Στο Ευρωπαϊκό σχέδιο για την εξάλειψη του καρκίνου του τραχήλου της μήτρας, στο νέο σχέδιο για την δημόσια υγεία, στις προϋποθέσεις αυτής της στρατηγικής. αναφέρθηκε στην αρχή της ομιλίας του ο κ. Γιώργος Καπετανάκης πρόεδρος της Ελληνικής Ομοσπονδίας Καρκίνου (ΕΛΛΟΚ).
Στην συνέχεια επικεντρώθηκε σε βασικά ερωτήματα όπως , γιατί είναι εφικτή η εξάλειψη του καρκίνου της μήτρας, ποια είναι η αξία του εμβολιασμού, αλλά και ποιες είναι οι προκλήσεις που καλούμαστε να αντιμετωπίσουμε.
Ο πρόεδρος της Ελληνικής Ομοσπονδίας Καρκίνου ανέφερε πως οι απαντήσεις στα παραπάνω ερωτήματα, είναι η εφαρμογή μιας στοχευμένης στρατηγικής, ενταγμένης στα πλαίσια ενός εθνικού σχεδίου δράσης για τον καρκίνο.
«Το ερώτημα λοιπόν τώρα είναι με ποιο τρόπο θα επιτύχουμε όλα τα παραπάνω και πως θα αντιμετωπίσουμε αποτελεσματικά τις προκλήσεις που θα συναντήσουμε. Η απάντηση είναι προφανής και ουσιαστικά αφορά την εφαρμογή μίας στοχευμένης στρατηγικής, ενταγμένης στα πλαίσια ενός εθνικού σχεδίου δράσης για τον καρκίνο» συνέχισε ο κ. Καπετανάκης.
Η ΕΕ το 2021 παρουσίασε το Ευρωπαϊκό σχέδιο κατά του καρκίνου στο οποίο υπάρχει ρητή αναφορά στην εξάλειψη του καρκίνου του τραχήλου της μήτρας, στα πλαίσια της προσπάθειας «να προλάβουμε ότι μπορεί να προληφθεί» (prevent what is preventable). Παράλληλα, υπάρχει ένας σχεδιασμός για την εφαρμογή μίας εθνικής στρατηγικής από τα κράτη μέλη.
Ο κ. Καπετανάκης αναφέρθηκε στο νέο στρατηγικό σχέδιο για την υγεία που ανακοινώθηκε τον Δεκέμβριο του 2022 από τον τότε υπουργό υγείας και την τότε ΓΓ κα Αγαπηδάκη στο οποίο οι περισσότερες δράσεις αφορούσαν τον καρκίνο, ενώ εκτενής αναφορά και μνεία έγινε για τον καρκίνο του τραχήλου της μήτρας και το σχεδιασμό της πολιτείας για να επιτύχει τους στόχους που θέτει ο ΠΟΥ στο ζήτημα αυτό. Στη συνέχεια, τόνισε πως τον Απρίλιο του 2023 μαζί με την ανακοίνωση για την επέκταση του εμβολιαστικού προγράμματος, ήρθε και η αναστολή από τον ΕΟΠΥΥ προσωρινά της δράσης των προληπτικών εξετάσεων προκειμένου να διασφαλιστεί η ποιότητα του προγράμματος με τη θέσπιση διαδικασίας προληπτικού ποιοτικού ελέγχου της τήρησης των τεχνικών προδιαγραφών για την εξέταση HPV-DNA test.
Σήμερα λοιπόν η χώρα μας είναι εμφανές ότι έχει μπει στη διαδικασία να προετοιμάσει όλες τις προϋποθέσεις, μίας στρατηγικής η οποία θα οδηγήσει στην εξάλειψη του καρκίνου του τραχήλου της μήτρας και θα μειώσει την εμφάνιση πολλών άλλων μορφών καρκίνου που συνδέονται με τον ιό HPV. Επιπλέον είναι ορατή η πολιτική βούληση και η αποφασιστικότητα με την οποία η Αν. ΥΥ έχει αγκαλιάσει την προσπάθεια.
Ο πρόεδρος της Ελληνικής Ομοσπονδίας Καρκίνου ανέφερε πως «το επόμενο βήμα ωστόσο είναι το πιο σημαντικό και αφορά την εφαρμογή της στρατηγικής η οποία θα οδηγήσει στο επιθυμητό αποτέλεσμα. Αν ρωτήσει κάποιος τι χρειάζεται να γίνει, όλοι θα συμφωνήσουμε ότι χρειάζεται ένα εθνικό εμβολιαστικό πρόγραμμα σε συνδυασμό με ένα πρόγραμμα screening, σύμφωνα με αυτά που οι επιστήμη και ο ΠΟΥ συστήνουν και αποτελεσματική θεραπευτική αντιμετώπιση – υποστήριξη στην επιβίωση. Ας τα δούμε ένα-ένα λοιπόν»:
1. Εθνικό Εμβολιαστικό πρόγραμμα:
Ένα εθνικό εμβολιαστικό πρόγραμμα για να έχει επιτυχία θα πρέπει να
- εξασφαλίζει την δωρεάν πρόσβαση σε όλο τον πληθυσμό που στοχεύει. Εδώ λοιπόν ο πληθυσμός που αναζητούμε είναι τα παιδιά 9-11 ετών. Σχολεία υπάρχουν παντού και έτσι κανένα παιδί δε θα αποκλειστεί από την πρόσβαση στον εμβολιασμό. Η πρότασή μου λοιπόν είναι η ένταξη του εμβολίου για τον HPV στο σχολικό εμβολιαστικό πρόγραμμα, προαιρετικά καθώς είμαι σίγουρος ότι θα υπάρξει ένα ποσοστό που δε θα επιθυμεί να συμμετάσχουν τα παιδιά του σε αυτή τη διαδικασία. Όμως αυτό τον ποσοστό δε θα συμμετάσχει ούτως ή άλλως σε οποιαδήποτε δράση ή προσπάθεια.
- Εδώ η πρόκληση είναι παράλληλα με τη διαδικασία εμβολιασμού, να καταγραφούν οι λόγοι άρνησης, ώστε να
- αξιοποιηθούν τα δεδομένα που θα προκύψουν για την ανατροπή της κατάστασης αυτής και να αναπτυχθούν δράσεις που θα στοχεύουν στην ενημέρωση, ευαισθητοποίηση του συγκεκριμένου πληθυσμού.
2. Πρόγραμμα προ-συμπτωματικού ελέγχου και έγκαιρης ανίχνευσης:
Οι τακτικοί έλεγχοι για τον καρκίνο του τραχήλου της μήτρας είναι απαραίτητοι. Εδώ είναι σημαντικό να επενδύσουμε στην
- καθολική πρόσβαση μέσω εξασφάλισης δωρεάν ελέγχων και την ενθάρρυνση των γυναικών να συμμετέχουν στη διαδικασία αυτή. Ο γυναικείος πληθυσμός είναι γενικά πρόθυμος να συμμετάσχει και έχει υψηλό βαθμό ευαισθητοποίησης, ωστόσο πρέπει να υπάρξει μνεία για μειονοτικούς πληθυσμούς και συγκεκριμένες κοινότητες υψηλού κινδύνου. Ακόμη θα πρέπει να
- διασφαλίσουμε την ποιότητα των διαγνωστικών εξετάσεων, μέσω διαπιστευμένων διαγνωστικών κέντρων και χρήση και αξιόπιστων εγκεκριμένων τεστ.
- Αντιμετώπιση Ανισοτήτων / Ευάλωτοι πληθυσμοί : Για γυναίκες σε απομακρυσμένες ή υποεξυπηρετούμενες περιοχές, θα πρέπει να εξετάσουμε το ενδεχόμενο εφαρμογής επιλογών κινητών μονάδων ή τηλεϊατρικής για να διασφαλίσουμε ότι μπορούν να έχουν πρόσβαση σε ελέγχους και συμβουλευτικές υπηρεσίες. Αυτή η προσέγγιση θα συμβάλει στη γεφύρωση του χάσματος μεταξύ της αστικής και της αγροτικής υγειονομικής περίθαλψης.
- Τακτική διαδικασία υπενθύμισης – follow up ώστε να υπενθυμίζονται οι χρόνοι επανεξέτασης, εφόσον δεν υπάρχουν ευρήματα
3. Θεραπεία, αντιμετώπιση, επιβίωση
Για εκείνες τις γυναίκες που λαμβάνουν διάγνωση καρκίνου του τραχήλου της μήτρας, πρέπει να:
διασφαλίσουμε ότι λαμβάνουν την καλύτερη διαθέσιμη θεραπεία και υποστήριξη. Αυτό περιλαμβάνει τη βελτίωση της ποιότητας της περίθαλψης, την πρόσβαση στις βέλτιστες θεραπείες και ψυχολογική υποστήριξη για τις ασθενείς και για τις οικογένειές τους. Επιπλέον στα πλαίσια ενός ευρύτερου εθνικού σχεδίου δράσης για τον καρκίνο, πρέπει να υπάρχει υποστήριξη στην επανένταξη στην εργασία και την κοινωνία.
Στην συνέχεια ο κ. Καπετανάκης εξήγησε πως για να επιτευχθούν οι παραπάνω στόχοι πρέπει να αξιολογηθούν μια σειρά από παράγοντες που επηρεάζουν τόσο την εφαρμογή όσο και την αποτελεσματικότητα.
1. Εκστρατείες ευαισθητοποίησης του κοινού: Ο σχεδιασμός συνεχών εκστρατειών ευαισθητοποίησης του κοινού. Στόχος, μέσα από την κατανόηση να προσεγγίσουμε όσο το δυνατόν περισσότερες γυναίκες και να τις ενδυναμώσουμε με πληροφορίες σχετικά με τον καρκίνο του τραχήλου της μήτρας και τους τρόπους πρόληψης. Είναι καίριας σημασίας το να επενδύσουμε στην εκπαίδευση των γυναικών μας για τη σημασία των τακτικών προληπτικών εξετάσεων.
2. Εκπαίδευση μέσα από σχολικά προγράμματα : Η εκπαίδευση για την αξία του εμβολιασμού και της πρόληψης του καρκίνου της μήτρας, πρέπει να ενσωματωθεί στα σχολικά προγράμματα. Με τον τρόπο αυτό μπορούμε να διασφαλίσουμε ότι τα κορίτσια και τα αγόρια εκπαιδεύονται και αποκτούν κουλτούρα πρόληψης από νωρίς. Επιπλέον, εμμέσως αλλά και με παράλληλες δράσεις εκπαιδεύονται και οι γονείς τους.
3. Συνεργασίες δημόσιου, ιδιωτικού τομέα κοινωνίας των πολιτών: Η συνεργασία μεταξύ δημόσιων φορέων, παρόχων υγειονομικής περίθαλψης, επιστημονικής κοινότητας, Οργανώσεων ασθενών και του ιδιωτικού τομέα είναι ζωτικής σημασίας για την επιτυχία της στρατηγικής. Ο συνδυασμός τεχνογνωσίας, πόρων και εκπαίδευσης θα οδηγήσει στη δημιουργία ενός συμπαγούς μετώπου που θα είναι αφοσιωμένο στον κεντρικό σκοπό. Οι Οργανώσεις Ασθενών είναι από την αρχή στην 1η γραμμή αυτής της προσπάθειας
4. Συλλογή δεδομένων και αξιολόγηση – διαφάνεια: Είναι ζωτικής σημασίας η συλλογή δεδομένων που σχετίζονται με περιπτώσεις καρκίνου του τραχήλου της μήτρας, τις αιτίες και την τάση. Παράλληλα η τακτική αξιολόγηση της στρατηγικής και του σχεδίου που εφαρμόζεται είναι ουσιώδης. Τα δεδομένα υποστηρίζουν την έρευνα και την αξιολόγηση, οι οποίες μπορεί να οδηγήσουν σε καλύτερες στρατηγικές πρόληψης, πιο αποτελεσματικές θεραπείες και, τελικά, στην εξάλειψη της νόσου. Η διαφάνεια και η λογοδοσία είναι απαραίτητες για τη διατήρηση της εμπιστοσύνης του κοινού και την ενημέρωση των ενδιαφερομένων.
5. Αντιμετώπιση του στίγματος και των κοινωνικών εμποδίων: Το στίγμα και τα ταμπού λειτουργούν ως εμπόδια τόσο στον εμβολιασμό, όσο και στη συμμετοχή σε προληπτικούς ελέγχους ή ακόμη και θεραπευτική αντιμετώπιση. Η εστίαση σε πολιτιστικούς παράγοντες και τοπικές – μειονοτικές θεωρήσεις είναι απαραίτητη για τον σχεδιασμό αποτελεσματικών εκστρατειών ευαισθητοποίησης.
6. Επένδυση στους επαγγελματίες υγείας: Η εκπαίδευση των επαγγελματιών υγείας, είναι κομβικής σημασίας όπως έχει αποδειχθεί και στο παρελθόν για την αποτελεσματική εφαρμογή ενός σχεδίου για την εξάλειψη του καρκίνου του τραχήλου της μήτρας. Οι επιστημονικές εξελίξεις, επιβάλλουν συνεχή εκπαίδευση. Πρέπει να επενδύσουμε στην ενεργό συμμετοχή των γυναικολόγων, των παιδιάτρων, των νοσηλευτών, των επισκεπτών υγείας και άλλων εργαζομένων στον τομέα της υγείας.
7. Διεθνείς πρακτικές: Η ανάπτυξη συνεργασιών με χώρες που έχουν ήδη αναπτύξει επιτυχημένα μοντέλα πρόληψης αποτελεί φυσικό σύμμαχο για την επιτυχή εφαρμογή ενός σχεδίου. Οι καλές πρακτικές, τα αδύναμα σημεία, οι προκλήσεις που αντιμετώπισαν και ο τρόπος του ξεπέρασαν τα εμπόδια αποτελούν πυξίδες ιδιαίτερα χρήσιμες για τη στρατηγική και πρέπει να αξιοποιηθούν κατάλληλα.
8. Διάρκεια προγράμματος – χρηματοδότηση: Το σχέδιο για την εξάλειψη του καρκίνου της μήτρας θα πρέπει να έχει από την αρχή μία ορισμένη χρονική διάρκεια. Επιπλέον θα πρέπει υπάρχει πρόβλεψη για την εξασφάλιση χρηματοδότησης και επίσης για τους στόχους που πρέπει να επιτευχθούν. Διαρκείς αξιολογήσεις, αναθεωρήσεις και προσαρμογές θα πρέπει να γίνονται σε τακτά χρονικά διαστήματα.
Η εξάλειψη του καρκίνου του τραχήλου της μήτρας είναι ένας εφικτός στόχος. Είναι η πρώτη φορά που μπορούμε να πούμε ότι νικήσαμε ένα καρκίνο συμπλήρωσε ο κ. Καπετανάκης. Μέσα από ένα καλά δομημένο Εθνικό Σχέδιο για τον Καρκίνο, μπορούμε να δημιουργήσουμε ένα πιο υγιές μέλλον για τις γυναίκες στη χώρα μας. Οφείλουμε να δράσουμε μαζί, με αποφασιστικότητα και αφοσίωση στον τελικό στόχο. Τα αποτελέσματα σε κάποιες χώρες είναι θεαματικά και εμείς δε δικαιολογούμαστε να απουσιάζουμε από εκείνο το χάρτη κατέληξε ο ίδιος. Τέλος για ακόμα μια φορά αναφέρθηκε με θετική διάθεση από την πλευρά των ογκολογικών ασθενών να συνεισφέρουν στην προσπάθεια της πολιτείας.
