγνωστεί με άνοια ή ειδικότερα με νόσο Αλτσχάιμερ, σύμφωνα με μια νέα αμερικανική επιστημονική μελέτη. Ο συχνότερος και μεγαλύτερης διάρκειας ύπνος τη μέρα σε ένα συγκεκριμένο έτος ακολουθείται από χειρότερη γνωστική επίδοση το επόμενο έτος, αλλά και το αντίστροφο, κάτι που δείχνει έναν αμφίδρομο φαύλο κύκλο ανάμεσα στον πολύ ημερήσιο ύπνο και στον κίνδυνο νόσου Αλτσχάιμερ, σύμφωνα με την έρευνα.
Ο υπνάκος το μεσημέρι ή άλλη ώρα της μέρας θεωρείται φυσιολογικός για την τρίτη ηλικία, αλλά αν είναι υπερβολικός, μπορεί να αποτελεί πρώιμο σημάδι για νόσο Αλτσχάιμερ και άλλες μορφές άνοιας. Όταν γίνεται διάγνωση άνοιας ή της προδρόμου της, της ήπιας γνωστικής εξασθένησης, τότε η συχνότητα ή/και η διάρκεια των υπνάκων τη μέρα αυξάνεται γρήγορα, όπως δείχνει η νέα έρευνα.
Τα στοιχεία της έρευνας
Οι ερευνητές του Πανεπιστημίου της Καλιφόρνιας στο Σαν Φρανσίσκο, της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου Χάρβαρντ και του νοσοκομείου Brigham & Women’s της Βοστώνης, οι οποίοι έκαναν τη σχετική δημοσίευση στο Alzheimer’s and Dementia: The Journal of the Alzheimer Association ανέλυσαν στοιχεία για 1.401 ηλικιωμένους με μέση ηλικία 81 ετών, οι οποίοι παρακολουθήθηκαν για χρονικό διάστημα έως 14 ετών μέσω μιας συσκευής που φορούσαν και κατέγραφε τις κινήσεις τους. Οποιαδήποτε παρατεταμένη περίοδος ακινησίας μεταξύ 9 π.μ. και 7 μ.μ. χαρακτηρίστηκε υπνάκος. Η συσκευή φοριόταν κάθε χρόνο για διάστημα έως 14 ημερών και μια φορά ετησίως κάθε συμμετέχων έκανε διάφορα νευροψυχολογικά τεστ για την αξιολόγηση της γνωστικής ικανότητας του. Στην αρχή της μελέτης το 76% (τρεις στους τέσσερις) δεν είχαν καμία γνωστική εξασθένηση, το 20% είχαν ήπια γνωστική εξασθένηση και το 4% νόσο Αλτσχάιμερ. Διαπιστώθηκε ότι στην ομάδα όσων δεν ανέπτυξαν γνωστική εξασθένηση, η μέση ημερήσια διάρκεια του υπνάκου αυξανόταν κατά 11 λεπτά ετησίως. Ο ρυθμός αυτός γινόταν υπερδιπλάσιος (24 λεπτά) μετά από διάγνωση ήπιας γνωστικής εξασθένησης και στη συνέχεια σχεδόν τριπλάσιος (68 λεπτά κατά μέσο όρο) μετά από διάγνωση Αλτσχάιμερ. Όσοι ηλικιωμένοι κοιμούνταν τη μέρα για πάνω από μία ώρα, είχαν 40% μεγαλύτερο κίνδυνο για εκδήλωση νόσου Αλτσχάιμερ, σε σχέση με όσους κοιμούνταν λιγότερο από μια ώρα. Όσοι έπαιρναν έναν υπνάκο τουλάχιστον μια φορά τη μέρα, είχαν επίσης 40% μεγαλύτερη πιθανότητα εμφάνισης Αλτσχάιμερ σε σύγκριση με εκείνους που κοιμούνταν λιγότερο από μια φορά μέσα στη μέρα.
Έως τώρα υπήρχαν μάλλον αντικρουόμενα ευρήματα σχετικά με τις επιπτώσεις του ύπνου στη διάρκεια της μέρας πάνω στις γνωστικές-νοητικές λειτουργίες των ηλικιωμένων. Ενώ μερικές έρευνες είχαν συμπεράνει ότι ο ύπνος τη μέρα έχει οφέλη για τον εγκέφαλο, την ψυχική διάθεση και την ικανότητα εγρήγορσης, άλλες μελέτες είχαν βρει αντίθετες ενδείξεις. Μια παλαιότερη μελέτη είχε βρει ότι οι ηλικιωμένοι που κοιμούνταν τη μέρα πάνω από δύο ώρες, είχαν μεγαλύτερη πιθανότητα να εμφανίσουν γνωστική εξασθένηση σε σχέση με όσους έπαιρναν έναν υπνάκο λιγότερο από μισή ώρα τη μέρα.
«Τα νέα ευρήματα μας δεν δείχνουν μόνο ότι ο υπερβολικός ύπνος τη μέρα μπορεί να αποτελεί σημάδι για αυξημένο κίνδυνο Αλτσχάιμερ, αλλά επίσης για κλινική επιδείνωση της νόσου», δήλωσε ο ερευνητής δρ Πενγκ Λι.
Η νέα μελέτη δεν επιβεβαιώνει τη θεωρία ότι οι ηλικιωμένοι παίρνουν έναν υπνάκο τη μέρα απλώς για να αναπληρώσουν τον κακό ύπνο που συχνά κάνουν τα βράδια. Όπως ανέφερε η επικεφαλής ερευνήτρια δρ Γιούε Λενγκ του Τμήματος Ψυχιατρικής και Συμπεριφορικών Επιστημών του Πανεπιστημίου της Καλιφόρνιας, «βρήκαμε ότι η σχέση ανάμεσα στον υπερβολικό ύπνο τη μέρα και στην άνοια παραμένει ακόμη και όταν λάβουμε υπόψη την ποσότητα και την ποιότητα του νυχτερινού ύπνου. Αυτό δείχνει ότι ο ρόλος του ύπνου τη μέρα είναι σημαντικός από μόνος του και ότι είναι ανεξάρτητος από τον ύπνο της νύχτας».
Διαβάστε επίσης
Νόσος Αλτσχάιμερ: Η απλή και γρήγορη εξέταση που δείχνει αν κινδυνεύετε να νοσήσετε
Νόσος Αλτσχάιμερ: Έτσι μπορείτε να καθυστερήσετε την εμφάνιση άνοιας κατά 5 χρόνια
Νόσος Αλτσχάιμερ: Δύο στοιχεία της προσωπικότητας που αυξάνουν τον κίνδυνο άνοιας
