Ο ανθρώπινος μεταπνευμονοϊός (Human Metapneumovirus, HMPV), βρίσκεται στο προσκήνιο το τελευταίο διάστημα, ωστόσο μετρά τουλάχιστον 24 χρόνια επιδημιολογικής παρουσίας και δραστηριότητας – εντοπίστηκε στις αρχές του 2001. Έκτοτε, όπως όλοι οι ιοί, προκαλεί ιογενείς λοιμώξεις, κυρίως από τα τέλη του φθινοπώρου ως τις αρχές της άνοιξης.
Η εφετινή έξαρση του HMPV στην Κίνα ανέσυρε μνήμες από την περίοδο της πανδημίας κορωνοϊού, όπως είχε συμβεί και πέρυσι με το μυκόπλασμα που προκαλούσε πνευμονία σε παιδιά. Τα περιστατικά που ταυτοποιήθηκαν θετικά στον ιό HMPV, στη Θεσσαλονίκη την περασμένη Τετάρτη προκάλεσαν επίσης ανησυχία.
Το ΘΕΜΑ με την επιστημονική συνδρομή του παθολόγου, κ. Γιώργου Παππά, θέτει τον ιό HMPV στο μικροσκόπιο και επιχειρεί μέσα από 11 ερωταπαντήσεις να αναδείξει τεκμηριωμένα και ψύχραιμα το επιδημιολογικό του προφίλ και τον υγειονομικό κίνδυνο.
1) Τι γνωρίζουμε για τον ιό ΗMPV;
Είναι ένας ιός, που ανήκει στην ίδια οικογένεια με τον αναπνευστικό συγκυτιακό ιό (RSV) και ανακαλύφθηκε το 2001 στην Ολλανδία. Προκαλεί λοιμώξεις του ανώτερου, αλλά και του κατώτερου αναπνευστικού. Παλαιότερες ελληνικές μελέτες έδειξαν ότι 5-7,5% των περιπτώσεων γριπώδους συνδρομής σε παιδιά ως 5 ετών προκαλούνται από τον HMPV, όπως και 10% των εξάρσεων χρόνιας πνευμονοπάθειας σε ενήλικες. Πλέον στην Ελλάδα, σύμφωνα με όσα ανακοίνωσε ο Εθνικός Οργανισμός Δημόσιας Υγείας (ΕΟΔΥ), επιτηρείται σε συνδυασμό και με άλλα παθογόνα του αναπνευστικού σε 15 νοσοκομεία. Πέρυσι, η κυκλοφορία του ΗMPV ήταν υψηλή τον Φεβρουάριο, με κορύφωση στις αρχές Απριλίου, και μειώθηκε αισθητά από τα τέλη Ιουνίου. Εφέτος, τα δεδομένα δείχνουν πως η κυκλοφορία του ιού παραμένει (προς το παρόν) πολύ χαμηλή.
2) Πόσο σοβαρός είναι ο ιός ΗMPV; Μπορεί να έχει μεταλλαχθεί στην Κίνα;
Ιστορικά ο HMPV δεν έχει δείξει υψηλή τάση για μεταλλάξεις και προσαρμογές. Ο υπουργός Υγείας, Άδωνις Γεωργιάδης, έχει ζητήσει ενδελεχή εργαστηριακό έλεγχο του περιστατικού στη Θεσσαλονίκη προκειμένου να διαπιστωθεί αν πρόκειται για κάποιο νέο διαφορετικό στέλεχος -τέτοιο στέλεχος πάντως δεν έχει περιγραφεί προς το παρόν ανά τον κόσμο, ούτε στην Κίνα όπου παρατηρείται πρόσφατα μια σχετική, εποχική, έξαρση.
3) Ποια είναι τα συμπτώματα της λοίμωξης που προκαλεί;
Συνήθως προκαλεί συμπτώματα παρόμοια με εκείνα του κοινού κρυολογήματος, δηλαδή βήχα, καταρροή ή ρινική συμφόρηση, πονόλαιμο, πυρετό. Όταν η λοίμωξη επεκταθεί στο κατώτερο αναπνευστικό, τα συμπτώματα μπορεί να εκδηλώνονται με συριγμό, επίμονο βήχα, δύσπνοια. Ωστόσο, δεν υπάρχουν διαγνωστικά τεστ τύπου self test. Η διάγνωση γίνεται κυρίως με τη χρήση του film array (δυνατότητα ταυτοποίησης πολλαπλών ιών μέσω επιχρίσματος από τον φάρυγγα ή τη ρινική κοιλότητα) σε συγκεκριμένα νοσοκομεία.
4) Ποιοι κινδυνεύουν περισσότερο αν μολυνθούν;
Ο κίνδυνος επιπλοκών μετά τη μόλυνση με τον ιό ΗMPV είναι μεγαλύτερος για τα παιδιά 5 ετών και κάτω, για άτομα άνω των 65 χρόνων, άτομα με εξασθενημένο ανοσοποιητικό σύστημα και για πάσχοντες από ΧΑΠ ή άσθμα, ανεξάρτητα από την ηλικία.
5) Ποιες είναι οι συχνότερες επιπλοκές;
Είναι η μέση ωτίτιδα, η βρογχιολίτιδα, η βρογχίτιδα, η πνευμονία και η επιδείνωση του άσθματος ή της ΧΑΠ. Μπορεί σε κάποιες περιπτώσεις να οδηγήσουν σε νοσηλεία. Υπολογίζεται ότι σχεδόν 500.000 άνθρωποι άνω των 65 ετών χρειάζονται ετησίως νοσηλεία από HMPV παγκοσμίως. Οι περιπτώσεις αυτές μπορεί να είναι συχνά σοβαρές, με θνητότητα που πλησιάζει το 8%.
6) Πόσο διαρκεί η νόσηση που προκαλεί ο ιός HMPV;
Οι περισσότεροι άνθρωποι αναρρώνουν μέσα σε περίπου επτά έως δέκα ημέρες. Ιδιαίτερη προσοχή χρειάζεται κατά το διάστημα αυτό ώστε να εντοπιστεί έγκαιρα η τυχόν επιδείνωση των συμπτωμάτων ή κάποια δευτερογενής μικροβιακή λοίμωξη.
7) Πώς μεταδίδεται ο ιός;
Όπως και οι άλλοι αναπνευστικοί ιοί, ο ανθρώπινος μεταπνευμονοϊός μπορεί να μεταδοθεί με τις εκκρίσεις από τον βήχα και το φτάρνισμα, τη στενή προσωπική επαφή με το μολυσμένο άτομο, το άγγιγμα αντικειμένων ή μολυσμένων επιφανειών και στη συνέχεια η επαφή με το το στόμα, τη μύτη ή τα μάτια.
8) Πόσες ημέρες μπορεί να είναι κάποιος μολυσματικός και να μεταδίδει τον ιό;
Το διάστημα για τη μετάδοση του ΗMPV είναι 4–5 ημέρες (με εύρος 3–7 ημέρες).
9) Πρέπει να απομονώνεται όποιος μολύνθηκε και νοσεί;
Όπως σε όλες τις αναπνευστικές λοιμώξεις, η τήρηση των μέτρων προστασίας τόσο για τον ίδιο τον ασθενή όσο και για τους άλλους γύρω του, είναι πολύ σημαντική ώστε να μη δημιουργούνται νέες αλυσίδες μετάδοσης. Οι απλοί κανόνες υγιεινής, δηλαδή η χρήση μάσκας και ο περιορισμός των επαφών επί συμπτωμάτων, ο αερισμός των χώρων, το τακτικό πλύσιμο των χεριών, και η αποφυγή κοινής χρήσης αντικειμένων, είναι επαρκείς. Υπογραμμίζεται ότι πρέπει να αποφεύγεται η επαφή των ασθενών με άτομα που ανήκουν σε ευάλωτες ομάδες.
10) Πώς αντιμετωπίζεται η ασθένεια; Μπορεί να χορηγηθούν αντιβιοτικά;
Δεν υπάρχει ειδική θεραπεία. Η αντιμετώπιση είναι συμπτωματική, με υγρά, αντιπυρετικά, ξεκούραση, αποσυμφορητικά ή αντιβηχικά. Δεν χορηγούνται αντιβιοτικά διότι τα αντιβιοτικά θεραπεύουν μόνο βακτήρια. Δεδομένου ότι ο HMPV είναι ιός, τα αντιβιοτικά δεν δρουν. Αντιβιοτικά χορηγούνται μόνο για τη θεραπεία τυχόν δευτερογενών λοιμώξεων.
11) Αποκτά κάποιος ανοσία αν νοσήσει ή κινδυνεύει να κολλήσει ξανά;
Η ανοσία από τον HMPV φθίνει στον χρόνο, οπότε η επαναλοίμωξη με τον ΗMPV συμβαίνει συχνά κατά τη διάρκεια της ζωής, όπως συμβαίνει με τους περισσότερους εποχικούς ιούς. Ανοσία μέσω εμβολιασμού δεν υπάρχει γιατί δεν έχει αναπτυχθεί ακόμη εμβόλιο.
Χειμωνιάτικες ιώσεις: Τα συμπτώματα – Η αντιμετώπιση υπό τις οδηγίες της πνευμονολόγου
Αντιγριπικό: Ποιοι και πότε χρειάζονται αναμνηστική δόση – Οι ειδικοί απαντούν
Περάσατε κρυολόγημα; Καθαρίστε αμέσως αυτά τα 5 αντικείμενα στο σπίτι
