Μοιάζει τετριμμένο, αλλά οφείλουμε να το επαναλάβουμε: Τίποτα δεν είναι δεδομένο. Ο,τι μοιάζει αυτονόητο για τον έναν, μπορεί να είναι ζητούμενο για κάποιον άλλο. Απ’ αυτό τον κανόνα, δυστυχώς, δεν εξαιρείται ούτε η Υγεία. Οι παροχές, τα φάρμακα, η ιατρική περίθαλψη γενικότερα μοιάζουν σχεδόν αυτονόητα στα μεγάλα αστικά κέντρα της χώρας, η οποία δείχνει συχνά να «ξεχνά» ότι Ελλάδα δεν είναι μόνο οι πόλεις, αλλά και τα εκατοντάδες νησιά, τα αμέτρητα μικρά χωριά, μέρη που εξακολουθούν να «αιμορραγούν» από την έλλειψη υποδομών, αλλά και έμψυχου δυναμικού, που μπορούν να διασφαλίσουν ότι όλοι οι κάτοικοι της χώρας έχουν πρόσβαση στο πολυτιμότερο αγαθό, την Υγεία. Τέσσερις άνθρωποι από απομακρυσμένες περιοχές της Ελλάδας μοιράζονται τις εμπειρίες τους, καταμετρούν τις ελλείψεις και τα προβλήματα και διευκρινίζουν τι πρέπει να γίνει ώστε οι άνθρωποι, ανεξάρτητα από το πού ζουν, να αποκτήσουν αποτελεσματικότερη πρόσβαση στην Υγεία και να αισθάνονται ασφάλεια.
«Η μεγαλύτερη πρόκληση για μένα ήταν στην τρίτη εγκυμοσύνη, όταν έπαθα αποκόλληση»
Ελένη Κουντουρούπη, 45 ετών, επιχειρηματίας
Γεννήθηκα και μεγάλωσα στην Αθήνα. Ηταν επιλογή μου να έρθω να ζήσω στην Αμοργό. Εχω πέντε παιδιά. Η ζωή στο νησί δεν είναι πάντα εύκολη. Η μεγαλύτερη πρόκληση που έχω αντιμετωπίσει ήταν στην τρίτη εγκυμοσύνη, όταν έπαθα αποκόλληση. Η βοήθεια των τότε αγροτικών γιατρών ήταν καθοριστική και δεν χρειάστηκα αεροδιακομιδή. Στάθηκα τυχερή, δεν ισχύει όμως το ίδιο για όλους. Υπάρχει παιδί που λόγω επιπλοκής στην εγκυμοσύνη γεννήθηκε πρόωρα και είναι σε αμαξίδιο. Αποκόλληση έπαθα και στις επόμενες δύο εγκυμοσύνες. Στην τελευταία, εάν δεν ήμουν στην Αθήνα, θα είχαμε χαθεί και το παιδί κι εγώ.
Φυσικά, αντιμετωπίζουμε διάφορα προβλήματα – κι αυτό απαιτεί να κάνουμε συχνά ταξίδια στην Αθήνα για να επισκεπτόμαστε γιατρούς και να κάνουμε εξειδικευμένες εξετάσεις. Προς το παρόν είναι διαχειρίσιμα, αν όμως ήταν σοβαρότερα και δεν μπορούσαν να αντιμετωπιστούν στο νησί, θα σκεφτόμουν να μετακομίσω. Το Κέντρο Υγείας της Αμοργού διαθέτει όλο τον απαραίτητο εξοπλισμό. Για πολλούς μήνες είχαμε μόνο την ειδικευόμενη καρδιολόγο, δύο αγροτικούς γιατρούς και κάποιους νοσηλευτές. Τον τελευταίο καιρό έχουν καλυφθεί οι θέσεις των γιατρών, χάνουμε όμως νοσηλευτές. Η ειδικευόμενη γιατρός έχει σταθεί βράχος, αναλαμβάνοντας ακόμη και χρέη νοσηλευτή προκειμένου να πραγματοποιηθούν όλες οι εφημερίες. Είναι πολύ δύσκολο το έργο που καλείται να φέρει εις πέρας.
Εχουμε επαφή με κατοίκους άλλων νησιών και γνωρίζουμε ότι το κομμάτι της Υγείας αποτελεί τεράστια πρόκληση, ειδικά στις απομακρυσμένες περιοχές της Ελλάδας. To υπάρχον σύστημα δεν βοηθά. Οταν, για παράδειγμα, δίνεται στους αγροτικούς γιατρούς η δυνατότητα να πάνε σε νοσοκομείο για 6 μήνες, ποιος θα έρθει σε ένα νησί άγονης γραμμής για έναν χρόνo; Αυτό που θα θέλαμε, για να νιώθουμε μεγαλύτερη ασφάλεια και να μην εξουθενώνονται οι γιατροί μας, θα ήταν να έρθει ένας ακόμη γενικός γιατρός. Χρήσιμος θα ήταν, επίσης, ένας παιδίατρος, μιας και το νησί καλύπτεται με επίσκεψη παιδιάτρου μία φορά το μήνα και αν, κάτι που δημιουργεί μεγάλη ανασφάλεια στις μητέρες. Πρέπει η Πολιτεία να δώσει κίνητρα στους γιατρούς να έρθουν εδώ. Μπορεί, για παράδειγμα, να δίνει μόρια. Οι αρμόδιοι οφείλουν να κατανοήσουν πόσο σημαντική είναι η νησιωτικότητα. Εχουμε επιλέξει να δώσουμε ζωή στα νησιά μας και το κράτος πρέπει να ενισχύσει αυτή την πρωτοβουλία.
«Στην Πάτμο ένας άνθρωπος θα είχε χάσει το δάχτυλό του αν δεν ήμασταν εμείς εκεί»
Νικολέττα Μπέλτσιου, 51 ετών, Κέντρο Υγείας Τρικάλων
Ζω στα Τρίκαλα και εργάζομαι στο Κέντρο Υγείας ως μέλος διοικητικού προσωπικού. Παράλληλα, συμμετέχω στις αποστολές των Κινητών Ιατρικών Μονάδων (ΚΙΜ), μια ιδιωτική πρωτοβουλία που καλύπτει ένα μεγάλο κενό στον τομέα της Υγείας. Από τη συμμετοχή μου στις αποστολές έχω διαπιστώσει ότι, ενώ κάποια νησιά έχουν υποδομές, υπάρχει μεγάλη έλλειψη σε ανθρώπινο δυναμικό. Αυτό δημιουργεί ανασφάλεια στους κατοίκους, ειδικά τον χειμώνα, που τα δρομολόγια μειώνονται και η κακοκαιρία δημιουργεί προβλήματα στις μετακινήσεις. Οι ελλείψεις αποτυπώνονται και στην ανταπόκριση του κόσμου όταν επισκεπτόμαστε αυτές τις περιοχές. Οι άνθρωποι αισθάνονται ασφάλεια να ξέρουν ότι βρίσκονται εκεί τόσες ειδικότητες. Εχει τύχει να αποκλειστούμε στο Αγαθονήσι λόγω καιρού και ήταν προφανής η χαρά τους που γνώριζαν πως ό,τι κι αν συμβεί θα έχουν ιατρική κάλυψη.
Ενα περιστατικό που δεν θα ξεχάσω συνέβη στην Πάτμο, όπου ένας άνδρας έκοψε το δάχτυλό του. Ηταν νύχτα και δεν μπορούσε να γίνει αεροδιακομιδή. Ο άνθρωπος έσωσε το δάχτυλό του επειδή ήμασταν εμείς εκεί, αλλιώς θα το είχε χάσει. Στη Σέριφο, επίσης, ήρθε ένας ασθενής με βραδυκαρδία. Αν δεν ήμασταν εκεί, θα μπορούσε να του έχει συμβεί κάτι και να μην προλάβει να αντιδράσει. Είναι και η γεωμορφολογία της Ελλάδας που δημιουργεί δυσκολίες στην πρόσβαση. Υπάρχουν ηπειρωτικές περιοχές που αντιμετωπίζουν ακόμη μεγαλύτερες προκλήσεις από τα νησιά.
Ωστόσο, υπάρχουν πράγματα που μπορούν να γίνουν. Το βασικό που πρέπει να αλλάξει είναι το κίνητρο. Για να πάει ένας γιατρός σε ένα νησί, υπό αυτές τις συνθήκες, πρέπει να υπάρξουν κίνητρα, κυρίως οικονομικά. Η ιδανικότερη λύση θα ήταν να υπάρχουν περισσότεροι γενικοί γιατροί. Ενας καλά εκπαιδευμένος γενικός γιατρός μπορεί να διαχειριστεί μια κατάσταση μέχρι να γίνει διακομιδή σε μια μεγαλύτερη νοσοκομειακή μονάδα και, γενικότερα, να κρατήσει μια περιοχή σε ένα καλό επίπεδο ώστε οι κάτοικοι να αισθάνονται ασφάλεια.
Παλιότερα, επίσης, τα νοσοκομεία έστελναν επισκέπτες γιατρούς στα Κέντρα Υγείας κάθε 15 ημέρες. Αυτό ήταν πολύ σημαντικό γιατί έρχονταν οι παροχές στον πολίτη και δεν χρειαζόταν να πάει ο πολίτης σε αυτές. Η ανταπόκριση του κόσμου ήταν πολύ μεγάλη και το μέτρο κρατούσε τον πληθυσμό σε ένα καλό επίπεδο υγείας. Πιστεύω ότι θα ήταν χρήσιμο να επανέλθει αυτό το μέτρο σε μεγαλύτερη κλίμακα.
« Ως παιδί, με είχαν διακομίσει με καΐκι στη Σάμο. Τρέμω στη σκέψη ότι μπορεί να χρειαστεί το ίδιο το παιδί μου»
Μάνος Μύτικας, 40 ετών, πολιτικός μηχανικός
Ζω στους Φούρνους τα τελευταία 18 χρόνια και πραγματικά νιώθω τυχερός γι’ αυτό. Τον χειμώνα μένουμε εδώ περίπου 800 κάτοικοι. Τα τρία μεγαλύτερα προβλήματα της ζωής σε αυτόν τον πανέμορφο τόπο είναι οι ανεπαρκείς παροχές Υγείας, Παιδείας και Συγκοινωνίας, με την Υγεία να μας προβληματίζει περισσότερο από όλα.
Υπάρχει Πολυδύναμο Περιφερειακό Ιατρείο στη Χώρα των Φούρνων και αγροτικά ιατρεία σε Θύμαινα και Χρυσομηλιά. Κανονικά, πρέπει να στελεχώνονται με αγροτικούς γιατρούς και νοσηλευτικό προσωπικό, αλλά αυτό δεν συμβαίνει πάντα. Παλιότερα υπήρχε μαία και θέση ειδικότητας Γενικής Ιατρικής. Πολλές προκηρύξεις είναι άγονες, με αποτέλεσμα την υποστελέχωση των ιατρείων, όπως συνέβη τον περασμένο χειμώνα, που η Χρυσομηλιά έμεινε χωρίς γιατρό. Επίσης, στο νησί δεν υπάρχουν ιδιωτικά ιατρεία.
Η υγεία μας βασίζεται στο κοινωφελές έργο μη κερδοσκοπικών φορέων, όπως η Ομάδα Αιγαίου, η Σύμπλευση, η Ανοιχτή Αγκαλιά και οι Κινητές Ιατρικές Μονάδες του Ιδρύματος Σταύρος Νιάρχος που επισκέπτονται το νησί. Οι κάτοικοι τους περιμένουν για να κάνουν προληπτικές ή τακτικές εξετάσεις. Είναι πολύ σημαντικό ότι έχουν τον φάκελό μας, είναι ειδικευμένοι γιατροί και πραγματικά έχουν προλάβει στο παρά πέντε εμφράγματα ή αποβολές εγκύων.
Τα επείγοντα είναι ο εφιάλτης μας. Εχουμε μόνιμο άγχος μήπως συμβεί κάτι σοβαρό, γιατί ξέρουμε ότι οι περίπου 2 ώρες που θα χρειαστούν για να πάμε με σκάφος στην Ικαρία ή τη Σάμο είναι ζήτημα ζωής και θανάτου.
Το άγχος επιδεινώνεται για όσους έχουμε παιδιά. Οταν εγώ ήμουν παιδί, με είχαν διακομίσει με καΐκι στη Σάμο. Τρομάζω στην ιδέα ότι το 2024 ίσως χρειαστεί να κάνω το ίδιο για το δικό μου παιδί. Εφόσον δεν υπάρχει παιδίατρος, η μετάβασή μας σε άλλο νησί, συνήθως στη Σάμο, ή την Αθήνα, ειδικά τα πρώτα χρόνια που το παιδί είναι μικρό, είναι κανόνας. Η γυναίκα μου αυτή τη στιγμή είναι στην Αθήνα για τον εμβολιασμό της μικρής μας. Φυσικά, δεν είναι απλό. Ενα τέτοιο ταξίδι είναι χρονοβόρο και κοστίζει αρκετά. Το κόστος του ταξιδιού με επιστροφή ανά άτομο αγγίζει τα 140 ευρώ. Βέβαια, η διασφάλιση της υγείας των παιδιών και των γονιών μας, καθώς και η δική μας, είναι πάνω από όλα. Βασικά, είναι ένα δικαίωμα που διεκδικούμε χρόνια.
«Η μεγαλύτερη πρόκληση ήταν όταν έσπασαν πρόωρα τα νερά μιας εγκύου σε δίδυμα ένα βράδυ»
Εκτορας Σακελλίων, 27 ετών, γιατρός
Εκανα το αγροτικό μου στην Κίμωλο. Το νησί διαθέτει ένα Περιφερειακό Ιατρείο, μια θέση γενικού γιατρού, δύο αγροτικών, δύο νοσηλευτών και δύο τραυματιοφορέων. Από αυτές, καλυμμένες ήταν μόνο οι θέσεις του προσωπικού. Επομένως, ήμουν ο μόνος γιατρός για κάποιο διάστημα.
Το ιατρείο της Κιμώλου ανήκει στο Κέντρο Υγείας της Μήλου, με αποτέλεσμα ορισμένοι γενικοί γιατροί που προορίζονταν για την Κίμωλο να καταλήξουν στη Μήλο, ενώ συχνά καθυστερούσαν οι παραγγελίες μας επειδή υποβαθμίζονταν οι ανάγκες μας. Πολλοί δεν ξέρουν πώς είναι να ασκείς το επάγγελμα του ιατρού ή του νοσηλευτή σε ένα μικρό μέρος με ελάχιστα βοηθήματα.
Η μεγαλύτερη πρόκληση που αντιμετώπισα ήταν όταν έσπασαν πρόωρα τα νερά μιας εγκύου σε δίδυμα ένα βράδυ. Στη Μήλο δεν τη δέχονταν γιατί δεν ήθελαν να αναλάβουν την ευθύνη της μεταφοράς της. Ελικόπτερο δεν μπορούσε να έρθει λόγω κακοκαιρίας. Μας είπαν να προετοιμαστούμε να κάνουμε μόνοι μας τον τοκετό. Κάναμε βιντεοκλήση με τη γυναικολόγο που εφημέρευε στη Σαντορίνη για να λάβουμε οδηγίες, ενώ παράλληλα προσπαθούσαμε να βρούμε φάρμακα από κτηνοτρόφους και να μεταφέρουμε μια θερμοκοιτίδα από τη Μήλο με βάρκα ιδιώτη. Ευτυχώς, μετά από αρκετές ώρες, το ελικόπτερο κατάφερε να έρθει και η γυναίκα διεκομίσθη αρχικά στη Σαντορίνη και στη συνέχεια στην Κρήτη.
Οι κάτοικοι είναι πολύ συνειδητοποιημένοι πως για ό,τι πάθουν την ευθύνη φέρει ένας γιατρός ο οποίος συχνά έχει μόλις τελειώσει τη σχολή. Είναι πολύ βοηθητικοί και φιλικοί, ενώ έχουν κάνει και πολλές δωρεές στο ιατρείο. Σε γενικές γραμμές, υπάρχει επάρκεια σε φάρμακα και εξοπλισμό, λείπει όμως το έμψυχο δυναμικό. Χρειάζεται, λοιπόν, ένας μόνιμος έμπειρος γενικός γιατρός που θα γνωρίζει καλά τους ασθενείς του και τα προβλήματα υγείας που αντιμετωπίζουν, αλλά και ένα καλό μόνιμο προσωπικό να τον βοηθάει. Για να έρθει όμως ένας γιατρός χρειάζεται οικονομικό κίνητρο, γιατί το κόστος ζωής είναι πολύ υψηλό, Ακόμη, πρέπει να επενδύσουμε στις διακομιδές – να γίνουν πιο συχνές, γρήγορες και ασφαλείς. Τέλος, είναι σημαντικό να υπάρχει υποστήριξη από μεγαλύτερες μονάδες υγείας κοντινών περιοχών.
Φάρμακα με drones: Μετά τις μικρές Κυκλάδες σε ποια νησιά θα παραδίδονται
Κινητές Ιατρικές Μονάδες: 10 χρόνια δίνουν πνοή υγείας στις απομακρυσμένες περιοχές της Ελλάδας
ΕΚΑΒ: Τα πληρώματα «ανάγκης» που θα στελεχώνουν αμισθί τα ασθενοφόρα στα νησιά
Το θέμα δημοσιεύθηκε στο τεύχος ν.11 του ygeiamou που κυκλοφόρησε με ΤΟ ΘΕΜΑ στις 26/5
