Με αφετηρία την αρχή ότι ο εμβολιασμός αποτελεί μία από τις πιο οικονομικά αποδοτικές επενδύσεις στον τομέα της υγείας, Έλληνες ειδικοί εστίασαν στο εμβολιαστικό πρόγραμμα της χώρας και αξιολόγησαν το κόστος και το όφελος. Μελέτη μαθηματικής μοντελοποίησης που παρουσιάστηκε στο πρόσφατο 61ο Πανελλήνιο Παιδιατρικό Συνέδριο κατέληξε σε μερικά πολύ ενδιαφέροντα συμπεράσματα και ανέδειξε τα εμβόλια με τη μεγαλύτερη και με τη μικρότερη εμβολιαστική κάλυψη, το κόστος του παιδικού εμβολιασμού και τη δαπάνη αυτή επί του συνόλου του εθνικού προϋπολογισμού για την Υγεία.
Η Ελλάδα διαθέτει μεν ένα από τα πιο σύγχρονα εμβολιαστικά προγράμματα για την κάλυψη του παιδικού και εφηβικού πληθυσμού, ωστόσο, δεν διαθέτει εκτιμήσεις για το οικονομικό όφελος της επένδυσης του εμβολιασμού. Σε χώρες με παρόμοια εμβολιαστικά προγράμματα και κάλυψη, όπως οι ΗΠΑ, έχει εκτιμηθεί ότι για κάθε 1 δολάριο που επενδύεται στον εμβολιασμό, επιστρέφονται περίπου 3 δολάρια από τη μείωση του ιατρικού κόστους και 10 δολάρια συνολικά από τη μείωση του κόστους των μεταδοτικών νοσημάτων στην κοινωνία. Ένα επιτυχημένο εμβολιαστικό πρόγραμμα, συμβάλει τόσο στη μείωση του άμεσου κόστους που σχετίζεται με την αντιμετώπιση/θεραπεία νοσημάτων, όσο και του έμμεσου κόστους που σχετίζεται με την απώλεια παραγωγικότητας.
Τι έδειξε η μελέτη
Συγκεκριμένα, οι ερευνητές κατέγραψαν τα εμβόλια με τη μεγαλύτερη και τη μικρότερη εμβολιαστική κάλυψη στον ανήλικο πληθυσμό. Την πρώτη θέση καταλαμβάνουν τα εμβόλια για την Ηπατίτιδα Α και την Ανεμευλογιά, με τα οποία έχει θωρακιστεί πάνω από το 95% των παιδιών. Στον αντίποδα, βρίσκεται ο εμβολιασμός για τον ιό των ανθρώπινων θηλωμάτων (HPV) στα αγόρια, με το ποσοστό των εμβολιασμένων παιδιών να κυμαίνεται μόλις στο 6%. Οι ειδικοί αναφέρουν πως το χαμηλό αυτό ποσοστό είναι λογικό, καθώς τα αγόρια έγιναν επιλέξιμα για τον HPV εμβολιασμό τον Απρίλιο του 2022. Είναι σημαντικό βεβαίως να τονιστεί πως τα αγόρια ηλικίας έως και 18 χρόνων μπορούν να κάνουν το εμβόλιο δωρεάν έως και τον Δεκέμβριο του 2024.
Στα κορίτσια, παρόλο που ο HPV εμβολιασμός έχει εισαχθεί ήδη από το 2009, η εμβολιαστική κάλυψη παραμένει χαμηλή (43%) και μακριά από τον στόχο του για την εξάλειψη του καρκίνου του τραχήλου της μήτρας. Ο στόχος του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας (ΠΟΥ) είναι η εμβολιαστική κάλυψη στα κορίτσια μέχρι το 2030 να φτάσει το 90%.
Αναφορικά με το κόστος, οι ερευνητές υπολόγισαν ότι το κόστος του τρέχοντος Εθνικού Προγράμματος Εμβολιασμού ανερχόταν στα 93,6 εκατομμύρια ευρώ. Το ποσό αυτό μεταφράζεται σε μόλις 0,6% του συνολικού προϋπολογισμού υγείας της χώρας. Σε επίπεδο παιδιού/έφηβου, κάτω από τις ισχύουσες εμβολιαστικές καλύψεις, το κόστος εμβολιασμού εκτιμήθηκε στα 1.1504, 5 ευρώ.
Εν κατακλείδι, οι ερευνητές υποστηρίζουν ότι ο εμβολιασμός αντιπροσωπεύει ένα πολύ χαμηλό ποσοστό της συνολικής δαπάνης υγείας και καλούν την πολιτεία να υιοθετήσει παρεμβάσεις για αύξηση της εμβολιαστικής κάλυψης.
Η εμβολιαστική κάλυψη αποτελεί τον πιο έγκυρο δείκτη αποτελεσματικότητας ενός προγράμματος εμβολιασμού. Συνεπώς, η ακριβής, και σε πραγματικό χρόνο, καταγραφή της αποτελεί ένα σημαντικό ορόσημο για κάθε εμβολιαστικό πρόγραμμα.
Στην Ελλάδα παρά τη λειτουργία Εθνικού Μητρώου Εμβολιασμών Παιδιών και Εφήβων από τον Μάιο του 2022, λόγω των περιορισμένων δεδομένων που περιέχονται σε αυτό, η εμβολιαστική κάλυψη δεν μπορεί να ποσοτικοποιηθεί με ακρίβεια. Ωστόσο, η έλλειψη στοιχείων εμβολιαστικής κάλυψης του πληθυσμού, ενέχει σημαντικούς κινδύνους τόσο για τη δημόσια υγεία όσο και το Σύστημα Υγείας καθώς δεν επιτρέπουν τον ορθό προγραμματισμό των πόρων και την ιεράρχηση των προτεραιοτήτων.
