Την επείγουσα ανάγκη για νέους κανονισμούς σχετικά με την ασφάλεια των πλαστικών συσκευασιών τροφίμων υπογραμμίζουν ερευνητές από το Νορβηγικό Πανεπιστήμιο Επιστημών και Τεχνολογίας (NTNU), μετά την πρόσφατη μελέτη τους σε προϊόντα όπως λουκάνικα, βατόμουρα, τυρί και γιαούρτι από πέντε χώρες (ΗΠΑ, Γερμανία, Νότια Κορέα, Ηνωμένο Βασίλειο, Νορβηγία), που ανέδειξε μοναδικά αποτυπώματα χημικών ουσιών σε διάφορα προϊόντα. Μόλις σε ένα από αυτά, εντοπίστηκαν 9.936 διαφορετικοί τύποι χημικών ενώσεων.
Τα ευρήματά τους περιλαμβάνουν ουσίες γνωστές και άγνωστες όσο και υψηλού κινδύνου για την ανθρώπινη υγεία, μεταξύ των οποίων οι ενώσεις δισφαινόλη A (BPA) και υπερφθοριωμένες και πολυφθοριωμένες αλκυλιωμένες ουσίες ή παντοτινά (αιώνια) χημικά (PFAS), οι οποίες έχουν συνδεθεί με ορμονικές και μεταβολικές διαταραχές, καρκινογένεση, υπογονιμότητα και αλλεργικές δερματικές αντιδράσεις μεταξύ άλλων.
Δεν ξέρουμε τι καταναλώνουμε
Η έρευνα θίγει μια ακόμα σημαντική παράμετρο από την πλευρά των καταναλωτών: πόσο λίγα γνωρίζουμε για το τι πραγματικά καταναλώνουμε. «Οι άνθρωποι πιστεύουν συνήθως ότι οι πλαστικές συσκευασίες έχουν περάσει δοκιμές και είναι ασφαλείς για χρήση τους στα τρόφιμα, η επιστήμη ωστόσο δεν συμφωνεί απαραιτήτως με αυτό» σχολίασε ο Martin Wagner, καθηγητής στο NTNU και εκ των ερευνητών της προκείμενης μελέτης, που δημοσιεύθηκε στο Environmental Science & Technology, αλλά και της έκθεσης PlastChem Report, μιας μεγάλης έρευνας σε χημικές ουσίες που χρησιμοποιούνται στην παραγωγή πλαστικών, τα ευρήματα της οποίας ανέδειξαν 16.000 χημικές ουσίες συνολικά, 10.000 εκ των οποίων δεν έχουν διερευνηθεί για την ασφάλειά τους.
«Δεν θέλω να τρομάξω τον κόσμο. Αλλά όταν εξετάζουμε το πλαστικό από την άποψη της δημόσιας υγείας, αυτές οι χημικές ουσίες έχουν σημαντικό αντίκτυπο» διευκρίνισε ο καθηγητής και παρέπεμψε σε μια έρευνα από τις ΗΠΑ που συμπέρανε ότι χημικές ουσίες στα πλαστικά, όπως η δισφαινόλη, τα PFAS και οι φθαλικές ενώσεις, κοστίζουν στο αμερικανικό σύστημα υγείας 250 δισεκατομμύρια δολάρια τον χρόνο.
Αν και η τελευταία μελέτη του Wagner δεν εξέτασε αν αυτές οι ουσίες εισέρχονται στα τρόφιμα, είναι πολύ πιθανό, βάσει παλαιότερων ευρημάτων του ότι τα πλαστικά προϊόντα διαρρέουν χημικές ουσίες στο νερό. «Το νερό είναι ένας ήπιος διαλύτης και, εφόσον κάτι διαρρέεται σε αυτό, είναι λογικό να σκεφτούμε ότι μπορεί να περάσει και στα ποτά, στα τρόφιμα με υψηλή περιεκτικότητα σε νερό και στα λιπαρά τρόφιμα όπως το τυρί και το βούτυρο».
Σημαντικές μελέτες, αίολες υποθέσεις
Σημαντική χαρακτήρισε τη μελέτη η Dorte Herzke, ειδικός αναλυτικής χημείας και ερευνήτρια στο Τμήμα Ασφάλειας Τροφίμων του Ινστιτούτου Δημόσιας Υγείας της Νορβηγίας, που έχει εργαστεί περισσότερα από 15 χρόνια στο ζήτημα των πλαστικών και μικροπλαστικών, στους τρόπους διασποράς του στο περιβάλλον και απορρόφησής τους από τα ζώα και τους ανθρώπους. «Είναι χρήσιμο να μπορούμε να δείξουμε με τόση σαφήνεια ότι μια σειρά χημικών ουσιών στα πλαστικά μπορεί να προκαλέσει πιθανές ανεπιθύμητες ενέργειες» σχολίασε.
Εντούτοις, ανέφερε, δεν γνωρίζουμε ακόμη είναι αν και κατά πόσο οι χημικές ουσίες περνούν στα τρόφιμα, ενώ η υπόθεση του Wagner για διαρροή τους όπως με το νερό δεν έχει ισχυρό έρεισμα. Στην έρευνά του, πρόσθεσε, έγινε χρήση πολύ ισχυρού διαλύτη για την εξαγωγή των χημικών ουσιών από το πλαστικό. «Δεν είναι το ίδιο με αυτό που συμβαίνει κατά την επαφή των τροφίμων με το πλαστικό».
Επιπροσθέτως, εξήγησε ότι δεν γίνεται να ελεγχθούν ουσίες που δεν είναι προηγουμένως γνωστές -και που πιθανώς βρέθηκαν στη συσκευασία τυχαία και όχι σκόπιμα-, χαρακτηρίζοντας τα ευρήματα «μια ένδειξη για τις πόσες διαφορετικές ουσίες μπορεί να περιέχει το πλαστικό», όχι απόδειξη ότι μολύνουν τα τρόφιμα.
Ανάγκη για καλύτερο πλαστικό
Η Herzke υπερασπίστηκε τις πολιτικές για την ασφάλεια των τροφίμων στη Νορβηγία, λέγοντας πως «ξέρουμε για χημικές ουσίες που χρησιμοποιούνται στις συσκευασίες τροφίμων ότι δεν μεταφέρονται στα τρόφιμα ή μόνο σε μικρό βαθμό». Συνεργάτες της επεσήμαναν ότι ευθυγραμμίζονται με την πολιτική της ευρωπαϊκής ένωσης, «από τις αυστηρότερες σε θέματα ασφάλειας».
Για τον Wagner αυτό δεν αρκεί: «Όταν μελετήσαμε πλαστικές συσκευασίες από πέντε διαφορετικές χώρες, βρήκαμε επιβλαβείς χημικές ουσίες σε όλες. Οι ΗΠΑ, για παράδειγμα, έχουν εντελώς διαφορετική και πολύ χαλαρότερη πολιτική, αλλά δεν υπήρχε καμία διαφορά μεταξύ των αμερικανικών και νορβηγικών πλαστικών».
Σύμφωνα με τον ίδιο, η λύση δεν βρίσκεται στους αυστηρότερους κανονισμούς αλλά ουσιαστικές αλλαγές στην παραγωγή πλαστικού. «Δεν μιλάμε για απαγόρευση του πλαστικού. Το πλαστικό είναι φανταστικό υλικό! Αλλά πού είναι η καινοτομία; Χρειαζόμαστε καλύτερο πλαστικό, που να είναι ασφαλέστερο για την υγεία μας και πιο βιώσιμο για το περιβάλλον!» τόνισε.
Διαβάστε επίσης:
Χημικές ουσίες ένοχες για κινητικά προβλήματα στα παιδιά
Πώς μπορούν να μας παχύνουν τα πλαστικά
Χημικές ουσίες ένοχες για κινητικά προβλήματα στα παιδιά
